Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nde ekipman montaj sürecinin kilometre taşlarından biri olan 1’inci güç ünitesine ait reaktör basınç kabının kurulumu tamamlandı.

Bu işlem için şantiyedeki yolların ağır reaktör kabının 1’inci ünite şantiyesine nakliyesi için özel olarak hazırlanması gerekti. Yollar takviye ve tesviye edildikten sonra basınç kabı özel bir tekerlekli platform üzerinde geçici depolama sahasından inşaat alanına götürüldü. Ardından paletli bir vinç yardımıyla dikey konuma getirildi ve reaktör bölmesinin üzerine kaldırılarak reaktör şaftındaki yerine yerleştirildi.

Reaktör basınç kabı 330 ton ağırlığında, 4,5 metre çapında ve 12 metre yüksekliğinde.

“

Konuyla ilgili açıklama yapan Akkuyu Nükleer A.Ş. Genel Müdür Birinci Yardımcısı ve NGS Yapı İşleri Direktörü Sergei Butckikh “Birinci güç ünitesinin reaktör kabının montajı, bu yıl sahada gerçekleşen çalışmaların en önemlilerinden biri. Montaj ekibinin ve kaldırma ekipmanı operatörlerinin kusursuz çalışmasına dikkat çekmek istiyorum. Kabın montajı adeta bir cerrah hassasiyeti gerektirir, çünkü izin verilen azami yatay sapma milimetrenin onda birini geçmez. Reaktör kabının kurulumunun tamamlanması, reaktör şaftının yapımıyla ilgili işlere devam etmemize imkân sunacak.” dedi. 

Kurulum işlemi Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK), bağımsız yapı denetim kuruluşu görevini üstlenen Fransız mühendislik grubu Assystem ve Rosatom şirketlerinin temsilcilerinin gözetiminde gerçekleşti. 

Reaktör kabının montajı, reaktör binasının silindirik kısmının açık üst kısmından kurulum yapılmasını öngören ‘Open Top’ teknolojisi kullanılarak gerçekleştirildi. VVER1200 reaktörlü Leningrad NGS2’nin güç ünitelerinin inşası da dahil olmak üzere Çin, Japonya, Bulgaristan ve Rusya’daki nükleer santrallerin yapımına ilişkin birçok projede kendini başarıyla kanıtlamış olan bu teknoloji, inşaat ve montaj işlemlerini aynı anda en uygun şekilde yapma ve zeminlere beton dökme işlemi tamamlanmadan ekipman ve boru hatlarının montajına başlama imkanı sunuyor. Akkuyu NGS güç ünitelerinde buhar jeneratörlerinin, basınç kompansatörlerinin, ana sirkülasyon pompalarının ve reaktör binalarındaki diğer ana teknolojik ekipmanın montajının da ‘Open Top’ teknolojisi kullanılarak yapılması planlanıyor.

Akkuyu NGS sahası çalışanları, reaktör kabının montajından sonra reaktör şaftına beton dökmeye devam edecek. Çalışanlar ayrıca, ana sirkülasyon boru hattının bileşenleri ve buhar jeneratörleri için destekleri de kuracak. Buhar üreteçlerinin ve ana sirkülasyon pompalama ünitesinin kaplarının montajından sonra, NGS’nin birinci çevriminin ana ekipmanını birleştiren ana sirkülasyon boru hattının kaynak işlerine başlanabilecek.

Birinci güç ünitesinin reaktör kabı, Akkuyu NGS inşaat sahasına Kasım 2020’de deniz yoluyla ulaştırılmıştı. Doğu Kargo Terminaline indirildikten sonra depolama sahasına nakledilmiş ve burada bütünlüğünün ve yüksek üretim kalitesinin onaylandığı ürün giriş kontrol prosedüründen geçmişti.

Akkuyu NGS’nin 1’inci güç ünitesinde, reaktör bölümü iç koruma binasının üçüncü katmanının kurulumu reaktör basınç kurulumunun ardından, gene Haziran’ın ilk günlerinde gerçekleşti. 322 ton ağırlığındaki silindirik yapının montajı yaklaşık bir gün sürdü.

Üçüncü katmanın kurulumundan sonra reaktör binasının yüksekliği 11,6 metre artarak +28,55 metreye ulaştı. Bir sonraki adımda ikinci ve üçüncü katmanların birleştirilmesi, koruma binasının güçlendirilmesi ve betonlanması işlemlerine başlanacak. Betonun dökülmesinden sonra duvarlar 1,2 metre kalınlığında olacak. İç koruma binası toplam 4 katman ve 1 kubbeden oluşacak. Bina, tüm bileşenlerinin montajının tamamlanmasının ardından sızdırmazlık testinden de geçirilecek.

The 3rd tier of the internal containment has been installed at Akkuyu NPP Unit 1 in Turkey. It is a welded metal structure consisting of 24 sections, each 11.5 m high, 5.8 m wide and weighing 13.4 tons. The installation took a whole day and we can spend a day watching this video pic.twitter.com/wmTHP8qfJC

— Rosatom Global (@RosatomGlobal) June 22, 2021

Kaynaklı metal bir yapı olan iç koruma binasının üçüncü katmanı, her biri 11,5 metre yüksekliğinde, 5,8 metre genişliğinde ve 13,4 ton ağırlığındaki 24 bölümden oluşuyor. Bölümler, 1’inci üniteye ait reaktör binasının yanındaki özel bir alanda, çevresi 138 metreyi bulan tek bir blok halinde birleştirildi. Montajın tamamlanmasının ardından, tüm kaynak bağlantılarının kalitesi ultrasonik teste tabi tutuldu.

Today, we want to celebrate a huge milestone for clean energy in Turkey. Feast your eyes on this gorgeous video covering Akkuyu NPP Unit 1 reactor pressure vessel installation. A warm summer day, seaside, green energy – what's not to like, eh? pic.twitter.com/4Qjt9NkU9N

— Rosatom Global (@RosatomGlobal) June 2, 2021

1’inci güç ünitesinde daha önce de kor tutucunun montajı tamamlanmış, destekleyici ve taşıyıcı kirişlere beton dökme işlemi yapılmış ve reaktör kabının silindirik kısmının kuru zırhlama ve ısı yalıtımı işleri bitirilmişti. Reaktör kabının kurulumunun tamamlanmasından hemen önce ise kabın ana ağırlık yükünü taşıyan bir destekleyici halka monte edildi.

Akkuyu Nükleer A.Ş. Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Anton Dedusenko, bu yıl çevrimiçi düzenlenen 4. Nükleer Santraller Fuarı ve 8. Nükleer Santraller Zirvesi’nde (NPPES) yaptığı açılış konuşmasında, Akkuyu NGS projesinin ulusal ekonominin gelişmesine sağlam bir katkıda bulunduğunu belirtti. Uluslararası Enerji Ajansı’nın 2020’de enerji sektörü için 3 ana hedef çerçevesinde sürdürülebilir toparlanma planı tasarladığını hatırlatan Dedusenko, bu hedefleri mevcut istihdamı koruma ve yenisini yaratma, ekonomik büyümeyi canlandırma ve enerjide sürdürülebilirliği ve dayanıklılığı geliştirme olarak sıraladı. Dedusenko dünya genelinde uygulanan yeni nükleer projelerin bu üç hedefi de karşıladığını ekledi. 

Akkuyu’nun hizmete girdikten sonra yılda yaklaşık 35 milyar kWh elektrik üreteceğini söyleyen Dedusenko “Yani bu santral ülkenin elektrik talebinin yüzde 10’unu karşılayacak. Bu inşaat projesinin insanlar için bir cazibe noktasına dönüştüğünü söyleyebiliriz. Bu, yerel üretimi geliştiren, yeni istihdam yaratan ve uluslararası şirketlere birçok iş fırsatı sunan bir projedir.” diye ekledi. Dedusenko projenin mevcut inşaat aşamasındaki işlerde ve tedariklerde yerli içerik payının yaklaşık yüzde 40 olduğunun ve yetkili tedarikçi listesinde 400’den fazla Türk şirketinin yer aldığının da altını çizdi.

