Ռոսատոմը ակտիվ բիզնես երկխոսություն է վարում Չինաստանի հետ։ Ապրիլի վերջին պետկորպորացիան ներկայացրեց իր հնարավորությունները CIENPI 2023 Չինաստանի ատոմային էներգիայի 15-րդ միջազգային ցուցահանդեսում, իսկ մեկ ամիս անց մասնակցեց ՌԴ վարչապետ Միխայիլ Միշուստինի պաշտոնական այցին Չինաստան։ Երկու երկրների ատոմագործների համագործակցության առանցքային օբյեկտներն են՝ չինական երկու ատոմակայաններում ռուսական նախագծման չորս բլոկի սարքավորումների կառուցումն ու ստեղծումը։
Ցուցահանդեսին
CIENPI 2023-ին Ռոսատոմը ներկայացրել է իր վերջին զարգացումները մեծ և փոքր ատոմակայանների նախագծման և կառուցման և միջուկային վառելիքի ստեղծման ոլորտում: Այսպես, ՏՎԷԼ-ի (Ռոսատոմի վառելիքային ստորաբաժանում) ներկայացուցիչները ցուցադրել են «ՏՎՍ-Կվադրատ» (TVS-K) միջուկային վառելիքը։ TVS-K-ն համաշխարհային շուկայում միակ միջուկային վառելիքն է, որը լիովին անկախ է PWR օրիգինալ ռեակտորային տեխնոլոգիայի մշակողներից:
Ցուցահանդեսի մասնակիցները ծանոթացել են նաև միջուկային և ճառագայթային վտանգավոր օբյեկտների շահագործումից հանելու և ռադիոակտիվ թափոնների կառավարման վերաբերյալ Ռոսատոմի լուծումներին։ «Ռոսատոմը միջուկային ցիկլի եզրափակիչ փուլի ոլորտում ունի եզակի տեխնոլոգիական լուծումներ՝ դրանում զգալի փորձ կուտակելով։ Չինաստանը նույնպես հատուկ ուշադրություն է դարձնում այս հատվածում առաջադեմ տեխնոլոգիաների զարգացմանը՝ հաշվի առնելով սեփական ատոմային էներգետիկայի արդյունաբերության զարգացման բարձր դինամիկան։ Մեր երկրների ռազմավարական համագործակցությունը միջուկային վառելիքի ցիկլի վերջնական փուլում սահմանում է համաշխարհային ատոմային էներգիայի զարգացման երկարաժամկետ միտումներ», — ասաց ՏՎԷԼ-ի շահագործումից դուրս բերելու ծրագրերի տնօրեն Էդուարդ Նիկիտինը:
Բացի այդ, վիրտուալ շրջագայությունների ընթացքում ցուցահանդեսի այցելուները տեսան վառելիքի հավաքման գործարանը և Զարեչնի քաղաքը, որտեղ Բելոյարսկի ԱԷԿ-ում գործում է БН-800 արագ նեյտրոնային ռեակտորով էներգաբլոկ: Ներկաները ինտերակտիվ հավելվածի օգնությամբ ուսումնասիրեցին ВВЭР-1200 ռեակտորով ատոմակայանի կառուցվածքը։ Դրանցով կզինվեն «Տյանվան» և «Սյույդապու» ԱԷԿ-րի չորս կառուցվող բլոկներ։
Ռոսատոմի տաղավարի հյուրերն էին Չինաստանի Ատոմային էներգիայի գործակալության նախագահ Չժան Քեցզյանը, ՄԱԳԱՏԷ-ի գլխավոր տնօրենի տեղակալ Լյու Հուանը, Չինաստանի ատոմային ասոցիացիայի գլխավոր քարտուղար Չժան Թխինկենը, գլոբալ միջուկային արդյունաբերության այլ ընկերությունների և կազմակերպությունների ղեկավարներ։
«Ռուս-չինական համագործակցությունը գտնվում է աննախադեպ բարձր մակարդակի վրա և շարունակում է ամրապնդվել ատոմային էներգիայի բոլոր ոլորտներում։ Ռուսաստանն աշխարհում առաջատարն է արտասահմանում ատոմակայանների կառուցման ցուցանիշներով, մինչդեռ Չինաստանը՝ երկրի ներսում ատոմային էներգաբլոկների կառուցման հարցում աշխարհում առաջատարն է: Մենք վստահ ենք, որ Ռուսաստանի և Չինաստանի միջև ռազմավարական գործընկերությունը թույլ կտա աշխարհի ատոմային էներգետիկան դուրս բերել տեխնոլոգիական զարգացման սկզբունքային նոր մակարդակի»,- ասել է Բորիս Արսեևը՝ զարգացման և միջազգային բիզնեսի բլոկի փոխտնօրեն, Ռոսատոմի միջազգային բիզնեսի գծով տնօրենը:
Պաշտոնական այցի ժամանակ
