Akkuyu Nükleer Güç Santrali projesi, eylül ayı sonunda Moskova’da düzenlenen Dünya Nükleer Haftası (WAW) uluslararası forumunda ilgi odağı oldu. Türkiye’de inşa edilen santrale adanmış sergiyi farklı ülkelerden binlerce konuk ziyaret etti. Türk temsilciler forumun tüm önemli etkinliklerine katıldı.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Zafer Demircan, Dünya Nükleer Haftası’nın açılış töreninde yaptığı konuşmada, nükleer enerjinin ülkenin enerji sistemindeki önemli rolüne dikkat çekerek, “Nükleer güç santrali sayesinde elektrik ihtiyacımızın yüzde 10’unu karşılayabilecek ve yılda 35 milyon ton karbon emisyonu azaltabileceğiz” dedi.
Türkiye’nin Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin 4. Güç Ünitesi ve Mısır’ın El Dabaa Nükleer Güç Santrali’nin 1. Güç Ünitesi için reaktör basınç kaplarının sevkiyatı, WAW’ın ilk gününde önemli bir olay olarak gerçekleşti. Ekipmanları taşıyan kamyon konvoyları, WAW sırasında canlı yayınlanan törenle Rus fabrikalarından yola çıktı. Kamyonların hareketini başlatma komutu Zafer Demircan, Mısır Elektrik ve Yenilenebilir Enerji Bakanı Mahmud Mustafa Kemal Esmat ve Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhachev tarafından verildi.
Türkiye’deki Akkuyu NGS’nin reaktör basınç kabı, Rusya’da üretilen 250. reaktör basınç kabı oldu. Tören öncesinde, reaktör basınç kapları, geleneksel Rus “Khokhloma” motifleri ile atomun kuantum mekaniğinin görsellerinin birleştirildiği dekoratif örtülerle sarıldı.
Zafer Demircan, Akkuyu NGS’nin 1. Güç Ünitesi’nin devreye alınmasının gelecek yıl için planlandığını ve nükleer enerjinin Türkiye’nin ulusal enerji stratejisindeki merkezi rolünü vurguladı. Demircan, “Küçük modüler reaktörler gibi yenilikçi teknolojilerin kullanımı dahil olmak üzere, 2050 yılına kadar en az 20 GW nükleer kapasiteyi devreye almayı hedefliyoruz. Akkuyu NGS, Türkiye’nin barışçıl nükleer enerji programının gelişiminde çığır açan bir proje. Akkuyu NGS’nin tüm güç üniteleri şu anda inşa halinde. Dördüncü güç ünitesi için reaktör basınç kabının bugün sevk edilmesi, her iki ülkenin de bu projeye olan bağlılığının güçlü bir göstergesidir” diye konuştu.
Nükleer enerji, güvenilir bir yeşil elektrik kaynağı olmasının yanı sıra 21. yüzyılın bir diğer kritik kaynağı olan temiz suya erişim de sağlayabilir. BM tahminlerine göre, küresel tatlı su açığı 2030 yılına kadar talebi %40 aşabilir ve yüzyılın ortasına gelindiğinde yaklaşık 5 milyar insan güvenilir suya erişimden mahrum kalabilir.
“Su-Enerji Sürekliliği: Sürdürülebilir Bir Ekosistem Oluşturmanın Temeli” başlıklı panelde, enerji kaynaklarıyla entegre tuzdan arındırma ve su arıtma teknolojilerinin mevcut koşullar altında kritik öneme sahip olduğu vurgulandı. Rosatom Altyapı Çözümleri CEO’su Ksenia Sukhotina, bu tür entegrasyonun gerçek dünyadaki örneklerinin halihazırda mevcut olduğunu söyledi. Rosatom, 2025 yılında Türkiye’deki Akkuyu Nükleer Güç Santrali sahasında bir tuzdan arındırma tesisini devreye aldı. Sukhotina, “Kapasitesi şimdilik mütevazı, ancak artırılabilir. Şu anda Afrika dahil olmak üzere başka ülkelerde de benzer projeler geliştiriyoruz” dedi.
