Efremov Araştırma Enstitüsü (daha fazla bilgi için yazının sonundaki bilgi notunu inceleyeniz) tarafından sağlanan malzeme, СС-30/15 model bir siklotronun inşasında kullanılacak. Siklotron, Nakhon Nayok’da Rusatom Healthcare (Rosatom’un tıbbi proje entegratörü) ve Kinetics Corporation Ltd. tarafından kurulmuş olan radyokimyasal tesisin temel bir bileşeni olma özelliği taşıyor.
Ekipmanın işlerliği sevkiyattan önce, Efremov Enstitüsü’nün uzmanları tarafından onaylandı. Kabul testlerinden de geçen ekipmanın kapasitesi, üç kat daha fazla ışın akımı kararlılığı ve iki kat daha fazla ışın yoğunluğu ile tasarlanılandan daha fazla çıktı.
Kompakt çok-amaçlı eşzamanlı siklotron СС-30/15 hidrojenin ve döteryumun negatif iyonlarını hızlandırmak için kullanılacak ve sırayla 30 ile 15 MeV (milyon elektronvolt) aralığındaki hızlandırılmış parçacıkların son enerjisini kontrol edebilme yeteneğine sahip olacak. Benzer siklotronlar Belçika’da ve Kanada’da da üretiliyor. Ancak bu siklotronlar yatay olarak konumlandırıldıklarından 10×10 metrelik bir alana ihtiyaç duyuyor. Bunlardan farklı olarak Rus siklotronu dik şekilde konumlandırıldığından sadece 6×7 metrelik bir alanı kaplıyor. Bu siklotronu benzerlerinden ayıran bir özellik de, ışın yoğunluğunu önemli ölçüde artıran, yüksek vakum devamlılığı sağlayan ve çalışma sırasında radyasyona maruz kalmayı azaltan harici bir enjeksiyon sistemi ile donatılmış olmasıdır.
Siklotron tesisinin bir bölümü olan radyokimyasal laboratuvarda özellikle de kanser ve kalp damar hastalıklarının da aralarında bulunduğu pek çok rahatsızlığın tanı ve tedavisi için kullanılan radyofarmasötikler sentezleniyor. Tesis, yeni tıbbi radyonüklit araştırma ve geliştirme platformu olarak da faaliyet gösteriyor.
Siklotron, bilim insanlarının proton, döteron ve nötron ışımaları, materyallerin radyoaktif bozunmaları, radyoelektronik radyasyon kararlılığı ve nötron-fazlası çekirdeklerin etkileri sonucu materyaller üzerinde gözlemlenen özellik değişimini (özellikle, yarıiletkenlerde) incelemelerini ve ayrıca nötron aktivasyon analizini gerçekleştirmelerini sağlıyor.
Efremov Araştırma Enstitüsü’ndeki Doğrusal Hızlandırıcı ve Siklotron Ar-Ge Merkezi’nin Direktörü Yuri Gavrish açıklamasında “Ekstrakte edilerek elde edilmiş proton ışınları proton katkılaması için radyasyon materyali biliminde kullanılır. Bunun yanı sıra, tesis, x-ışınları görüngegözlemi yöntemiyle tarihi eserlerin kökenlerinin bulunmasına olanak verir. Bugün, sahte ürünlerin sıkça tarihi eser olduğu iddia ediliyor ve ederinin çok daha fazlasına fiyatlandırılıyorlar” ifadelerini kullandı.
Gavrish ayrıca hızlandırıcı projesinin enstitü için çok önemli olduğunu belirterek, “Kendimizi Güneydoğu Asya’da tanınır hale getiriyoruz. Çok umut veren bir pazar. Bir ülkenin yeni bir teknolojisi varsa, komşusu da aynısına sahip olmak istiyor. Malezya ve Filipinler de radyokimyasal tesislere büyük ilgi gösteriyor,” dedi.
Rosatom ayrıca inşa halindeki tesiste çalışacak olan operasyon, bakım ve üretim personeline de eğitim verdi. Bu eğitim, Ulusal Nükleer Araştırma Enstitüsü (MEPhI), Efremov Araştırma Enstitüsü, Rusatom Sağlık, radyofarmasötik üretici BIONT (Slovakya), ve Granov Rus Radyoloji ve Cerrahi Teknolojileri Araştırma Merkezi bilim insanları ve araştırmacıları tarafından verildi. Ekip, hızlandırıcıların teorik özellikleri ve Cu-64, Zr-89, Tl-201 ve Ga-67 izotopları temelinde radyofarmasotik üretim teknolojisi konuları üzerine çalıştı.
Yuri Gavrish, “Yeni siklotron tesisi için tasarım geliştirecek genç ve tecrübeli araştırmacılardan oluşan nitelikli bir ekip oluşturduk. Ekip, bazı yaratıcı teknolojik, teknik ve bilimsel çözümler sundu. Bu, Siklotron teknolojisinin geliştirilmesinde ileriye doğru atılan büyük bir adım. Parçacık hızlandırıcılarının küresel imal edicileri arasında üst sıralardayız” dedi.
Tayland Nükleer Teknoloji Enstitüsü’nde inşa edilecek olan Siklotron Radyokimyasal Tesisi’nin sözleşmesi Eylül 2017’de imzalandı. Tesiste, Rosatom ve Rosatom’a bağlı şirketler grubu tarafından geliştirilmiş teknoloji çözümleri kullanılacak. Bu, Efremov Araştırma Enstitüsü’nde tasarlanmış ve imal edilmiş ikinci CC 30/15 siklotronu olma özelliği taşıyor. İlki 2009’da Jyväskylä Üniversitesi (Finlandiya) için imal edilmişti.
Siklotron o zamandan bu yana niteliksel olarak iyileştirildi. Yeni nesil siklotron için, Efremov Enstitüsü’nün bilim insanları radyoizotop üreten, bunları yeniden işlenmesi için transfer eden, ve aynı zamanda tesisteki radyasyon seviyesini denetlemeye yarayan otomatik hedefler geliştirdi. Ayrıca kontrol sistemi de niteliksel olarak iyileştirildi.
Siklotron ekipmanının Eylül ayında Tayland’a ulaşması bekleniyor.
Efremov Araştırma Enstitüsü ne iş yapar?
Efremov Elektrofiziksel Cihaz Bilimsel Araştırma Enstitüsüsü Rusya’nın önde gelen bir mühendislik üretim merkezidir. Plazma fiziği, nükleer fizik, parçacık fiziği, sağlık, radyasyon ve enerji teknolojisi ile enteroskopi alanlarında yapılacak araştırmalar için elektrofiziksel donanımlar ve tesisler inşa eder.
