Ատոմային էներգետիկայի զարգացումը՝ Հայաստանի առաջնահերթություններից մեկն է, հայտարարել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը «Ռոսատոմ» պետական կորպորացիայի կողմից կազմակերպված «Համաշխարհային ատոմային շաբաթ» (World Atomic Week) միջազգային համաժողովում իր ելույթի ժամանակ։ Համաժողովի ակտիվորեն մասնակցել են նաև երիտասարդ մասնագետներ և հայ կանանց համայնքի ներկայացուցիչներ։
ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը մասնակցել է WAW-ի հիմնական միջոցառումներից՝ «Գլոբալ ատոմային համաժողովի» նիստին։ Քննարկմանը մասնակցել են նաև Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, Բելառուսի, Ուզբեկստանի, Մյանմարի, Եթովպիայի և Իրանի առաջնորդները, ՄԱԳԱՏԷ-ի գլխավոր տնօրեն Ռաֆայել Գրոսին, գործընկեր երկրների համապատասխան նախարարությունների ղեկավարները և միջազգային կազմակերպությունների ներկայացուցիչները։ Հանդիպումը վարել է «Ռոսատոմ» պետկորպորացիայի գլխավոր տնօրեն Ալեքսեյ Լիխաչյովը։
Մասնակիցները քննարկել են խաղաղ ատոմի ներդրումը մոլորակի երկարաժամկետ զարգացման գործում։ «ԱՄիջուկային էներգետիկան կարևոր դեր է խաղում կայուն և էկոլոգիապես մաքուր էներգամատակարարման ապահովման գործում։ Այն նպաստում է ածխածնի արտանետումների կրճատմանը և ցածր ածխածնային զարգացման նպատակների իրականացմանը», — հայտարարել է Նիկոլ Փաշինյանը՝ ընդգծելով, որ ատոմային էներգետիկան ապագայում կդառնա կայուն էներգետիկ հաշվեկշռի կարևոր տարր։
Փաշինյանը հիշեցրեց, որ Հայաստանի էլեկտրաէներգիայի մոտ 30%-ը արտադրվում է Հայկական ԱԷԿ-ում: «ՀՀ կառավարությունը որդեգրել է ատոմակայանը որպես երկրի էներգետիկ հաշվեկշռի հիմնական բաղադրիչ պահպանելու քաղաքականություն», — նշեց վարչապետը: Նա ընդգծեց, որ անվտանգության ամենաբարձր չափանիշների պահպանումը բացարձակ առաջնահերթություն է. այս մոտեցումը հիմք հանդիսացավ կայանի լայնածավալ արդիականացման համար, որը թույլ տվեց երկարաձգել դրա շահագործման ժամկետը մինչև 2026 թվականը: Կուտակված փորձի հիման վրա Հայաստանը որոշեց հետագայում երկարաձգել ՀԱԷԿ-ի շահագործման ժամկետը 2026 թվականից մինչև 2036 թվականը: «ՀԱԷԿ-ի արդիականացման և շահագործման ժամկետի երկարաձգման նախագիծը ոչ միայն տեխնիկական խնդիր է, այլև Հայաստանի Հանրապետության, «Ռոսատոմ» պետկորպորացիայի և այլ միջազգային գործընկերների միջև արդյունավետ համագործակցության օրինակ է», — ընդգծեց վարչապետը:
Վարչապետը նաև շնորհավորեց Ռուսաստանի ատոմային արդյունաբերությանը 80-ամյակի կապակցությամբ՝ այն անվանելով գիտատեխնիկական զարգացման կարևոր հանգրվան և փայլուն մասնագետների աշխատանքի արդյունք:
Երկկողմ համագործակցության թեման շարունակվեց Նիկոլ Փաշինյանի և Վլադիմիր Պուտինի հանդիպման ժամանակ Կրեմլում: Վարչապետը նշել է, որ Երևանը «Ռոսատոմի» հետ համագործակցում է մի քանի ուղղություններով, այդ թվում՝ քննարկում է փոքր հզորության ատոմակայանների նախագծերի հեռանկարները։
