Nükleer teknoloji, ekim ayında Kazan’da düzenlenen BRICS Zirvesi’nin konularından biriydi. Rusya, Türkiye, İran ve Mısır devlet başkanları nükleer santrallerin inşasını görüşürken, Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhachev, Hindistan ve Mısır’daki nükleer projeler hakkında yorum yaptı. Rosatom, ayrıca zirveden önce düzenlenen sektöre özgü etkinliklere de katıldı.
İnşaat çalışmaları sürüyor
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Akkuyu NGS projesindeki ilerlemeyi görüştü. Vladimir Putin, “Akkuyu’daki Türkiye’nin ilk nükleer santralinin inşası ortak amiral gemisi projemizdir. İnşaat çalışmaları, dört güç ünitesinin her birinde eş zamanlı olarak gece gündüz devam ediyor” dedi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile görüşmesinde, iki ülkenin öncelikleri arasında Buşehr NGS konusunda iş birliğinin yer aldığını söyledi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Mısır’daki El Dabaa Nükleer Santrali gibi büyük ölçekli bir projeyi görüştü. Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, “2018’de stratejik ortaklık anlaşması imzaladığımızdan bu yana özellikle de büyük projelerin uygulanması açısından ikili ilişkilerimizin hızla gelişmesini çok takdir ediyoruz” dedi.
Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhachev, Rossiya 1 TV kanalına verdiği röportajda, Batı yaptırımlarının El Dabaa projesinin tamamlanması konusunda önemli bir etkisi olmadığını belirtti. Aleksey Likhachev, inşaatın yapımıyla ilgili yaptığı açıklamada, “Mısır liderliğinin ve Mısır halkının bu projeyi uygulama iradesinin, bu çok önemli görev konusunda ne kadar hevesliysek o kadar yüksek olduğuna inanıyorum, bu yüzden çözümler buluyoruz” diye konuştu. Aleksey Likhachev, ayrıca Hindistan’daki Kudankulam NGS için beklentilerine ilişkin de, “İki ünite şu anda ticari olarak faaliyette, diğer iki ünitede ise inşaat çalışmaları son aşamasında. 2025-2026’da bu ünitelerin devreye girmesini bekliyoruz” ifadelerini kullandı.
Nükleer platform
Zirveden bir hafta önce, BRICS’e üye ülkelerin büyük nükleer şirketlerinin ve örgütlerinin başkanları, küresel nükleer endüstri üzerinde geniş kapsamlı bir etkiye sahip olabilecek yeni bir nükleer platform girişimini görüştüler. Aleksey Likhachev yeni birlikle ilgili şunları söyledi: “Neredeyse her BRICS üyesi nükleer enerji projeleri üzerinde çalışıyor. Birçok üye ülke, günümüzün uluslararası nükleer pazarında teknoloji yönlendiricisi konumundadır. Bu yüzden, nükleer teknolojilerin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasını destekleyen şirketler, profesyonel nükleer topluluklar ve Sivil Toplum Kuruluşları’nın (STK) gönüllü bir ittifakı olan BRICS Nükleer Platformu kapsamındaki ortak çabalara katılmayı öneriyoruz.”
Platformun temel amacı, BRICS ve BRICS+ pazarlarında sivil nükleer teknolojinin enerji ve enerji dışı uygulamalarında en iyi uygulamaları ve ileri yaklaşımları tanıtmak ve teşvik etmek, nükleer projeleri teşvik edecek mekanizmaları ve modelleri geliştirmektir.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’na (IAEA) göre, dünyada toplam kapasitesi 395 GW olan 440 güç reaktörü faaliyette ve toplam kapasitesi 66,1 GW olan 63 ünitenin ise inşaası sürüyor. Rus uzmanların tahminine göre, BRICS ülkeleri 2050 yılına kadar dünyanın enerji üretimi ve tüketiminin en az yarısını karşılayacak. Nükleer enerji, BRICS ülkelerinin enerji karışımının önemli bir bölümünü karşılayacak, çünkü 2030 yılına kadar nükleer kapasite eklemelerinin en az üçte ikisini oluşturacak.
Brezilya Nükleer Endüstriyi Geliştirme Derneği (ABDAN) Denetleme Kurulu Başkan Yardımcısı Orpet Peixoto, yeni platformun derneğin her üyesine faydası olacağına inandığını ifade etti. Orpet Peixoto, örnek olarak Brezilya’yı gösterdi. Orpet Peixoto, “Nükleer yakıt döngüsünün tüm bileşenlerine sahip olan birkaç ülkeden biriyiz. Ancak desteğe, fona ihtiyacımız var ve bunu BRICS ülkeleriyle iş birliği yaparak elde edebileceğimizi biliyoruz. Yeni platform bize büyük fırsatlar sunuyor” dedi.
Diğer odak alanları
Rosatom, BRICS etkinliklerinin çoğuna aktif olarak katkıda bulunuyor. Ekim ayında Rosatom temsilcileri, BRICS Ekoloji ve İklim Değişikliği Bilimsel ve Eğitim Kongresi’ne katıldı. Kongrede tartışılan konular arasında mesleki eğitim de vardı.
Eylül ayında, Aleksey Likhachev, 4. BRICS Gençlik Enerji Zirvesi’nde, Rusya’nın, BRICS ülkelerinin enerji sektörüne katkısı konusunda konuştu. Aleksey Likhachev, “Enerji dönüşümüne giden yolda aşmamız gereken en önemli zorluk, küresel enerji karışımına daha fazla karbonsuz enerji kaynağı eklemektir. Ve nükleer güç kesinlikle orada önemli bir rol oynayacaktır” diye konuştu.
Rusya’nın İnnopolis kentinde düzenlenen BRICS Dijital Forumu’nda iletişim bakanları arasında yapılan bir toplantıda, Rus tarafı, kuantum ve biyomedikal teknolojilerinin ve yeni malzemelerin geliştirilmesi için uluslararası bir araştırma ve eğitim merkezi olan Geleceğin Teknolojileri Üniversitesi’ni tanıttı. Rosatom, üniversitenin kurucularından biridir.
Haziran ayında, Rusya’nın nükleer buzkıran gemi filosu operatörü Atomflot, BRICS Okyanus ve Kutup Bilimi ve Teknolojisi Çalışma Grubu temsilcilerini Murmansk’taki üssünde ağırladı. Temsilciler, nükleer buzkıranlarda kullanılan teknoloji hakkında bilgi edinmek, Kuzey Denizi Rotası ve Arktik bölgesi için bir çevresel izleme ve araştırma programını görüşmek üzere Rosatom’un Deniz Operasyonları Ana Müdürlüğü GlavSevmorput’u ziyaret ettiler.
Haziran ayında ayrıca nükleer tıp konusunda bir forum düzenlendi ve daha sonra ekim ayında nükleer tıp ile ilgili bir bakanlık çalışma grubu kuruldu. Çalışma grubunun görevi, radyofarmasötik ve teşhis üretiminde iş birliğini geliştirmektir. Rosatom, etkinliğin organizatörleri arasındaydı.
Genel Durum
BRICS Zirvesi, iklim gündemi, yatırımlar, e-ticaret, gıda güvenliği ve diğer stratejik ortaklık konuları hakkında üst düzey bir görüşmeye ev sahipliği yaptı. Vladimir Putin, teknoloji, eğitim, verimli kaynak yönetimi, ticaret, lojistik, finans ve sigorta alanlarında iş birliğinin yoğunlaştırılması ve sermaye yatırımlarının artırılması çağrısında bulundu ve ulusal ekonomileri desteklemek için yeni bir BRICS yatırım platformu oluşturulmasını önerdi.