Uzmanlar da Akkuyu’nun ekonomik büyüme ve yeni iş yaratmadaki  rolüne işaret ediyor. İstanbul Kent Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölüm Başkanı Dr. Rahmi İncekara tek bir nükleer güç ünitesinin kurulum maliyetinin 3 aylık doğalgaz maliyetiyle eşdeğer olduğuna dikkat çekti. İncekara “Aylık olarak bakıldığında yaklaşık 7,2 milyar dolarlık bir tutarın aslında Türkiye ekonomisine kazandırılması ve enerji maliyeti olarak dışarıya akması da bu noktada engellenmiş olacak. Dolayısıyla, bunları alt alta koyduğumuzda özellikle enerji konusunda çeşitliliğin sağlanması ve dışa bağlılığın kırılması aslında büyük kazanç.” değerlendirmesinde bulundu. 

Pandemi sürecinde şantiyedeki çalışmalar askıya alınmadığından Akkuyu NGS ülkedeki bellibaşlı işverenlerden biri oldu. Şu an proje kapsamında yaklaşık 11,000 kişi çalışıyor. İnşaatın tepe noktasında bu rakamın 12,500’e çıkması bekleniyor.  Santral hizmete alındıktan sonra ise çalışan sayısı 4,000’e düşecek. Akkuyu’yu özel yapan unsur, kadın çalışanların sayısı. Şantiyede halen 1,000’in üzerinde kadın personel görev yapıyor. 

Nükleer Sanayi Derneği Başkanı Alikaan Çiftçi konuyla ilgili olarak şu değerlendirmeyi yaptı: “Washington merkezli Nükleer Enerji Enstitüsünün yaptığı bir çalışmaya göre, nükleer santrallerde çalışan her 100 kişi için ekstra yaklaşık 66 kişilik istihdam imkanı doğuyor. Bu açıdan nükleer enerji santrallerinin direkt sağladığı istihdama ek olarak dolaylı sağladığı istihdam da çok yüksek. İstihdam halkasına nükleer santrallere yönelik mal ve hizmet sağlayan Türk firmalarını da eklediğimizde çok anlamlı bir büyüklüğe ulaşılıyor. Ayrıca küçük modüler reaktörler gibi yenilikçi nükleer teknolojiler ile bu yolda devam ettikçe, nükleer enerji alanından ekonomimize önemli bir katma değer gelecektir.”

Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Niyazi Meriç, Akkuyu NGS projesinin eğitime de yön vereceğinden emin: “Şu anda Türkiye’de bu konuda eğitim veren sadece 3 bölüm var. Akkuyu NGS kurulduğu zaman ben eminim bu konuda çalışmak isteyen bilim insanlarını yetiştirmek için üniversitelerde bölümler fazlalaşacak. Nükleer teknoloji, bizim yaşamımızın her alanında aşağı yukarı biz farkında olmasak da var. Bu teknolojinin gelişmesi için böyle bir nükleer santralin kurulmasının, Türkiye’de var olmasının eğitim alanında bu konuda çalışacak insanlara ışık tutacağına, cesaret vereceğine ve motive edeceğine inanıyorum.”

Nükleer Santraller Fuarı ve Zirvesi (NPPES)

4. Nükleer Santraller Fuarı ve 8. Nükleer Santraller Zirvesi bu sene çevrimiçi düzenlendi. Etkinliklerin gündeminde Türkiye’de nükleer teknoloji ve Akkuyu projesiyle bağlantılı olarak Türk şirketlerine yönelik iş fırsatları yer aldı.

Türkiye Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Türkiye Nükleer Sanayi Derneği ve Ankara Sanayi Odası’nın himayesinde düzenlenen fuar ve zirvenin  ana ortakları Rosatom ile Akkuyu Nükleer A.Ş. oldu.

AKKUYU NÜKLEER A.Ş.

Aralık 2010’da Ankara’da kuruldu. 

Akkuyu Nükleer Güç Santrali, Türkiye’nin güney kıyısındaki Mersin ilinde inşa ediliyor. VVER-1200 reaktörlü dört güç ünitesinden oluşacak santralin toplam kapasitesi 4,800 MW olacak. Proje, Rusya ve Türkiye arasında imzalanan ve Akkuyu NGS’nin inşa edilmesini öngören bir işbirliği anlaşmasına göre yönetiliyor.