Rosatom çevre dostu projeler başlatıp aktif olarak katkı sağlıyor. Şirkete ait nükleer santrallerde ve rüzgâr çiftliklerinde karbonsuz enerji üretiliyor, tehlikeli atık sahaları ve endüstri tesislerinin faaliyetleri durduruluyor ve nükleer enerjinin dünya genelinde sürdürülebilir bir elektrik kaynağı olarak tanınması için çaba gösteriliyor.
Rusya nükleer enerjinin önemini kavradı ve bu enerjiyi temiz ve sürdürülebilir teknolojiler listesine ekledi. 9’uncu Neva Uluslararası Çevre Kongresi’nin genel oturumunda konuşan Rosatom Genel Müdürü Alexey Likhachev mevcut 450 GW kurulu nükleer kapasitenin yerini hidrokarbon enerji kaynaklarının alması durumunda küresel karbondioksit emisyonunun 2 milyar tondan fazla artacağını gösteren rakamları paylaştı. Bu rakam, dünyadaki tüm ormanların her yıl emdiği yaklaşık 2,5 tona yakın bir değer.
Nükleer enerji üretiminin değerini uzun zaman önce fark eden Rusya bu enerjiyi hükümet onaylı çevre dostu ve sürdürülebilir ekonomik faaliyetler listesine dâhil etti. Ulusal hükümet kurumları iklimle ve sürdürülebilir finansmanla ilgili yasa ve yönetmelik taslakları hazırlamakla meşgul olsalar da Rus ve uluslararası kriterleri, metrikleri ve mekanizmaları uyumlaştırmak için kat edilecek daha çok yol var.
Avrupa çevre konusunda küresel bir trend belirleyici olmasına rağmen nükleer enerji konusunda henüz kesin bir karara varmadı. Likhachev bu konuyla ilgili olarak “Maalesef Avrupa Birliği’ndeki ve dünyanın diğer yerlerindeki tartışmalar hala devam ediyor. Dolayısıyla, esas görevimiz nükleerin dünyanın her yerinde sürdürülebilir kalkınma hedeflerini karşılayan temiz bir enerji kaynağı olarak kabul edilmesini kolaylaştırmak.” şeklinde yorumda bulundu.
Rosatom’un Sürdürülebilir Kalkınma Departmanı Direktörü Polina Lion ise “Burada, yani Rusya’da kendimizi iklim yanlısı olarak görüyorsak, ama en başta AB olmak üzere ürünlerimizi ithal eden ülkeler nükleeri düşük karbonlu bir enerji kaynağı olarak görmüyorsa, sahip olduğumuz kaynaklardan etkili bir şekilde yararlanamazlar.” görüşünde.
Rüzgâr enerjisi projeleri de yürüten Rosatom, halihazırda bu alanda sürdürülebilir tedarik zincirleri oluşturma yolunda ilerliyor. Rosatom’un rüzgâr enerjisi projelerinden sorumlu birimi NovaWind, kendi rüzgâr çiftliklerinde ürettiği elektriği Rus ihracatçılarına ve uluslararası firmalara satıyor. Şirket ayrıca, tüketilen elektrik enerjisinin karbon dışı kaynaklardan üretildiğini teyit eden bir ‘menşe belgesi’ düzenlenmesi konusunda da çalışma yürütüyor.
Ticari ölçekte temizlik
Rosatom’un diğer bir iştiraki Federal Environmental Operator (FEO), Rus hükümeti tarafından başlatılan bir dizi çevre koruma projesinde yer alıyor.
Tamamlanmaya en yakın tesis Chelyabinsk’teki belediye atık sahası. Bu saha, kurulan gaz ve atık toplama ve arıtma sistemleri ve koruyucu elek ile yeniden şekillendirildi ve ardından, yeşil bir tepeye dönüştürülmek üzere toprakla dolduruldu. Bu proje eylül ayına kadar tamamlanacak ve saha yerel makamlara devredilecek.
Rosatom’un Çevre Programları Direktörü Andrey Lebedev, Leningrad Bölgesindeki Krasny Bor yakınlarındaki bir tehlikeli atık gömme sahasında bir atık arıtma tesisinin pilot uygulamalarda bulunduğunu açıkladı. Çok kademeli bir arıtmanın ardından sıvı atıklar, balık havuzlarında kullanılabilecek kadar temiz olan kuru bir jeokompozit maddeye ve suya dönüştürülüyor. Bağımsız bir laboratuvar tarafından yapılan testler arıtma tesisinin iyi iş çıkardığını gösteriyor.
FEO, Usolye-Sibirskoye’de yer alan kapatılmış bir kimyasal tesisi olan UsolyeKhimprom için bir rehabilitasyon planı geliştiriyor. Şirket aynı zamanda düzenleyici kurumla ve Rusya Bilimler Akademisinden araştırmacılarla Baikalsk Kâğıt Hamuru ve Kâğıt Fabrikası hakkında istişare yürütüyor ve bir fizibilite çalışması yapmaya ve önerilen kurtarma teknolojisini test etmeye hazırlanıyor.
FEO’da Çevre Projelerinden Sorumlu Birinci Direktör Yardımcısı Maksim Korolkov’a göre esas görev tehlikeli endüstriyel atıkların birikmesini durdurmak ve atık mirasını ortadan kaldırmak.
Tehlikeli atıkların birikmesi ve gömme sahalarının oluşması, döngüsel ekonomi çerçevesinde atıkların tamamen geri dönüştürülmesiyle önlenebilir. Bu anlamda şeffaf bir bilgi platformunun da yardımı olabilir ve FEO halihazırda böyle bir platform oluşturdu. Rusya’da yaklaşık 60 bölge ve yüzlerce endüstriyel tesis şu an pilot işletim aşamasında olan I. ve II. Sınıf Tehlikeli Atık Muhasebe ve İzleme Sistemine bilgi akışı sağlıyor. Sistemin bu yılın dördüncü çeyreğinde hizmete girmesi bekleniyor. Rosatom döngüsel ekonomi için altyapı inşa etme konusunda da çalışıyor. Şirkete ait dört tesis, atıkları işlemek ve cıva, cam, inşaat malzemeleri vs. üretmek için dönüştürüldü. Diğer üçünün inşaatı ise devam ediyor.
Federal Environmental Operator (FEO)
Rosatom’un atık yönetiminden sorumlu iştiraki. FEO, radyoaktif atık yönetimi, nükleer mirası ortadan kaldırma, saha rehabilitasyonu ve radyolojik izleme hizmetleri sunuyor. Şirket Rusya’nın federal atık işletmecisi olarak I. ve II. Sınıf tehlikeli atıklarla ilgili işlem yapmaya yetkili.
NovaWind, Rosatom’un rüzgâr enerji santrallerini bünyesinde barındırıyor ve şirketin rüzgâr enerjisi stratejisinden sorumlu.
