Փետրվարի վերջին Մոսկվայում կայացած Ապագա տեխնոլոգիաների համաժողովում Ռոսատոմի ներկայացուցիչները ներկայացրել են պետկորպորացիայի գիտնականների վերջին մշակումները, ծանոթացրել գիտելիքատար արդյունաբերության իրավիճակին և խոսել առաջադեմ գիտական ոլորտների զարգացման հեռանկարների մասին: Կիսվում ենք մանրամասներով։
Ցուցահանդեսի աստղ էր դաևձել ճագարը, որի ազդրային զարկերակում տեղադրվել է Ռոսատոմի գիտնականների կողմից կենսագործիչի մեջ աճեցրած արհեստական արյունատար անոթ: «Ավելի քան մեկ ամիս է անցել փոխպատվաստումից, ճագարը ողջ է, առողջ և, ընդհանուր առմամբ, լավ վիճակում է», — Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինին տեղեկացրել է Ռոսատոմի գլխավոր տնօրեն Ալեքսեյ Լիխաչյովը: Մոսկվայի քաղաքապետ Սերգեյ Սոբյանինը նախագահին ներկայացրել է մարտկոցների համար նախատեսված լիթիում-իոնային բջիջի նմուշ, որը Մոսկվայի մարզում գտնվող Ռոսատոմի գործարանը կսկսի արտադրել 2026 թվականին:
Ստենդում համաժողովի մասնակիցների ուշադրությունը գրավել է ածխամանրաթելային բազմանիստը: Պետկորպորացիայի կոմպոզիտային ստորաբաժանումը ստեղծել է այն՝ օգտագործելով ռոբոտացված տարածա-ձողային պարուրման նորագույն տեխնոլոգիան: Այցելուները ծանոթացան նաև պարուրված ռադիոդեղամիջոցների սինթեզի կայանքի աշխատանքին։ Սրանք կենսաքայքայվող միկրոսֆերաներ են, որոնց ներսում առկա են ախտորոշիչ և բուժական ռադիոնուկլիդներ: Արծաթե բեկորներով ապակե տարայի մեջ գտնվում է բերիլիումը։ Այն ավելացվում է տիեզերանավերի և հրթիռների համաձուլվածքներին՝ դրանք ավելի ամուր և թեթև դարձնելու համար:
«Նոր նյութերի արդյունաբերության հեռանկարները. արտադրանք – արտադրություն – իրացում» նիստում Ռոսատոմի գլխավոր տնօրենի առաջին տեղակալ, զարգացման և միջազգային բիզնեսի բաժնի տնօրեն Կիրիլ Կոմարովը խոսեց հաջողության հիմնական գործոնի մասին. «Անհնար է ստեղծել մրցունակ նյութ և դրա արտադրության տեխնոլոգիա՝ հաշվի առնելով միայն ներքին սպառման շուկան: Մենք պարտավոր ենք լինել մրցունակ համաշխարհային մասշտաբում։ Եվ այս առումով, այն հաջողությունը, որին հասել է Ռոսատոմը ատոմային էներգետիկայի համաշխարհային շուկայում, մեզ համար առաջնորդող աստղ է նաև նոր նյութերի մշակման ոլորտում»։
Նա նշել է, որ Ռոսատոմի նպատակն է ստեղծել ապրանքներ, որոնք կարգով ավելի բարձր են, քան համաշխարհային անալոգները։ «Այս մոտեցումը հաջողությամբ իրականացրել ենք պոլիմերային կոմպոզիտային նյութերի ոլորտում, ինչպես նաև նախատեսում ենք շարժվել այլ ուղղություններով՝ հազվագյուտ և հազվագյուտ-հողային մետաղներ, հավելումների տեխնոլոգիաներ», — ընդգծել է Կիրիլ Կոմարովը։
«Մենք պարտավոր ենք լինել մրցունակ համաշխարհային մասշտաբում»
Ռոսատոմի գլխավոր տնօրենի առաջին տեղակալ, զարգացման և միջազգային բիզնեսի բաժնի տնօրեն Կիրիլ Կոմարովը։
Միջուկային ռեակտորների գիտահետազոտական ինստիտուտի արտադրության գծով փոխտնօրեն Ալեքսանդր Զվիրը «Նյութեր միջուկային էներգիայի համար» նիստում խոսեց ինստիտուտի եզակի կայանքներում հազվագյուտ իզոտոպների արտադրության մասին, որոնք անհրաժեշտ են Մենդելեևի պարբերական աղյուսակի նոր տարրերի սինթեզի համար։
