Հայաստանը մտադիր է զարգացնել իր միջուկային ներուժը. Երևանը մի քանի երկրների հետ քննարկում է նոր ատոմակայանի կառուցման հարցը։ Հայաստանի կառավարությունում ասում են, որ դիտարկվող տարբերակներից ամենալավ մշակվածը ռուսական նախագիծն է։
Այս մասին ասել է Հայաստանի տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարի խորհրդական Կարեն Սարգսյանը՝ ելույթ ունենալով Հայաստանում ատոմային էներգիայի հեռանկարներին նվիրված պանելային քննարկմանը, փոխանցում է Sputnik-ը։ Քննարկումը կազմակերպվել էր Ռոսատոմի և երկրի Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության կողմից։
Սարգսյանը հիշեցրել է, որ 2023 թվականի սկզբին Ռուսաստանը Հայաստանի համար կազմել է նախնական տեխնիկատնտեսական հիմնավորում (նախատնտեսական ուսումնասիրություն)՝ ВВЭР-1200 ռեակտորով ատոմակայանի նախագծի համար։ Նա բացատրեց, որ սա 3+ սերնդի կայան է՝ պաշտպանվածության մի քանի աստիճանով։ Ռուսաստանը նմանատիպ բլոկներ է կառուցում ինչպես երկրի ներսում, այնպես էլ այլ երկրներում, օրինակ՝ Թուրքիայում, Հունգարիայում, Եգիպտոսում:
Սարգսյանը նշեց, որ Երեւանին քիչ ժամանակ է մնացել ատոմակայանի կառուցման համար գործընկեր ընտրելու համար՝ կայանի կառուցումը կտեւի առնվազն 10 տարի, իսկ շինարարության մեկնարկին նախորդում են լայնածավալ նախապատրաստական աշխատանքներ։
«Կարծում եմ, որ մոտ ապագայում որոշում կկայացվի, ավելին, ռուսական կողմի նախատեխնիկատնտեսական հիմնավորումն արդեն պատրաստ է, այլ կողմերից դեռ չեմ տեսել»,- Սարգսյանի խոսքերն է մեջբերում Sputnik-ը։
Կարեն Սարգսյանը նաև նշել է, որ Մեծամորում գործող ատոմակայանի երկրորդ էներգաբլոկի վերջնական շահագործումից դուրս բերելուց հետո, առանց լրացուցիչ արտադրող հզորությունների ներդրման, Հայաստանը չի կարողանա ապահովել էլեկտրաէներգիայի ներքին սպառումը, և եթե երկիրը նախատեսում է շարունակել էլեկտրաէներգիայի արտահանումը դեպի Իրան և Վրաստան, ապա նոր էներգաբլոկը պետք է ունենա 1000 ՄՎտ-ից ոչ պակաս հզորություն: «1200 ՄՎտ հզորությունը կտեղավորվի Հայաստանի էներգետիկ համակարգում, իսկ Իրանին առավելագույն մատակարարումը կարող է հասնել 1000 ՄՎտ-ի՝ 1200 ՄՎտ թողունակության պարագայում»,- ասաց բանախոսը։
Ռուսականին զուգահեռ Հայաստանը դիտարկում է այլ նախագծեր։ Նախարարի խորհրդականի խոսքով՝ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությանը կից ստեղծվել է աշխատանքային խումբ, որը քննարկում է ֆրանսիական, հարավկորեական, ամերիկյան և այլ հնարավոր տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները։
Ներկայումս երկրում գործում է Հայկական ԱԷԿ-ի երկրորդ էներգաբլոկը՝ 440 ՄՎտ հզորությամբ, որն ապահովում է Հայաստանի էլեկտրաէներգիայի կարիքների ավելի քան 30%-ը։ Կայանի նախագծային ժամկետը լրացել է 2016թ.։ Սակայն Ռոսատոմի մասնակցությամբ իրականացված արդիականացման և վերազինման լայնածավալ աշխատանքների շնորհիվ №2 էներգաբլոկի շահագործման ժամկետը երկարացվել է 10 տարով։ Այժմ ատոմակայանը աշխատում է 100 տոկոս ջերմային հզորությամբ, այլ ոչ թե 92 տոկոսով, ինչպես մինչ արդիականացումը։
ՀՀ կառավարությունը սեպտեմբերի կեսերին հաստատել է Հայկական ԱԷԿ-ի №2 էներգաբլոկի շահագործման ժամկետը մինչև 2036 թվականը երկարաձգելու ծրագիրը և սույն ծրագրով նախատեսված աշխատանքների կազմակերպման և իրականացման ծրագիրը։
Վերազինման և անվտանգության հիմնավորման ուղղությամբ անհրաժեշտ աշխատանքներն արդեն սկսվել են և կիրականացվեն մինչև 2026 թվականը։
Այս տարվա ամռանը իրականացվել է նաև երկրորդ բլոկի տարեկան պլանային-նախազգուշական ամենամյա նորոգումը (ՊՆՆ): Ինչպես հայտնում է Հայկական ատոմային էլեկտրակայանի մամուլի ծառայությունը, իրականացվել են մի շարք միջոցառումներ՝ ուղղված կայանի շահագործման անվտանգության բարձրացմանը։ Աշխատանքում ներգրավված են եղել ինչպես ատոմակայանի հիմնական արտադրամասերի աշխատակիցները, այնպես էլ փորձագետներ այլ երկրներից, այդ թվում՝ Ռուսաստանից։ Աշխատանքներ են տարվել պոմպակայանների խողովակաշարերի փոխարինման, ռեակտորային կայանքի հերմետիկ գոտու խտության բարձրացման, բորային հանգույցի օդային հովացման նոր համակարգի տեղադրման, շրջանառության ջրագծերի հատվածների մոնտաժման/ապամոնտաժման ուղղությամբ մինչև №1 հովացման աշտարակ և այլ աշխատանքներ։
Երկրորդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետը երկարաձգելու ծրագրի շրջանակներում էներգաբլոկի համակարգերում տեղադրված փականները փոխարինվել են նոր տիպի փականներով և փոխարինվել են ռեակտորային կայանքի հերմետիկ գոտու օդային հովացման համակարգերի ագրեգատները։ Բացի այդ, ավարտվել են №3 և №4 տուրբոգեներատորների օժանդակ սարքավորումների տեղադրման աշխատանքները։
