Բժշկական իզոտոպների արտադրության համաշխարհային առաջատար՝ Ռոսատոմն ընդլայնում է իր հնարավորություններն ու առաջարկները միջուկային բժշկության ոլորտում և ամրապնդում համագործակցությունն այս ոլորտում այլ երկրների հետ: Վերջին միջոցառումների թվում են «Բիոպրոմ-2025» և «Համաշխարհային ատոմային շաբաթ» միջազգային համաժողովներին մասնակցությունը և հանդիպումները գործընկերների հետ:
Հոկտեմբերի սկզբին Գելենջիկում կայացած «Բիոպրոմ-2025» համաժողովում «Ռոսատոմը» կազմակերպել է «Կարգավորման ռազմավարությունը ռադիոդեղագործական արտադրանքի (ՌԴԱ) կյանքի ցիկլում» խորագրով նիստ: Նիստում ռադիոդեղագործական արտադրանքի ոլորտի մասնագետները քննարկել են միջուկային բժշկության իրավական կարգավորմանը, գիտական հետազոտությունների փոխանցմանը, նախակլինիկական և կլինիկական փորձարկումներին, նոր մեթոդների և տեխնոլոգիաների կիրառմանը, ինչպես նաև անձնակազմի վերապատրաստմանը վերաբերող հարցեր:
Ինչպես նշել է քննարկման վարող, «Ռոսատոմի» գիտատեխնիկական համագործակցության ուղղության ղեկավար — հեռանկարային ոլորտների գծով տնօրեն Եկատերինա Չաբանը, հանրային առողջության պահպանումը Ռուսաստանի առաջնահերթություններից մեկն է, և միջուկային բժշկությունն այս առումով ավելի ու ավելի մեծ դեր է խաղում: «Ռոսատոմի ձեռնարկությունները մշակում են ռադիոիզոտոպային արտադրանքի լայն տեսականի՝ քաղցկեղի և այլ հիվանդությունների ախտորոշման և բուժման համար։ Կան նաև բազմաթիվ խոստումնալից ռադիոիզոտոպներ, որոնք դեռ պետք է ուսումնասիրվեն», — նշեց Եկատերինա Չաբանը։
Մասնակիցները քննարկեցին նորարարական ռադիոդեղագործական միջոցների գրանցման ռուսական և միջազգային փորձը: Ռուսաստանի Դաշնության առողջապահության փոխնախարար Սերգեյ Գլագոլևը խոսեց նորարարական դեղամիջոցների արագացված ներդրման, կլինիկական ուղեցույցներում դրանց արագ ներառման պայմանների և պետական երաշխիքների ծրագրի մասին, իսկ «ԱստրաԶենեկա Ֆարմասյուտիկալս»-ի (ներկայացուցչություններ Ռուսաստանում և Եվրասիայում) դեղերի գրանցման բաժնի տնօրեն Եկատերինա Յակովլևան նշեց, որ առաջատար միջազգային դեղագործական ընկերությունները ռադիոդեղագործական միջոցները համարում են ապագայի շուկա և ներդրումներ են կատարում դրանում։
Նիստի մասնակիցները քննարկեցին նաև ռադիոնուկլիդային ախտորոշման և թերապիայի ժամանակակից մեթոդների և դեղամիջոցների ապահովվածությունը և դրանց անվտանգությունը։
Սեպտեմբերին Մոսկվայում կայացած World Atomic Week միջազգային համաժողովում տարբեր երկրների ներկայացուցիչներ կիսվեցին միջուկային բժշկության ոլորտում «Ռոսատոմ»-ի հետ համագործակցության իրենց փորձով։
Ղրղզստանի առողջապահության նախարարության միջուկային բժշկության կենտրոնի ստեղծման նախագծի ղեկավար Բակտիգյուլ Սուլթանգազիևան պատմեց, որ խորհրդային տարիներին Ուռուցքաբանության և ռադիոլոգիայի ինստիտուտն ուներ միջուկային բժշկության բաժանմունք, սակայն այն փակվել է 1990 թվականին։ Այդ ժամանակվանից ի վեր միջուկային տեխնոլոգիաների կիրառմամբ հետազոտություններ և բուժումներ չեն իրականացվել։ Սակայն դրանք երկրի համար հրատապ անհրաժեշտություն են, քանի որ Ղրղզստանում տարեկան ախտորոշվում է քաղցկեղի մոտ 7000 նոր դեպք, և դրանց մոտ կեսը մեկ տարվա ընթացքում մահացու է լինում։ Իրավիճակը սկսեց փոխվել 2022 թվականին, երբ «Ռոսատոմի» և ՄԱԳԱՏԷ-ի օգնությամբ սկսվեցին Ղրղզստանի Ուռուցքաբանության և արյունաբանության ազգային կենտրոնում միջուկային բժշկության բաժանմունքի բացման նախապատրաստական աշխատանքները։ «Ռոսատոմը» նվիրաբերեց ախտորոշիչ հավաքածուներ։
Միջուկային բժշկության բաժանմունքն իր առաջին հիվանդներին ընդունել է 2024 թվականի հունիսին։ Այդ ժամանակվանից ի վեր հետազոտվել է ավելի քան 400 բուժառու։ Հաջորդ քայլը՝ Բիշքեկում միջուկային բժշկության կենտրոնի ստեղծումն է։ «Սա լիարժեք, մեծ կենտրոն է, որը ներառում է ռադիոդեղատուն՝ ցիկլոտրոնով, GMP չափանիշներին համապատասխանող ռադիոդեղագործական միջոցների արտադրություն, ՊԵՏ-սկաներներում և գամմա տեսախցիկներիում մոլեկուլային պատկերում, ինչպես նաև բուժում ռադիոիզոտոպների օգնությամբ և թերանոստիկա։ Մենք այս ուղղությամբ աշխատում ենք «Ռոսատոմ» պետկորպորացիայի հետ», — ասաց Բակտիգյուլ Սուլթանգազիևան։ Բուժօգնություն կցուցաբերվի ոչ միայն ուռուցքաբանական, այլև սրտային, էնդոկրին և այլ հիվանդություններով բուժառուներին։ «Սա Ղրղզստանի ժողովրդի համար բժշկական օգնության ոսկե չափանիշն է», — ընդգծեց Բակտիգյուլ Սուլթանգազիևան։
Քաղցկեղի դեմ պայքարի Սերբիայի ընկերության նախագահ, նեյրովիրաբույժ Դանիցա Գրուիչիչը պատմեց իր տպավորությունը ռուսաստանյան միջուկային բժշկության նվաճումների մասին։ «Սա հատկապես վերաբերում է նեյրոբլաստոմաներին, քանի որ դուք սկսել եք աշխատել ակտինիումի հետ», — կիսվեց Գրուիչիչը։ Նա նշեց, որ Սերբիան ունի լավ ախտորոշիչ բազա, որը դեռ պետք է զարգանա, սակայն նրա թերապևտիկ հնարավորությունները թերզարգացած են։ Ներկայում Սերբիայում բոլոր ռադիոդեղագործական միջոցները ներմուծվում են, սակայն երկիրը ուսումնասիրում է Ռուսաստանի հետ համագործակցությամբ միջուկային բժշկության կենտրոններ բացելու հնարավորությունը, ինչպես դա տեղի է ունենում Ղրղզստանում։ «Ինձ ուրախացնում է այն, որ ավելի ու ավելի շատ երիտասարդ գործընկերներ են ընտրում միջուկային բժշկությունը որպես մասնագիտություն, ինչը ցույց է տալիս, որ դրա նկատմամբ հետաքրքրությունը մեծանում է։ Ես համարում եմ, որ միջուկային բժշկությունը ապագան է», — եզրափակեց Դանիցա Գրուիչիչը։
Եգիպտոսի առողջապահական վարչության նախագահ Ահմեդ Էլ-Սոբկին ասաց, որ համաժողովի շրջանակներում ինքը և իր ռուս գործընկերները քննարկել են միջուկային բժշկության ենթակառուցվածքների բարելավումը։ Սա վերաբերում է ոչ միայն Եգիպտոսին, այլև աֆրիկյան այլ երկրներին։ «Բանակցությունները շատ հաջող են ընթանում։ Մենք հույս ունենք համագործակցել «Ռոսատոմի» հետ այս ոլորտում», — ասաց Էլ-Սոբկին։
Այս օրինակները ցույց են տալիս համաշխարհային բժշկական հանրության հետաքրքրությունը «Ռոսատոմի» և միջուկային բժշկության ոլորտում ռուսական այլ մասնագիտացված կազմակերպությունների նվաճումների նկատմամբ և այս ոլորտում միջազգային համագործակցության ամրապնդումը։
Danica Grujičić, Chair of the Serbian Society for the Fight Against Cancer and a neurosurgeon, spoke about how she was impressed by the achievements of Russian nuclear medicine. “This applies mostly to neuroblastomas, given that you have started working with actinium,” Grujičić noted. She said that Serbia had decent diagnostic capabilities, which nevertheless required development, while therapeutic potential was underdeveloped.
Currently, Serbia imports all radiopharmaceuticals it uses; however, the country is exploring the possibility of opening nuclear medicine centers in cooperation with Russia, similar to Kyrgyzstan. “What pleases me is that more and more young colleagues choose nuclear medicine as their specialty, showing growing interest in it. I believe the future lies with nuclear medicine,” Danica Grujičić concluded.