Türkiye Avas Enerji Grubu Ortağı Faraç Alemdar, Türkiye’deki birçok rezervuardaki su seviyelerinin %50 veya altına düştüğünü ve bazı bölgelerde kritik eşiklere ulaştığını belirtti. Alemdar, hükümetin kriz senaryolarından kaçınmak için kararlı adımlar attığını, tüm yeni enerji ve sanayi projelerinin kapalı devre su sistemlerine sahip olmasını zorunlu kıldığını, su kaynakları üzerindeki baskıyı azaltmak için tarımsal sulama sistemlerini modernize ettiğini ve gelişmiş su arıtma ve arıtma teknolojilerini devreye aldığını açıkladı.
Alemdar, “Ayrıca, Akkuyu’da bir tuzdan arındırma tesisini devreye alan Rosatom ile ortaklığımız dahil olmak üzere tuzdan arındırma teknolojilerinin kullanımını yaygınlaştırmayı umuyoruz” dedi.
Fuar alanının Orta Doğu bölümünde merkezi bir konumda yer alan Türk temalı bölge ve Akkuyu Nükleer Güç Santrali sergisi, forum katılımcılarının büyük ilgisini çekti. WAW katılımcıları, Akkuyu’daki ilerlemeyle ilgili videolar izledi, etkileşimli sergileri gezdi ve Türkiye’nin ilk nükleer güç santralinin inşasında görev alan Türk ve Rus mühendislerle doğrudan görüştü. Geleneklere uygun olarak, konuklara Türk kahvesi ve tatlı ikram edildi. Katılımcılar ayrıca Türk kültürü ve gelenekleri hakkında da bilgi edindiler.
Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nde çalışan genç Türk ve Rus profesyoneller, WAW’ın gençlik programına aktif olarak katıldı. Genç Türk ve Rus profesyoneller, Rosatom’un Genç Liderler Okulu’na katıldılar, önde gelen sektör uzmanlarının sunumlarını dinlediler ve nükleer enerji gelişimi üzerine stratejik oturumlara ve uluslararası konuşmacıların yer aldığı yuvarlak masa toplantılarına katıldılar.
Forum programı kapsamında, Türkiye, Vietnam, Mısır, Endonezya, Malezya, Myanmar, Brezilya ve Özbekistan olmak üzere sekiz ülkeden 45 medya temsilcisinin bir araya geldiği uluslararası basın turunda Türk gazeteciler için Kalinin Nükleer Güç Santrali’ne (Tver Bölgesi, Rusya) bir ziyaret düzenlendi. Konuklar, Kalinin Halkla İlişkiler Merkezi’ni ziyaret ederek 3. Güç Ünitesi kontrol odası ve türbin salonunu gezdiler ve santral yönetiminden güvenlik sistemleri, elektrik üretimi, çevresel izleme faaliyetleri ve santralin bölge ekonomisine katkısı hakkında detaylı bilgilendirmeler aldılar.
Kalinin Nükleer Güç Santrali Başmühendisi Ruslan Alyev, “Nükleer güç santrallerinin tasarım ve işletiminde güvenlik mutlak önceliktir” ifadesini kullandı. Santralin performans ölçütlerinin, güvenlik kültürü ilkelerinin etkinliğini doğruladığını belirten Alyev, Kalinin Nükleer Güç Santrali’nin 40 yılı aşkın süredir Rusya ulusal elektrik şebekesinin bir parçası olarak güvenilir bir şekilde faaliyet gösterdiğini belirtti. Ruslan Alyev, Kalinin’in Tver Bölgesi’ndeki tüm elektriğin %82’sini ve Rusya Merkez Federal Bölgesi’nde üretilen elektriğin %14’ünü ürettiğini ve bunun RosEnergoAtom’un (Rosatom’un nükleer güç santrali işletmecisi) toplam üretiminin yaklaşık %15’ini oluşturduğunu sözlerine ekledi. Bu nükleer güç santrali aynı zamanda ev sahibi toplulukta önemli bir işveren konumunda.
Basın turu, Kalinin Veri Merkezi ziyaretiyle devam etti. Güvenilir bir güç kaynağına bağlı bu ileri teknolojiye sahip tesis, yüzlerce müşteriye güvenli ve kesintisiz veri hizmetleri sunuyor. Medya temsilcileri ayrıca nükleer santralden bir kilometre uzaklıkta bulunan soğutma havuzunu da ziyaret etti. Radyasyon seviyeleri, onların bulunduğu yerde ölçüldü: karada ve su kenarındaki ölçümler, izin verilen sınırlar dahilinde kaldı.
