Росатомның жел энергетикасы бағытының міндеті – төмен көміртекті энергетика саласындағы мемлекеттік корпорацияның ұсынысын әртараптандыру. Ресейде жабдық өндірісін оқшаулаудан бастаған дивизион қазір өзі сыртқы нарықтарға шығады.
Жел энергетикасы дивизионы Росатом құрылымында 2017 жылдың қыркүйегінде құрылды, оның қызметі үш бағытта құрылымдалған. Біріншісі – рұқсат құжаттарын алудан және жобалаудан бастап пайдалануға беруге дейін жел парктерін құру. Екіншісі – жел парктерін пайдалану және электр энергиясын, оның ішінде жасыл сертификаттар жүйесі бойынша сату. Үшіншісі – жел қондырғыларына арналған компоненттер өндірісі. Осылайша, Росатом құрылымында елдегі жел энергетикасы саласын кешенді дамытуға қажетті барлық негізгі құзыреттер жинақталған.
Құрылыс
Росатом – Ресейдің жел энергетикалық нарығындағы маңызды ойыншы. Мемлекеттік корпорация елдің оңтүстік аудандарында тоғыз ЖЭС құрды және пайдаланады. Соңғы мысал – 35 МВт Трунов ЖЭС-нің екінші кезегі, ол 2024 жылдың наурыз айында бір электр желісіне электр қуатын бере бастады. Росатом ЖЭС жиынтық қуаты-1035 МВт.
Сондай-ақ, қуаты 300 МВт Трунов ЖЭС (Дағыстан Республикасы) құрылысына дайындық жүріп жатыр. Жұмыс биыл басталады деп болжануда. 2027 жылға дейін Росатом ЖЭС паркі 1,7 ГВт-қа дейін өседі.
Пайдалану
Тұрақты даму қағидаттарына сәйкес Росатом ЖЭС-те өндірілген электр энергиясын жауапты тұтынушыларға сатады. Атап айтқанда, «Сибур» холдингіне және «Дело» компаниялар тобына кіретін құрылымдармен келісімдерге қол қойылды.
Осы жылдың ақпан айында жел энергетикасы дивизионының кәсіпорындары ресейлік генерация атрибуттары мен электр энергиясының шығу сертификаттары жүйесіне қосылды. Генерация көзі, өндірілген электр энергиясының көлемі және т.б. көрсетілген сертификаттар, электр энергиясы жаңартылатын энергия көздерінен алынғанын растайды.
Компоненттер өндірісі
Росатом өзінің машина жасау алаңында жел қондырғыларының компоненттерін жасайды. Волгодонскідегі дивизион зауытында күпшектер, гондолалар, генераторлар және салқындату жүйелері шығарылады. Өндірістің жобалық қуаты – жылына 120 турбина, кәсіпорын оған 2020 жылы шықты.
Росатом редукторсыз генераторларды шығарады, олар біршама қарапайым, сенімді және үнемді, өйткені жабдықтың бұзылуы мен электр энергиясының шығыны азаяды, бұл әсіресе желдің орташа жылдамдығы жағдайларында (Ресейдегідей) маңызды.
Сонымен қатар, Росатом жел генераторларының қалақтарын өндіруді жолға қоюға ниетті. Осы жылдың соңына дейін мемлекеттік корпорацияның композиттік дивизионы ұзындығы шамамен 50 м жел қалақтарын шығара бастайды деп болжануда. Кәсіпорынның өндірістік қуаты жылына 450 қалақты құрайды.
Сондай-ақ, Росатом ЖЭС генераторларын құруға қажетті тұрақты магниттер өндірісін құру үшін жұмыс істейді. Біз бұл туралы Newsletter-дің алдыңғы санында толығырақ жаздық.
ЖЭС жұмысын бақылау мен басқаруды автоматтандыру үшін жел энергетикасы дивизионы жедел әрекет ету және талдау үшін әрбір қондырғының жұмысы бойынша нақты уақыт режимінде ақпарат жинауға мүмкіндік беретін импортқа тәуелсіз бағдарламалық шешім әзірледі.
Сонымен қатар, Росатом жел қондырғыларының мұнараларын, гондолалардың қаптамалары мен қаңқаларын, ротор мен статордың ламинатталған плиталарын және т. б. шығаратын 70-ке жуық ресейлік компаниялармен ынтымақтаса отырып, жергілікті жеткізу тізбегін құрады.
Жаңа нарықтарға шығу
Ресейде жел энергетикасы жобаларын құрудағы жүйелі құзыреттерге ие Росатом басқа елдерде ЖЭК-те генерация объектілерін салуды ұсынады, осылайша олардың энергетикалық егемендігін құруға ықпал етеді.
Росатомның шетелде ЖЭС құру жөніндегі шетелдік бағдарламасы 2030 жылға дейін жиынтық қуаты 5 ГВт дейінгі жобаларды салуды көздейді. Ынтымақтастықтың негізгі бағыттары – ТМД, Вьетнам, Мьянма және Түркия елдері.
Мәселен, осы жылдың наурыз айында Сочиде өткен «Атомэкспо-2024» форумында Росатом Қырғызстанның Энергетика министрлігімен жиынтық қуаты 1 ГВт дейінгі жел станцияларының жаңартылатын энергетика объектілерін салу жөніндегі инвестициялық жобаны пысықтау және іске асыру туралы келісімге қол қойды. Бұл келісімді іске асыру Ыстықкөл облысында ЖЭС құрылысының пилоттық жобасынан басталды, оның алаңында археологиялық және геологиялық зерттеулер аяқталды, жел өлшемдері жүргізілуде. ЖЭС жобалауға дайындық жалғасуда, Қырғызстанның министрлер кабинетімен инвестициялық келісімді келісу және оған қол қою бойынша жұмыстар қолға алынды. Екінші кезеңде жалпы қуаты 900 МВт дейінгі ЖЭК-те генерация объектілерін құру үшін қосымша алаңдарды пысықтау жоспарлануда. Жобаларды іске асыру түпкілікті тұтынушыларды энергиямен жабдықтаудың сапасы мен сенімділігін арттырады және елдің энергия теңгерімін әртараптандырады.
Сонымен қатар, 2023 жылы Санкт-Петербург Халықаралық экономикалық форумында Zeya & Associates компаниясымен Орталық Мьянманың Мандалай аймағында қуаты 200 МВт жел паркін салу жобасын іске асыру ниеттері туралы меморандум жасалды. 2023 жылдың соңында таңдалған алаңдарда жел әлеуетін бағалау үшін жел өлшеу кешені орнатылды. Жобаның алдын-ала техникалық-экономикалық негіздемесі әзірленді және Мьянма Энергетика министрлігімен келісілді. Биылғы жылы жел энергетикалық дивизион электр энергиясын жеткізу шарттарын Мьянма Энергетика министрлігімен келістіре бастады. Жоба өңірдің энергиямен қамтамасыз етілу деңгейін арттыруға және елдің энергожүйесіндегі жасыл генерацияның үлесін арттыруға мүмкіндік береді.
«Росатом Ресеймен достастықтағы елдерде жаңартылатын энергетика жобаларын жүзеге асыруға мүдделі. Біз жел парктерін салу және пайдалану бойынша барлық қажетті құзыреттерге иеміз» – деді сеніммен Росатом жел энергетикалық дивизионының басшысы Григорий Назаров.
