Yüzer güç reaktörlerinin gövde inşası, SHELF-M mikroreaktörüne sahip enerji santraline yönelik detaylı mühendislik tasarımının geliştirilmesi ve Rosatom’un Gana’daki küçük nükleer santralinin tanıtımı, Rus nükleer şirketinin küçük modüler reaktör projeleri üzerinde çalışmaya ve bu reaktörlere yönelik çalışmaları hem Rusya’da hem de diğer ülkelerde hızlandırmaya devam ettiğini gösteriyor.
Yüzer güç ünitesi
Türünün ilk örneği olan yüzer güç ünitesinin (FPU) gövde inşası çalışmaları devam ederken, güç ünitesinin gövdesi Çin’deki bir tersanede kızağa oturtuldu. Söz konusu yüzer güç ünitesi, birkaç yönüyle ilk olma özelliği taşıyor. RITM-200S nükleer reaktörüyle donatılmış dünyanın ilk güç ünitesi olacak FPU, Rusya’nın kuzeydoğusunda yer alan Çukotka Yarımadası’ndaki altın ve bakır yatağı Peschanka’yı geliştirecek bir madencilik ve işleme tesisi olan Baimsky GOK’a elektrik tedarik edecek dört FPU’dan da ilki olacak. Çin’de yer alan tersanede iki gövde inşa edilecek. Kalan iki gövdenin nerede üretileceğine ise 2022’nin son çeyreğinde karar verilecek.
9.549 ton ağırlığındaki gövdelerin her biri 140 m uzunluğa ve 30 m genişliğe sahip. Kurulan ekipmanla gövdenin ağırlığı 19.088 tona çıkacak. İlk gövdenin 2023’te Rusya’ya teslim edilmesi bekleniyor. Gövdenin içine kurulacak ekipman, Rosatom’un enerji mühendisliği bölümü AtomEnergoMash’in üretim tesislerinde üretiliyor. İki reaktörlü bir FPU’nun kurulu elektrik kapasitesi 106 MWe olacak.
AtomEnergoMash CEO’su Andrei Nikipelov, konuya ilişkin şunları söyledi: “Bu proje, kutup bölgesi ve tropik iklim bölgesine yönelik versiyonları da dahil olmak üzere, kapasite ve uygulama açısından farklılık gösteren bir FPU ailesini de harekete geçirecektir. Bunlar, AtomEnergoMash’in müşterilerine sunabileceği, büyük sanayi tesislerine yönelik fırsatlar içeren ve ihracat potansiyeli taşıyan ürünlerdir.”
Baimsky GOK madencilik tesisi, yüzer güç ünitelerinin sağlayacağı elektrikle beslenen ikinci büyük tesis olacak. Aralık 2019’da faaliyet geçen dünyanın ilk yüzer nükleer santrali, kurulduğundan bu yana Çukotka bölgesinde yer alan Pevek şehrine ısı ve elektrik sağlıyor.
Yakutistan’daki küçük nükleer santraller
Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom’un bir parçası olan Dollezhal Güç Mühendisliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü (NIKIET), SHELF-M reaktörü ile donatılmış ilk küçük nükleer enerji santrali için reaktör sistemleri ve ekipmanlarının ayrıntılı teknik tasarımının geliştirilmesine yönelik sözleşme imzaladı. Söz konusu tasarımın 2024 yılı sonuna kadar tamamlanması planlanıyor.
NIKIET firmasının Küçük Modüler Reaktör Baş Tasarımcısı Denis Kulikov’a göre, SHELF-M, SHELF su soğutmalı entegre reaktörün geliştirilmiş ve standart hale getirilmiş bir modeli olma özelliği taşıyor (‘M’, Rusça’da ‘modernize’ anlamına geliyor). Santrale yönelik ekipman modüller halinde tedarik edilecek.
SHELF-M reaktörlerinden her biri 10 MWe’ye kadar güç kapasitesine sahip. Daha fazla reaktör modülü eklenmesi halinde santralin güç kapasitesinin arttırılması da mümkün. Tüm reaktör sistemleri, radyasyona karşı ek koruma bariyeri görevi gören dayanıklı bir mahfaza içine yerleştiriliyor. İçine gövdenin monte edildiği bir diğer gövdeyi ise bir başka koruyucu yapıyı oluşturuyor.
Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom, Yakutistan hükümeti ile SHELF-M reaktörlü küçük bir nükleer santralin inşasına yönelik yol haritasının geliştirilmesi ve onaylanmasına dair bir sözleşme imzaladı. Santralin 2030 yılında faaliyete geçmesi bekleniyor.
SHELF-M reaktörüyle donatılmış nükleer santral, Yakutistan’daki ikinci küçük ölçekli nükleer üretim projesi olma özelliği taşıyor. Rosatom aynı bölgede RITM-200 reaktörüne sahip bir başka nükleer santralin inşaatına yönelik çalışmalarını da sürdürüyor. RITM-200 reaktörüyle donatılacak ve 2028 yılında faaliyete geçmesi beklenen santral, Kyuchus altın yatağındaki bir altın madeni tesisine enerji kaynağı sağlayacak.
Rosatom’un Gana’daki küçük nükleer santralleri
Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom, farklı ülkelere küçük ölçekli nükleer enerji çözümleri sunuyor. Rosatom, ağustos ayının sonlarında, Ganalı yetkililer ve uzmanlara küçük modüler reaktörler hakkında bilgi verdi. Düzenlenen etkinlikte Rosatom uzmanları, Küçük Modüler Reaktörlerin (SMR) tarihçesi ve hayata geçirilmesinin yanı sıra başlatılan veya devam eden SMR projelerini de anlattılar. SMR’lerin avantajları ve teknik özellikleri ile güvenlik konularının yanı sıra lisans alma sürecine değinildi. Etkinlikte ayrıca santral tasarımının aktif ve pasif güvenlik sistemlerini bir araya getirdiği ve yalnızca kanıtlanmış çözümler ve teknolojinin kullanıldığı kaydedildi. Küçük nükleer santraller, yüksek kapasiteli santrallere nazaran daha az malzeme yoğunluğuna sahip olup, santral yerine üretim tesisinde önceden montajı yapılarak zamandan ve paradan tasarruf edilmesini sağlıyor. Küçük nükleer santrallerin faal hale getirilmesi daha az çaba ve şebeke altyapısına yatırımla mümkün. Küçük nükleer santral çözümleri, izole şebekeler ve uzak bölgeler için oldukça uygun olma özelliği taşıyor. Aynı zamanda, nükleer enerji santralleri, fosil yakıtlı enerji santrallerinin aksine, yakıt fiyatlarındaki dalgalanmalardan da neredeyse etkileniyor.
Ganalı uzmanlar ise, ülkenin nükleer enerji alanındaki gelişimi için beklentilerini paylaştılar. Gana Enerji Bakanlığı Nükleer ve Alternatif Enerji Bölümü Başkanı Robert B.M. Sogbaji, Gana Enerji Bakanlığı’nın, ülkenin, nükleer gücün kritik rol oynadığı daha temiz enerjiye geçişini sağlayabilecek bir Ulusal Enerji Geçiş Planı hazırladığını belirtti. Düzenlenen etkinlikte, faaliyetlerin koordine edilmesi ve bilgi alışverişinde bulunulması için görev ekibi kurulmasına karar verildiği açıklandı.