Հայաստանի ներկայացուցիչները կարևոր դեր ունեցան WAW երիտասարդական օրակարգում. նրանք Ատոմային համագործակցության վերաբերյալ առաջին երիտասարդական հռչակագրի հեղինակներից էին և փաստաթուղթը ներկայացրեցին տարբեր երկրների միջուկային արդյունաբերության ղեկավարներին և ՄԱԳԱՏԷ-ին: ԵԽոսնակներից մեկը «Impact Team 2050»-ի անդամ և «Եղվարդ» հայկական երիտասարդական բնապահպանական կազմակերպության նախագծի ղեկավար Գագիկ Հարությունյանն էր:
Հայտարարության վրա աշխատել են 33 երկրների հարյուր երիտասարդ առաջնորդներ, այդ թվում՝ ատոմային ոլորտի, գիտության, առողջապահության և միջազգային կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ: Փաստաթուղթը պարունակում է յոթ հիմնական սկզբունք՝ միջուկային անվտանգությունից մինչև կրթության և տեխնոլոգիաների հավասար հասանելիություն: Այն ընդգծում է, որ միջուկային գիտությունը պետք է ծառայի մարդկությանը՝ օգնելով լուծել բժշկության, շրջակա միջավայրի և արդյունաբերության գլոբալ մարտահրավերները: Հեղինակները կարծում են, որ արդյունաբերության ապագան կախված է փոխադարձ վստահության և տեխնոլոգիաների պատասխանատու օգտագործման վրա հիմնված բաց միջազգային համագործակցությունից:
Ատոմային ոլորտի ղեկավարները հավանություն տվեցին հռչակագրին և խոստացան իրենց աջակցությունը: «Մենք կանենք ամեն ինչ՝ ձեզ օգնելու ձեր ռազմավարական նպատակներին և խնդիրներին հասնելու հարցում, որպեսզի այս գաղափարախոսությունը տարածվի մայրցամաքներում, երկրներում և կոնկրետ նախագծերում։ Սակայն այս ամենը իմաստ կունենա միայն այն դեպքում, եթե ձեր սերունդը մերինից լավը լինի՝ ավելի գրագետ, ավելի պրոֆեսիոնալ և ավելի ունակ համագործակցության։ Դուք պետք է գերազանցեք մեզ, և մենք դրանից շատ ուրախ կլինենք», — նշել է «Ռոսատոմ»-ի գլխավոր տնօրեն Ալեքսեյ Լիխաչյովը։
Հայաստանը ակտիվորեն մասնակցել է արդյունաբերության մեջ կանանց աջակցության լավագույն փորձի միջազգային զեկույցի ներկայացմանը, որը տեղի է ունեցել WAW-2025-ի շրջանակներում: Հայկական կողմը նպաստել է փաստաթղթի պատրաստմանը՝ ներկայացնելով ազգային փորձը և մասնակցել է մասնակից երկրների և ՄԱԳԱՏԷ-ի հետ քննարկումներին: Ռուսաստանից, Հայաստանից, Ղազախստանից, Ուզբեկստանից, Ֆիլիպիններից, Մարոկկոյից և ՄԱԳԱՏԷ-ից ելույթ ունեցողները քննարկել են միջուկային և հարակից ոլորտներում կանանց մասնակցության ընդլայնման մոտեցումները:
Զեկույցը պատրաստվել է «Ռոսատոմ»-ի նախաձեռնությամբ ստեղծված արդյունաբերության և տեխնոլոգիաների ոլորտում կանանց աջակցության և զարգացման միջազգային խորհրդի կողմից և ներառում է 16 երկրների, այդ թվում՝ Խորհրդի անդամ երկրի՝ Հայաստանի լավագույն փորձը: Մասնակիցները ընդգծել են նախաձեռնության կարևորությունը բարձր տեխնոլոգիական ոլորտներում կանանց օրակարգի զարգացման համար: «Փաստաթղթի վրա աշխատանքը կշարունակվի ամեն տարի և կհամալրվի միացող պետությունների նոր պարբերություններով», — նշել է «Ռոսատոմ» պետկորպորացիայի մարդկային ռեսուրսների գծով գլխավոր տնօրենի տեղակալ Տատյանա Տերենտևան:
