Հունվարի վերջին առաջին բետոնը լցվել է «Էլ-Դաբաա» ԱԷԿ-ի №4 էներգաբլոկի հիմքի սալիկի մեջ։ Այժմ այս կայանում կառուցվում են բոլոր չորս բլոկերը, և այն աշխարհի ամենամեծ ատոմային շինարարության նախագծերից մեկն է և ամենամեծն Աֆրիկայում։
Բլոկի շինարարության պաշտոնական մեկնարկի արարողությանը տեսակապի միջոցով մասնակցել են Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը և Եգիպտոսի նախագահ Աբդել Ֆաթահ Աս-Սիսին։ Երկու երկրների ղեկավարները բետոն լցնելու խորհրդանշական թույլտվություն են տվել։
«Մենք կնպաստենք ժամանակակից արտադրությունների, որակավորված աշխատատեղերի ստեղծմանը, սոցիալական խնդիրների լուծմանը։ Մենք դա անելու ենք միասին, քանի որ նոր էներգետիկ համակարգը մեզ թույլ է տալիս այս ամենն անել։ Սա իսկապես առաջատար նախագիծ է մեր երկկողմ համագործակցության լավագույն ավանդույթներով»,- ասել է Վլադիմիր Պուտինը։ «Էլ-Դաբաա»-ն կկարողանա արտադրել մինչեւ 37 մլրդ կՎտ/ժ էլեկտրաէներգիա, ինչը կազմում է երկրի ընդհանուր էներգիայի սպառման մոտ 10%-ը։ Վլադիմիր Պուտինը վստահեցրել է, որ երկու նախագահներն էլ մշտական վերահսկողության տակ են պահում նախագիծը։
Աբդել Ֆաթթահ Աս-Սիսին միջոցառումն անվանել է «փայլուն էջ Եգիպտոսի և Ռուսաստանի միջև սերտ համագործակցության ճանապարհին» և նշել, որ կայանի շինարարությունն ընթանում է նախատեսվածից արագ։ «Էներգակիրների մատակարարման համաշխարհային ճգնաժամը հաստատում է Եգիպտոսի ռազմավարական որոշման կարևորությունը՝ վերականգնելու Եգիպտոսի խաղաղ ատոմային էներգիայի արտադրության ծրագիրը, քանի որ այն օգնում է ապահովել անվտանգ, էժան և երկարաժամկետ էներգիայի մատակարարում այնպես, որ նվազեցնի կախվածությունը հանածո վառելիքից և խուսափի գների տատանումներից»,- ասել է Եգիպտոսի նախագահը:
Ռոսատոմի գլխավոր տնօրեն Ալեքսեյ Լիխաչովը, գտնվելով կայանի տարածքում, ողջունեց հյուրերին և նշեց. «Այսօր կարևոր իրադարձություն է Եգիպտոսի միջուկային էներգիայի պատմության և ռուս—եգիպտական հարաբերությունների մեջ։ №4 էներգաբլոկի հիմքի սալաքարի մեջ առաջին բետոնը լցնելով՝ Ասուանի ամբարտակի կառուցումից ի վեր մեր երկրների համագործակցության ամենամեծ նախագիծը մեկնարկում է ամբողջ հզորությամբ՝ եգիպտական առաջին ատոմակայանի կառուցումը։ Այժմ «Էլ—Դաբաա» ԱԷԿ—ի բոլոր չորս էներգաբլոկերը կառուցման փուլում են։ Սա նշանակում է, որ մեր եգիպտական հարթակը դառնում է աշխարհի երկու խոշորագույն միջուկային շինարարական նախագծերից մեկը»։
Եգիպտոսի էլեկտրաէներգետիկայի և վերականգնվող էներգիայի նախարար Մոհամեդ Շաքերը շեշտեց, որ №4 բլոկում բետոնի լցումը երկու երկրների քաղաքական աջակցության և թիմերի շուրջօրյա քրտնաջան աշխատանքի և նվիրվածության արդյունքն է:
