Rosatom, Çin ile iş dünyasındaki kapsamlı temaslarını sürdürüyor. Rus nükleer şirketi, Nisan ayı sonunda düzenlenen 15’inci Çin Uluslararası Nükleer Enerji Endüstrisi Fuarı – CIENPI 2023’te yeteneklerini sergilerken, bir ay sonra Rusya Başbakanı Mikhail Mishustin’in Çin’e yaptığı resmi ziyarete de katıldı. İki ülke arasındaki nükleer iş birliğinin temel alanları, Çin’de yer alan iki nükleer santraldeki dört Rus tasarımı reaktöre yönelik ekipman yapımı ve üretimini kapsıyor.
Fuardan
Rosatom, CIENPI 2023 fuarında büyük ve küçük nükleer güç santrallerinin tasarımı ve inşasının yanı sıra nükleer yakıt alanında geldiği son teknolojiyi ve çözümlerini sundu. Bu kapsamda Rosatom’un yakıt bölümü TVEL, küresel pazarda orijinal PWR teknolojisinin geliştiricilerinden tamamen bağımsız olan tek nükleer yakıt olma özelliği taşıyan TVS-K yakıt demetini sergiledi.
Fuara katılan ziyaretçiler ayrıca Rosatom’un nükleer işletmeden çıkarma ve radyoaktif atık yönetimine yönelik çözümleri hakkında da bilgi edinme fırsatı buldu. TVEL Hizmetten Çıkarma Programları Direktörü Eduard Nikitin, konuya ilişkin şunları söyledi: “Rosatom, nükleer yakıt döngüsünün son aşamasının yönetilmesi konusunda zaman içinde kendini kanıtlamış benzersiz çözümlere ve kapsamlı uzmanlığa sahiptir. Çin de nükleer enerji endüstrisinin hızlı büyümesi nedeniyle gelişmiş son aşama teknolojisinin geliştirilmesine özel bir önem veriyor. Son aşama yönetiminde ülkelerimiz arasındaki stratejik iş birliği, küresel nükleer enerji sektörü için uzun vadeli trendleri belirliyor.”
Ziyaretçiler, faaliyeti devam eden BN-800 hızlı nötron reaktörü ile donatılmış Beloyarsk Nükleer Güç Santrali’ne ev sahipliği yapan Zarechny’deki yakıt demeti fabrikasında sanal bir tura da katıldı. Katılımcılar, interaktif bir uygulama ile VVER-1200 reaktörlerine sahip bir nükleer güç santraline de detaylı şekilde göz atma fırsatı yakaladı. Bunlar, Tianwan ve Xudabao nükleer santrallerinde yapım aşamasında olan dört üniteye kurulacak reaktörler.
Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom’un fuardaki standına Çin Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Zhang Kejian, UAEK Genel Müdür Yardımcısı Liu Hua, Çin Nükleer Derneği Genel Sekreteri Zhang Thinke ve küresel nükleer endüstrideki diğer şirket ve kuruluşların başkanları katıldı.
Rosatom Kurumsal Gelişim ve Uluslararası Ticaret Departmanı Genel Müdür Yardımcısı Boris Arseev, konuya ilişkin şunları ifade etti: “Rusya ile Çin arasındaki iş birliği hiç bu kadar yoğun olmadığı gibi, söz konusu iş birliği nükleer enerjinin her alanında ivme kazanmaya da devam ediyor. Rusya yurtdışında nükleer santral inşasında, Çin ise yurtiçinde nükleer reaktör inşasında dünya lideri olma özelliği taşıyor. Rusya ve Çin arasındaki stratejik ortaklığın dünya nükleer enerji endüstrisini temelde yeni bir teknoloji geliştirme düzeyine taşıyacağından eminiz.”
Resmi ziyaretten
Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhachev, Rusya Başbakanı Mikhail Mishustin’in Çin’e yaptığı resmi ziyaret sırasında Pekin’de Zhang Kejian ile bir araya geldi. Sektördeki meslektaşlar, 21 Mart 2023 tarihinde imzalanan Hızlı Nötron Reaktörleri ve Nükleer Yakıt Döngüsünün Kapatılması Alanında Kapsamlı Uzun Vadeli İş birliği Programı’nda belirtilen hedefe ulaşmaya yönelik yaklaşımları ele aldı. Aleksey Likhachev ve Zhang Kejian ayrıca Nükleer Konulara ilişkin Rus-Çin Alt Komisyonu’nun müteakip toplantısını gerçekleştirme konusunda mutabık kaldılar.
Rosatom grup şirketlerinin temsilcileri resmi ziyaret kapsamında düzenlenen bir iş forumuna katıldı. Rusya-Çin İş birliğinin İtici Gücü Olarak Enerji yuvarlak masa toplantısında konuşan, Rosatom’un ticari hidrojen projeleri entegratörü Rusatom Overseas Hidrojen Enerjisi Başkan Yardımcısı Anton Moskvin, Sahalin’deki hidrojen projesinin düşük karbonlu hidrojen üretimi ve nakliyesinde Rus-Çin ortaklığı için daha fazla fırsat yarattığını belirtti. TVEL Başkanı Natalya Nikipelova, Rosatom tarafından üretilen TVS-K yakıt demetinin avantajlarından bahsetti. Rusya-Çin Ulaştırma İşbirliği’nde söz alan Rosatom’un Arktik İşleri Özel Temsilcisi Vladimir Panov, gelişim senaryolarının yuvarlak masa toplantısında Rusya ve Çin’in deniz lojistiği, liman altyapısı ve gemi inşası alanlarında işbirliği yapabileceğini gözler önüne serdiğini ifade etti.
Tianwan ve Xudabao NGS’deki İlerlemeler
Tianwan ve Xudabao Nükleer Güç Santralleri’nde (NGS) dört ünitedeki inşaat ve montaj çalışmaları tüm hızıyla devam ediyor. Mayıs ayı ortasında, Tianwan NGS’nin 7’nci Ünitesi’nde, ağırlığı 391 ton ve çapı 44 metre olan ve çelikten üretilmiş olan hava geçirmez iç koruma kabuğunun alt katmanı yerine monte edildi. İlerleyen dönemde koruma kabuğunun üst katmanının monte edilip yerine yerleştirilmesi ve toplam ağırlığı 214 ton olan ekipman ve boru hatlarının kurulumunun tamamlanması planlanıyor.
Geçtiğimiz mayıs ayı sonunda Tianwan NGS’ye bir adet personel eğitim simülatörü gönderildi. Simülatör hem ana hem de yedek kontrol odalarının tam bir kopyası olma özelliği taşıyor. Söz konusu simülatör, matematiksel modelleme kullanarak, bir reaktör ünitesinin farklı çalışma modlarında ve kazalardaki çalışma şeklini simüle ediyor.
Rosatom’un enerji mühendisliği bölümü AtomEnergoMash’ın bir parçası olan Merkezi Makine Tasarım Bürosu (CDBMB), Tianwan NGS’nin 7’nci Ünitesi için, gaz arıtma sistemindeki kondensatın ince temizliği kapsamında ihtiyaç duyulan üç adet aerosol filtre üretti ve bölgeye sevk etti. Filtreleme elemanları süper ince cam elyaf levhalardan yapılıyor. Aynı filtreler 8’inci Ünite için de üretiliyor. CDBMB geçtiğimiz mayıs ayında Xudabao NGS 3’üncü Ünite için iki ana ve iki yedek olmak üzere dört adet zeolit filtre üretip bölgeye sevk etti. Söz konusu filtreler gaz akışının derinlemesine kurutulması için kullanılıyor.
VVER-1200 reaktörleriyle teçhiz edilmiş olan Rus tasarımı güç ünitelerinin inşası takvime uygun şekilde ilerliyor. Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu Rosatom’un Mühendislik Birimi’nin bir bölümü olan AtomStroyExport’un Çin’deki Projelerden Sorumlu Başkan Yardımcısı Alexey Bannik, “Nükleer enerji alanındaki başarılı iş birliğimizi genişletmeye devam edeceğiz” dedi.