Էֆրեմովի անվան Էլեկտրաֆիզիկական սարքավորումների ԳՀԻ գիտահետազոտական բաժնի ղեկավար Պավել Պիսկարևը խոսեց կառավարվող ջերմամիջուկային սինթեզի համար անհրաժեշտ նյութերի մասին։ Գիտնականը չի կասկածում, որ մարդկությանը մոտ ապագայում հասանելի կլինի ջերմամիջուկային էներգիան։ Պավել Պիսկարևը ներկայացրել է ռուսական նորարարությունը՝ ռեակտորային տեխնոլոգիաներով տոկամակի համար վոլֆրամ-պղնձի կոմպոզիտ, որի նախագիծն այժմ իրականացվում է Ռուսաստանում։
«Պրորիվ» ԲԲԸ-ի տեխնոլոգիաների և նյութերի մշակման բաժնի ղեկավար Ալեքսանդր Ժերեբցովը խոսել է օգտագործված միջուկային վառելիքի (ՕՄՎ) վերամշակման կոմպակտ ռոբոտացված ձեռնարկության ստեղծման մասին: Պիրոքիմիական գործողությունների համար, որտեղ օգտագործվում է քլորիդների հալոցքը, անհրաժեշտ են բարձր կատարողական բնութագրերով նյութեր: Որպես այդպիսին, ռուս գիտնականները ցիրկոնիումի օքսիդի հիման վրա կերամիկա են մշակում:
«Նյութեր ապագա էներգիայի համար» նիստում բանախոսները քննարկեցին ջրածնային էներգետիկայի հեռանկարները: «МИСиС» գիտության և տեխնոլոգիայի համալսարանի հետազոտող Ուլյանա Զավորոտնայան հիշեցրել է, որ ջրածնային տարրերի ՕԳԳ-ն (60–80%) առնվազն երեք անգամ ավելի բարձր է, քան արևային կայաններինը։ Իսկ ջրածնայինի փոխադրման համակարգերի էներգաունակությունը 3,5 անգամ գերազանցում է նույն քաշով ու չափսերով լիթիումային համակարգերինը։ «Այժմ ջրածնի երրորդ գալուստն է, այն արագորեն թափ է հավաքում», — վստահ է «H2 Ինվեստ»-ի գլխավոր տնօրեն Վիկտոր Մեդվեդևը: Վիկտոր Իլգիսոնիսը վստահեցրել է. «Ես ոչ թե ջրածնային էներգետիկայի, այլ ջրածնային տեխնոլոգիաների կողմնակից եմ։ Ջրածնային էներգետիկայի արագ զարգացման շատ լավատեսական կանխատեսումներն արդեն բավականին էականորեն շտկվել են»։ Նա հիշեցրեց ջրածնի արտադրության և տեղափոխման ծախսերը և եզրակացրեց. այս ամենը ջրածնային էներգիան այսօր գրավիչ չի դարձնում։ Վիկտոր Իլգիսոնիսի տեսանկյունից խոստումնալից կարող է լինել այլ ոլորտների տեխնոլոգիական գործընթացներում՝ տեղում սպառելու համար ջրածնի արտադրության բնապահպանական ցուցանիշների բարելավումը:
«Քվանտային տեխնոլոգիաներ. հնարավորությունների սահմանին» նիստում Ռոսատոմի՝ քվանտային տեխնոլոգիաների գծով տնօրեն Եկատերինա Սոլնցևան ասաց, որ Ռուսաստանը քվանտային տեխնոլոգիաների զարգացման հարցում քվանտային թռիչք է կատարել: Երկիրը, որն անմիջապես չմիացավ քվանտային մրցավազքին, դարձավ առաջնորդության հավակնորդներից մեկը։ Հաջորդ քայլը` մոտակա տարիներին սկսել օգտագործել քվանտային համակարգիչներ և, ավելի լայն, քվանտային տեխնոլոգիաներ՝ իրական խնդիրներ լուծելու համար: Ռոսատոմը կօգնի միավորել բոլոր նրանց ջանքերը, ովքեր հետաքրքրված են քվանտային տեխնոլոգիաների զարգացմամբ։ Եկատերինա Սոլնցեւան հայտարարեց նաև, որ այս տարվա հուլիսին կանցկացվի քվանտային տեխնոլոգիաների վերաբերյալ միջազգային կոնֆերանս։
