Aralık ayında Türkiye’deki Akkuyu NGS inşaat sahasını ziyaret eden Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhachev, “2024, Akkuyu için hem zorlu mücadelelerin hem de büyük başarıların yılıydı” dedi. İlk ünitenin kritikliğe hazırlanması için tam ölçekli devreye alma işlemlerinin başlaması, geçen yıl Türkiye’nin ilk nükleer santralinin geçtiği önemli bir kilometre taşıydı. Diğer üç ünitede aktif inşaat çalışmaları devam etti. İşte 2024 yılına dair kısa incelememiz.
İnşaat
Şubat ayında, 1. Güç Ünitesi’nde, reaktörün deneme montajı için izole edilmiş bir alan olan temiz oda düzenlendi. Temiz oda, nükleer enerji santralinin hizmet ömrü boyunca korunacak.
Mart ayında, 4. Güç Ünitesi’ne konsol makası yerleştirildi. Kor tutucunun üç parçasından biri olan bu parça, gövdeyi ve servis hatlarını koruyan güvenlik sisteminin önemli bir halkasıdır.
Nisan ayında, 1. Güç Ünitesi’nde, tüketilmiş yakıt havuzunun sızdırmazlık testlerinden geçmesiyle birlikte ön devreye alma işlemleri başladı. Sahada bir gaz ve yağ laboratuvarı çalışmaya başladı. Bu laboratuvar, ortam havasının gaz analizini gerçekleştirecek.
Mayıs ayında, işçiler 2. Güç Ünitesi türbin binasının üzerine çatı montajını tamamladı. Yatay nem ayırıcı tekrar ısıtıcılar (MSR’ler) 1. Güç Ünitesi’nin türbin salonuna yerleştirildi. Geleneksel olarak dikey yapılan bu yatay MSR’ler, Akkuyu NGS için özel olarak tasarlandı. Geliştirilmiş modifikasyon, iki geleneksel MSR’nin tek bir gövdeye yerleştirilmesini mümkün kıldı. 1. Güç Ünitesi’ne bir muhafaza hava kilidi de yerleştirildi. Böylece işletme ve bakım ekipmanlarının reaktör binasının içine alınması amaçlanıyor.
Haziran ayında, Akkuyu NGS’ye elektrik personelinin eğitimi için yeni bir simülatör teslim edildi. Simülatör, santralin işletme personeli için eğitim merkezinin bir parçası olacak. Santralin elektriğini üretirken, personel için güvenli olan güç devresi voltajını kullanıyor.
Temmuz ayında, 3. Güç Ünitesi’nde pompa istasyonunun temel döşemesinin betonlanması tamamlandı. Bu tür istasyonlar, nükleer enerji santralindeki birincil işletme süreçleri için deniz suyu temin etmek ve türbin adasındaki yardımcı ekipmanlardan ısıyı uzaklaştırmak için tasarlanmıştır.
1. Güç Ünitesi’nde reaktör enstrümantasyon ve kontrol (I&C) sisteminde kurulum çalışmalarının ilk aşaması başladı. Bu sistem, diğerlerinin yanı sıra reaktör çekirdeğinde bulunan sensörlerden veri topluyor ve işliyor. Ayrıca, muhafazanın beton yapılarını daha da güçlendiren bir muhafaza ön gerilme sistemi de kuruldu.
Ağustos ayında, 1. Güç Ünitesi’nde dış muhafaza kabuğunun (OCS) alt kubbe bölümü ve aynı şekilde 3. Güç Ünitesi’nde iç muhafaza kabuğunun (ICS) beşinci katmanı (silindirik ve kubbe parçaları arasındaki ara eleman) yerleştirildi.
Eylül ayında, Akkuyu’nun ilk kara pompa istasyonunun su alma bölmesi suyla dolduruldu. Son OCS bölümü – bir kubbe – 1. Güç Ünitesi’nin üzerine monte edildi. 2. Güç Ünitesi’ne iki acil çekirdek soğutma sistemi tankı yerleştirildi. 3. Güç Ünitesi’nde türbin temelinin betonlanması tamamlandı.
Ekim ayında, işçiler, birincil soğutmayı dolaştıran ve reaktör çekirdeğinden ısıyı uzaklaştıran reaktör soğutucu pompaları için dört adet elektrik motorunun montajını ve kurulumunu tamamladı.
İki adet alçak basınç rotorundan sonuncusu, 1. Güç Ünitesi’nin türbin binasına yerleştirildi. 255 ton ağırlığındaki rotor, türbinin temel bileşenlerinden biri.
Kasım ayında, işçiler, 1. Güç Ünitesi reaktör binasının dış muhafaza kubbesinin betonlanması işlemini tamamladılar. Bu çalışma 100 günden fazla sürdü. Bu güçlendirilmiş betonarme yapı, reaktörü dış etkilerden güvenli şekilde koruyacaktır.
Aralık ayında, işçiler, 4. Güç Ünitesi’nde reaktör basınç kabının yerleştirildiği bölümün ana bileşenleri olan kuru kalkan ve destek çerçevesinin montajını tamamladılar. Bu sayede reaktörün çalışmasının maksimum güvenilirliği sağlanacak.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, geçen yıl kaydedilen ilerlemeyi övdü. Bayraktar, “Türkiye’nin artan enerji talebini karşılamak ve 2053 yılına kadar net sıfır hedefine ulaşmak için nükleer enerjiye ihtiyacımız var. Akkuyu NGS projesi ülkemizin en büyük projelerinden biri. Biz, Türkiye ve Rusya, bu proje üzerinde tüm paydaşlarla birlikte tek bir ekip olarak çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.
Belgeler
Mart ayı ortasında, Akkuyu Nükleer’in yönetim sistemi ISO standartlarına uygun olarak belgelendirildi. Bağımsız denetimi, Türk belgelendirme kuruluşu Kalitest yaptı.
Haziran ayında, Avrupa Nükleer Güvenlik Düzenleyicileri Grubu’nun bağımsız değerlendirme ekibi, Akkuyu NGS sahasını ikinci kez ziyaret etti. Uzmanlar, sahada geçirdikleri beş günde inşaat halindeki nükleer enerji santralinin başlıca tesislerini denetlediler ve ardından tavsiyelerini yayınladılar.
Temmuz ayında Akkuyu, uluslararası ISO standartlarına uygunluğu kanıtlamak amacıyla Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından yapılan ön akreditasyon denetiminden geçti. Denetçiler, Akkuyu’daki personel yeterliliğinin yüksek seviyesini ve teknik ekipmanın kalitesini övdü.
İşletme faaliyeti
Mart ayında, bir Türk heyeti uluslararası Atomexpo 2024 forumuna katıldı. Alparslan Bayraktar genel oturumda yaptığı konuşmada, hükümetin nükleer kapasiteyi artırmayı planladığını ve bunun için en az dört üniteye daha ihtiyaç duyulacağını söyledi. Ayrıca, küçük ölçekli nükleer üretim çözümlerine olan ilgiyi ve ülkenin insan kaynağı potansiyelini geliştirmesinin önemini vurguladı.
Rosatom, Temmuz ayında İstanbul’da düzenlenen 6. Nükleer Enerji Santralleri Fuarı ve 10. Nükleer Enerji Santralleri Zirvesi’nin (NPPES-2024) ortağıydı. AKKUYU NÜKLEER A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Anton Dedusenko, açılış töreninde yaptığı konuşmada, “Türkiye’nin nükleer enerji geliştirme planlarını yakından takip ediyoruz. Her biri farklı işlevleri yerine getiren büyük ve küçük ölçekli üretim tesisleri birbirini tamamlayacak ve Rosatom, her ölçekteki enerji üretiminin yanı sıra diğer birçok uygulama için çözümlere sahiptir” dedi.
Rosatom, ekim ayında İstanbul’da düzenlenen 18. EIF Dünya Enerji Kongresi ve Fuarı’nın ana ortağıydı. Rus nükleer uzmanları ve yabancı meslektaşları, düşük karbonlu üretimin geleceğini ve Türk enerji gündeminde nükleer enerjinin rolünü tartıştılar.
Rosatom, ekim ayının başında Türkiye’nin en büyük teknoloji festivali TEKNOFEST 2024’e katıldı. Bu yıl şirket “Nükleer güç santrali herkes için” konseptiyle sahadaydı. Akkuyu NGS standını, 5 gün süren TEKNOFEST 2024’te 50 binden fazla kişi ziyaret etti.