Հարևան բլոկերում
«Էլ-Դաբաա» ատոմակայանի առաջին էներգաբլոկում ամբողջությամբ ավարտվել են միջուկային կղզու հիմքի սալիկի կառուցման աշխատանքները, ընթանում է շենքերի շինարարությունը։ 2023 թվականին տեղանք է առաքվել և տեղադրվել առաջին տեխնոլոգիական սարքավորումը՝ հալոցքի թակարդ №1 էներգաբլոկի համար։ Նույն թվականին երկրորդ էներգաբլոկի համար նույնպես տեղադրվել է հալոցքային թակարդ։
2023 թվականի մայիսին մասնագետները տեղադրել են «առաջին բետոնը» №3 էներգաբլոկում։ Այս պահին տեղում մեծ թափով ընթանում են մուտքային և ելքային ջրանցքների կառուցումը։
Նախատեսվում է 2024 թվականին սկսել №1 էներգաբլոկում պաշտպանական պատյանի տեղադրումը, ինչպես նաև №3 և №4 էներգաբլոկերի համար հալոցքային թակարդների մոնտաժումը։
ԱԷԿ-ի ստեղծման մեջ ներգրավված է ավելի քան 16 հազար մարդ։ Շինարարական աշխատանքների գագաթնակետին նրանց թիվը կկրկնապատվի։ Տեղայնացման մակարդակը, այսինքն՝ տեղական բիզնեսի մասնակցությունը նախագծում, առաջին բլոկում կազմում է 20%, իսկ չորրորդում այն կբարձրանա մինչև 35%:
Հուսալի իրավական և տեխնոլոգիական հիմքի վրա
«Էլ-Դաբաա» ԱԷԿ-ը կառուցվում է 2017 թվականի դեկտեմբերի 11-ից ուժի մեջ մտած պայմանագրերի փաթեթի համաձայն։ Ռուսական կողմը ոչ միայն կկառուցի կայանը, այլեւ կօգնի կադրերի պատրաստմանը։ Ավելի քան 90 եգիպտացի մասնագետներ արդեն ուսումնասիրել են միջուկային մասնագիտությունները ռուսական բուհերում, ևս մոտ 150 մարդ այժմ սովորում է։ Ընդհանուր առմամբ, ծրագրի շրջանակներում պետկորպորացիան կպատրաստի մոտ 2000 մասնագետ։ Ռոսատոմը նաև աջակցություն կտրամադրի կայանի շահագործմանն ու պահպանմանն իր գործունեության առաջին 10 տարիների ընթացքում, վառելիք կմատակարարի ատոմակայանի ողջ կյանքի ցիկլի ընթացքում և կկառուցի օգտագործված վառելիքի հատուկ պահեստարան, որտեղ կտեղադրվեն հատուկ կոնտեյներներ այն պահպանելու համար։
Բոլոր բլոկերում կտեղադրվեն ՋՋԷՌ-1200 ռեակտորներ (1200 ՄՎտ հզորությամբ ջրա-ջրային ռեակտորներ) անվտանգության 3+ սերնդի։ Բլոկի պաշտպանությունը ներառում է ակտիվ և պասիվ համակարգեր՝ հալոցքի թակարդ, պասիվ միջուկի հեղեղման համակարգեր, միջուկի վթարային հովացման համակարգեր և այլն:
Այս սերնդի ռեակտորներով Ռուսաստանում գործում է չորս բլոկ՝ երկուական ռեակտոր Նովովորոնեժի և Լենինգրադի ատոմակայաններում։ Բելառուսի Հանրապետությունում գործում է երկբլոկային ատոմակայան։ Առաջին բլոկը ցանցին միացվել է 2020 թվականի նոյեմբերին, երկրորդը՝ 2023 թվականի մայիսին։
