Rusya’nın nükleer filo operatörü Atomflot, Aralık 2024’te 65. yıl dönümünü kutladı. Şirket, buzkıran operasyonlarında, yeni iddialı projelerde ve hatta müze faaliyetlerinde onlarca yıllık bir geçmişe sahip. Kuzey Denizi Rotası’nı (NSR) yük trafiği için giderek daha ilgi çekici hale getiren Atomflot ekibidir.
Ticaret ve bilimin yararına
Dünyada tek olan Rus nükleer enerjili buzkıran filosu, performans göstergelerinin artmasıyla 65. yıl dönümüne yaklaşıyor. Filoya en son eklenen buzkıran gemisi, şirketin Yeni Yıl hediyesi olarak 28 Aralık’ta hizmete giren çok amaçlı nükleer enerjili buzkıran Yakutia oldu.
Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhachev, “Nükleer buzkıran filomuzda halihazırda sekiz gemi var. 2030 yılına kadar Kuzey Denizi Rotası’ndaki buzkıran grubu 17 gemiye ulaşacak. Kasım ayında NSR’de transit taşımacılıkta bir rekor daha kırıldı. Transit kargo üç milyon tonu aştı. Şimdi güvenle söyleyebilirim ki, bu yıl NSR’de taşınan toplam kargo hacminde yeni bir maksimum seviyeye ulaştık ve yeni bir rekor kırdık” ifadelerini kullandı.
NSR’de seyrüsefer güvenliğini sağlamak için yeni buzkıranlara ihtiyaç var. Son 10 yılda, bu kritik Arktik Denizi rotasındaki yük trafiği giderek büyüdü ve her yıl yeni rekorlar kırmaya devam ediyor. Bu eğilim 2024 yılında da sürdü ve 2023 yılında 36.25 milyon ton olan yük trafiği, 2024 yılında neredeyse 37,9 milyon tona çıktı.
Yakutia, dünyanın en güçlü buzkıran Projesi 22220 serisinin dördüncü buzkıranı. Bu tasarım buzkıranlar, üç metre kalınlığa kadar buzda yol alabiliyor. Bu buzkıranlar iki adet RITM-200 reaktörüyle çalışıyorlar. Rosatom’un, bu reaktörün modifikasyonlarını, küçük kapasiteli açık deniz ve karadaki nükleer enerji santrallerine kurmayı planladığını hatırlamakta fayda var.
Şu anda üç buzkıran gemisi daha yapım aşamasında. Bunlardan biri olan Çukotka, geçen yıl kasım ayında denize indirildi. Geleneklere göre, gemi, kızaktan denize indirme töreni sırasında gövdesine deniz köpüğünü simgeleyen bir şişe şampanya çarpılarak “vaftiz edildi”.
Çukotka’nın “vaftiz annesi”, Yetenek ve Başarı Eğitim Vakfı Başkanı ve Sirius Federal Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı Elena Shmelyova, “Buzkıranlar kuzey enlemlerinde deniz trafiğini sağlar ve kargoyu ulaşılması en zor bölgelere ulaştırır. Ayrıca Arktik bölgesini araştırmak için de vazgeçilmezdirler” dedi. Elena Shmelyova ayrıca, Arktik araştırmalarının, Rusya’nın bilimsel ve teknolojik gelişiminde stratejik öncelik olmaya devam etmesini umduğunu dile getirdi.
Yapımı devam eden diğer iki buzkıran da, Saint Petersburg kentindeki Baltık Tersanesi’nde inşa edilen Leningrad (Proje 22220) ve Rusya’nın Uzak Doğusu’ndaki Zvezda Tersanesi’nde inşa edilen amiral gemisi nükleer buzkıran Lider’dir (Proje 10510). Proje 22220’nin altıncı buzkıranı olan Stalingrad’ın 2025 yılında kızağa konulması planlanıyor.
Rosatom Genel Müdür Yardımcısı ve NSR Direktörü Vyacheslav Ruksha, Strana Rosatom gazetesine verdiği röportajda, “Nükleer buzkıranlara olan talebin her geçen yıl artacağından eminim. Kuzey Denizi Rotası uluslararası bir nakliye rotası haline geliyor. Dünyaya, buranın zorlu buz koşullarında bile güvenilir bir deniz yolu olduğunu gösteriyoruz. Bu Arktik deniz yolunun, Rusya’dan Hindistan’a giden bir yol olduğunu söylemeye devam ediyorum. Asya Pasifik’te bir tutunma noktası elde etmek istiyorsak, böyle bir rota Rusya’nın iddialı ekonomik ve siyasi hedeflerine ulaşması için vazgeçilmezdir” dedi.
Turist ilgisi
Nükleer buzkıranların ve seyahat ettikleri yerlerin özelliği, Rus ve uluslararası turistlerin ilgisini her zaman canlı tutar. Şu anda bir müze olan dünyanın ilk nükleer enerjili buzkıran gemisi Lenin, uzun zamandır nükleer filonun konuşlandığı Murmansk kentinin en önemli cazibe merkezlerinden biri haline gelmiştir. Buzkıran, Arktik Sergi Merkezi olarak hizmet vermektedir.
Lenin, 3 Aralık 1959 tarihinde hizmete girdi. 2024 yılında doğum gününü kutlamak amacıyla buzkıranın gövdesi aydınlatıldı, bordası Aurora Borealis’in yeşil parıltıları ve üst güvertesi Rus bayrağının renkleriyle süslendi.
Kuzey Kutbu’na gemiyle yapılan yolculuklar da turistlerin büyük ilgisini çekiyor. 2008 yılından bu yana nükleer enerjili 50 Let Pobedy buzkıranı tarafından işletiliyorlar. 2024 yılında böyle beş gemi yolculuğu yapıldı. Bunlardan biri Rosatom’un Bilgi Buzkıranı projesinin parçası olarak düzenlendi. 15 ülkeden yetenekli okul çağındaki çocuklar Kuzey Kutbu’nu ziyaret etti. Vyacheslav Ruksha, “Buzkıranımız 50 Let Pobedy’nin 2019 yılından bu yana Arktik’i çocuklara açmasından mutluluk duyuyorum. Proje uluslararası hale geldi. Dost ülkelerden gelen gençlere nükleer enerjiyle çalışan buzkıranların yeteneklerini ve Arktik’in güzelliğini göstermek bizim için önemli” diye konuştu.
NSR yük trafiği:
2024 – 37,9 milyon ton
2023 – 36,25 milyon ton