Պեկինում Միխայիլ Միշուստինի պաշտոնական այցի ընթացքում Ռոսատոմի գլխավոր տնօրեն Ալեքսեյ Լիխաչովը հանդիպել է Չժան Քեցզյանին։ Ոլորտի գործընկերները քննարկել են արագ նեյտրոնային ռեակտորների ոլորտում երկարաժամկետ համագործակցության և միջուկային վառելիքի ցիկլը փակելու համապարփակ ծրագրի շրջանակներում խնդիրների լուծման մոտեցումները: Հիշեցնենք, որ այն ստորագրվել է այս տարվա մարտի 21-ին։ Ալեքսեյ Լիխաչովը և Չժան Քեցզյանը պայմանավորվել են նաև միջուկային հարցերով ռուս-չինական ենթահանձնաժողովի հերթական նիստի անցկացման շուրջ։
Այցի ընթացքում գործարար համաժողովին մասնակցել են Ռոսատոմի մաս կազմող տարբեր ձեռնարկությունների ներկայացուցիչներ: Այսպես, «Էներգիան՝ որպես ռուս-չինական համագործակցության շարժիչ ուժ» կլոր սեղանի ժամանակ «Ռուսատոմ Օվերսիզ»-ի ջրածնային էներգիայի գծով փոխնախագահ Անտոն Մոսկվինը նշեց, որ Սախալինում ջրածնային նախագիծը նոր հնարավորություններ է բացում ցածր ածխածնային ջրածնի արտադրության և փոխադրման ոլորտում ռուս-չինական գործընկերության համար: ՏՎԷԼ-ի ղեկավար Նատալյա Նիկիպելովան խոսեց Ռոսատոմի արտադրած «ՏՎՍ-Կվադրատ» հավաքների առավելությունների մասին։ Իսկ Արկտիկայի զարգացման գծով Ռոսատոմի հատուկ ներկայացուցիչ Վլադիմիր Պանովը «Ռուսաստանի և Չինաստանի միջև տրանսպորտային համագործակցություն. զարգացման սցենարներ» կլոր սեղանի ժամանակ նշել է, որ Ռուսաստանը և Չինաստանը կարող են համագործակցել նավահանգստային ենթակառուցվածքների, ծովային լոգիստիկայի և նավաշինության զարգացման գործում։
Առաջընթաց «Տյանվանում» և «Սյույդապույում»
«Տյանվան» և «Սյույդապու» ատոմակայաններում ինտենսիվորեն կառուցվում և հագեցվում են չորս բլոկներ։ Այսպես, մայիսի կեսերին «Տյանվան» ԱԷԿ-ի թիվ 7 էներգաբլոկում բարձրացվել և իր հաստիքային տեղում տեղադրվել է ռեակտորի շենքի ներքին պաշտպանիչ պատյանի գմբեթի հերմետիկ երեսպատման ստորին շերտը։ Սա 44 մետր տրամագծով և 391 տոննա զանգվածով մետաղական կառույց է։ Հաջորդ փուլը՝ հերմետիկ երեսպատման վերին շերտի հավաքումն է և դրա վրա 214 տոննա ընդհանուր քաշով սարքավորումների ու խողովակաշարերի տեղադրումը։
Մայիսի վերջին «Տյանվան» ԱԷԿ է ուղարկվել անձնակազմի վերապատրաստման սիմուլյատոր։ Սիմուլյատորը բլոկի և պահուստային կառավարման վահանակների ճշգրիտ կրկնօրինակն է: Մաթեմատիկական մոդելավորման միջոցով նրանք մոդելավորում են իրական բլոկի աշխատանքը նորմալ աշխատանքի տարբեր ռեժիմներում, ինչպես նաև վթարների ժամանակ։
Մեքենաշինության կենտրոնական կոնտրուկտորային բյուրոն (ՄԿԿԲ, Ռոսատոմի մեքենաշինական ստորաբաժանումը) արտադրել և առաքել է երեք աերոզոլային զտիչներ «Տյանվան» ԱԷԿ-ի թիվ 7 բլոկի համար: Դրանք անհրաժեշտ են գազամաքրման համակարգում կոնդենսատի նուրբ մաքրման համար։ Զտող տարրը պատրաստված է գերբարակ ապակեմանրաթելային թիթեղներից: ՄԿԿԲ արդեն արտադրում է նման զտիչներ թիվ 8 բլոկի համար։ Նաև մայիսին ՄԿԿԲ-ն արտադրեց և առաքեց չորս ցեոլիտային զտիչ (երկու հիմնական և նույնքան պահուստային) «Սյույդապու» ԱԷԿ-ի թիվ 3 բլոկի համար: Դրանք օգտագործվում են գազի հոսքի խորը չորացման համար։
Ռուսական նախագծով ВВЭР-1200 ռեակտորներով էներգաբլոկների կառուցումն ընթանում է ժամանակացույցով։ «Մենք կշարունակենք զարգացնել մեր հաջող համագործակցությունը ատոմային էներգետիկայի ոլորտում», — մեկնաբանում է Չինաստանում նախագծերի և «Ատոմստրոյէքսպորտ» ԲԸ-ի հեռանկարային նախագծերի գծով փոխնախագահ Ալեքսեյ Բաննիկը:
