Rosatom’un Türkiye ile nükleer sektördeki iş birliği, ülkenin ilk nükleer güç santrali olan Akkuyu’nun inşasının çok ötesine uzanıyor. Rosatom, temmuz ayında İstanbul’da düzenlenen VII. Uluslararası Nükleer Sanayi Fuarı ve XI. Nükleer Santraller Zirvesi NPPES-2025’e aktif olarak katıldı. Görüşmeler, nükleer enerjinin Türkiye’nin enerji sektöründeki rolü ve nükleer teknolojinin enerji dışı uygulamaları konularına odaklandı.
NPPES 2025, bu yıl 1.400’den fazla delege ve 212 firmayı bir araya getiren Türkiye’nin en önemli sektör etkinliğidir. Rosatom’un iştiraki AKKUYU NÜKLEER A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Anton Dedusenko, açılış töreninde yaptığı konuşmada, Akkuyu NGS’nin inşasında uluslararası iş birliğinin önemini vurgulayarak, “Çalkantılı zamanlarda bile, nesnel ihtiyaçlara ve karşılıklı iş anlayışına dayalı uluslararası iş birliğine yer olduğuna kesinlikle inanıyoruz. Akkuyu NGS projesi ilerliyor ve ihtiyaç duyulan her yerde yeni dayanak noktaları bulmadaki ortak çabalarımız için Türk ortaklarımıza minnettarız” dedi.
Akkuyu Nükleer AŞ Sürdürülebilir Kalkınma ve Enerji Şirketleri ile İş Dünyası Dernekleriyle İlişkiler Direktörü Esra Songur da, Akkuyu NGS projesinin Türkiye enerji sektörünün gelişimi açısından önemini şöyle vurguladı: “Bugün sadece büyük bir inşaat sahası değil, aynı zamanda yarın güvenilir bir elektrik kaynağı. Türkiye, yerli bir nükleer santrale, bu santralin işletmesi için eğitimli personele ve en önemlisi nükleer enerji gelişimi için bir yol haritasına sahip olacak ve tüm bunlar, kazanılan deneyime dayanarak gelecekteki nükleer projelere olanak sağlayacak.”
Rus nükleer şirketinin temsilcileri, yenilikçi nükleer enerji çözümleri ve nükleer teknolojinin enerji dışı uygulamalarını sunan iş programına aktif olarak katıldı. Rosatom, Orta Asya, Orta Doğu ve Türkiye için nükleer tıp ve tarımsal ürünlerin ışınlanmasında kullanılabilen, 15 MW’a kadar kapasiteye sahip çok amaçlı bir araştırma reaktörü sunuyor. Sergide ayrıca küçük modüler reaktör (SMR) teknolojileri de sergilendi. Yenilikçi 55 MW RITM-200 SMR’leri şu anda Rusya’da seri olarak üretiliyor. Rosatom ayrıca Yakutistan’da bir SMR nükleer santrali inşa ediyor ve geçen yıl Özbekistan ile bir küçük ölçekli nükleer güç santrali için dünyanın ilk ihracat sözleşmesini imzaladı.
Rosatom’un fuar standı bu yıl Rusya nükleer endüstrisinin 80. yıl dönümüne adanmıştı. Ziyaretçilere, büyük ve küçük ölçekli gelişmiş nükleer enerji ürünleri, araştırma reaktörlerine dayalı çok işlevli nükleer bilim ve teknoloji merkezleri ve lojistik çözümleri tanıtıldı.
Rosatom, NPPES’teki BRICS Nükleer Enerji Platformu oturumunda, nükleer sektör tedarikçilerini yönetme yaklaşımını sundu. Görüşmelerde kalite kontrol, yeterlilik standartlarının korunması ve yeni düzenleyici uygulamaların tanıtımı ele alındı. Uzmanlar, tedarikçilerin becerilerinin geliştirilmesine, düzenleyici kurumların yapısal piyasa değişikliklerine uyum sağlamasına ve tedarik zincirlerinin finansmanında uluslararası kalkınma bankalarının katılımına özellikle dikkat çektiler.
Esra Songur, oturumda yaptığı konuşmada, Akkuyu NGS projesinde yer alan şirketlerin büyüyen ihracat potansiyelinden bahsetti. Songur, “Türk şirketleri, nükleer sınıf ekipman ve malzemeleri sıkı kalite standartlarına uygun şekilde üreterek küresel pazarda daha rekabetçi hale geliyor ve gelecekteki nükleer güç santral projeleri için daha iyi bir konuma geliyor” ifadesini kullandı.
Haziran ayında, 1. Güç Ünitesi’nin kıyı pompa istasyonundaki teknik su temini pompalarının elektrik motorları devreye alındı. Bu sistem, soğutma ekipmanları binalarına ve merkezi kompresör istasyonuna su sağlayacak.
İşçiler zaten bu binalara ve kıyı pompa istasyonunun içine boru hatları döşedi. Motorların devreye alınmasının ardından, altı pompanın her biri ayrı ayrı performans ve sızdırmazlık testlerinden geçirilecek. Motorların çalıştırılması ve test edilmesi, pompa istasyonu ekipmanlarının normal çalışmaya hazırlanmasında önemli bir aşamayı oluşturuyor.
AKKUYU NÜKLEER A.Ş. Genel Müdürü Sergei Butckikh, “Akkuyu NGS sahasındaki ekipmanlara her güç verildiğinde, bu sadece devreye alma faaliyetlerinde bir adım daha değil, aynı zamanda reaktör ünitesinin faaliyete geçmesinde önemli bir kilometre taşıdır. Devreye alma mühendisleri, tüm operasyonların performansını ve sırasını dikkatle izler” dedi.
Haziran ayında, Akkuyu NGS laboratuvar teknisyenleri, yaklaşan ISO 17025 sertifikaları öncesinde bir eğitim kursu tamamladı. Türk yasalarına göre, Akkuyu NGS laboratuvarlarının Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından TS EN ISO/IEC 17025 standardına göre akredite edilmesi gerekiyor. Eğitim, sertifikalı Türk şirketi SİGMA’nın uzmanları tarafından verildi. Akkuyu NGS Eğitim Merkezi’nde toplam 40 Akkuyu Nükleer çalışanı kursu tamamladı.
AKKUYU NÜKLEER A.Ş. Genel Müdürü Sergei Butckikh, “ISO 17025 personel eğitimi, laboratuvar akreditasyon sürecinin en önemli aşamalarından biridir. Sonraki aşamalarda, kalite yönetim akreditasyon denetiminden geçecek ve laboratuvarların rutin operasyonlara hazır olduğunu teyit etmek için Türkiye Nükleer Düzenleme Kurumu’ndan yetki alacağız” dedi.
Akkuyu Nükleer Güç Santrali sahasında acil durum hazırlığını üst seviyede tutmak için, 7/24 yerinde destek sağlamak üzere bir acil durum müdahale ekibi kuruldu. Bu ekip, Türk hükümeti kurumları tarafından resmi olarak akredite edilmiş profesyonel kurtarma görevlileri ve itfaiyecilerden oluşuyor. 2023 yılında, Akkuyu Nükleer çalışanlarından oluşan gönüllü bir arama-kurtarma ekibi oluşturuldu. Tüm gönüllüler, İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığına (AFAD) ait özel bir eğitim merkezinde iki haftalık eğitim alıyorlar. Eğitim oturumları düzenli olarak yapılmakta olup, son oturum haziran ayında başlayacak. Kurs, acil durum keşfi, kurtarma operasyonları, tahliye, taktikler ve topografik eğitim alanlarında hem teori hem de pratik çalışmaları içeriyor.
Kurs tamamlandığında, kursiyerler acil kurtarma operasyonlarındaki yeterliliklerini teyit eden resmi devlet sertifikaları alacaklar.
