Proryv (Rusça’da Atılım) Projesi, hedeflerine birkaç adım daha yaklaştı. BREST-OD-300 reaktörünün ana devresinin temel bileşenleri, Tomsk Bölgesindeki Seversk’te deneysel bir enerji üretim tesisinin (Rusça’da ODEK olarak kısaltılır) şantiyesine teslim edildi. Ayrıca, ODEK’in bir parçası olan yakıt üretim/yeniden üretim modülünde bir analitik laboratuvar devreye alındı.
Eylül ayında, 300 MW BREST-OD-300 kurşun soğutmalı hızlı reaktörün temel bileşenleri, Sibirya Kimya Fabrikası’ndaki ODEK şantiyesine teslim edildi. Bunlar arasında reaktörün merkez boşluğu için bir çelik muhafaza, çekirdek sepeti için bir iç kabuk ve çevre boşluğu muhafazalarının ilki yer alıyor. Toplamda dört adet bu tür muhafaza bulunuyor. Tüm bu bileşenler, Rosatom Makine Mühendisliği Bölümü’nün üretim tesislerinde üretildi.
BREST-OD-300’ün tasarımının geleneksel hafif su reaktörlerinden farklı olduğunun açıklanması gerekiyor. Hafif su reaktörü temelde bir çelik varil iken, BREST-OD-300, çok sayıda boşluğa sahip karmaşık bir çelik ve beton sistemidir. Çekirdek sepeti, yakıt demetlerinin çalışacağı ve zincirleme reaksiyonun gerçekleşeceği ana boşluğa yerleştirilecektir. Dört çevresel muhafaza, ana sirkülasyon pompasını, iki buhar jeneratörünü ve acil durum çekirdek soğutma sistemi ısı eşanjörünü içerecek. Bu boşluklar arasındaki açıklık, inşaat sırasında kademeli olarak betonla doldurulacak.
BREST-OD-300 reaktör kabının boyutları hafif su reaktöründen daha büyük olduğu için sahaya yalnızca parçalar halinde teslim edilebiliyor. Reaktör yerinde monte edilecek. Bileşenlerin Rus nehirleri ve Kuzey Denizi Rotası üzerinden taşınması iki ay sürdü. Tom Nehri üzerindeki Samus limanında, çok akslı bir platforma yüklenerek özel traktörlerle şantiyeye taşındılar. Geçişlerini sağlamak için elektrik hatları geçici olarak kaldırıldı ve yol işaretleri indirildi.
Sibirya Kimya Fabrikası CTO’su Konstantin Izmestiev, “Bu yıl, BREST-OD-300 reaktörünün ana bileşenleri tasarım pozisyonlarına yerleştirilecek ve reaktör, beton duvarlar dikilerek ve çelik bir kap monte edilerek esas şeklini alacak” dedi. Kurulum eylül ayında başladı ve yapının bu yıl sonuna kadar tasarım pozisyonuna gelmesi planlanıyor.
Eylül ayının sonuna doğru, reaktörün merkez boşluğunun çelik muhafazası tasarlandığı gibi yerleştirildi. Bir sonraki aşama, dört adet çevresel boşluk muhafazasının montajı olacak.
ODEK’in yakıt üretim/yeniden üretim modülünde bir analiz laboratuvarı faaliyete geçirildi. Bu laboratuvar, modülde üretilecek karışık uranyum-plütonyum nitrür (MUPN) yakıtının belirlenmiş teknolojik kriterleri ve güvenlik gerekliliklerini karşılayıp karşılamadığını analiz etmek ve doğrulamak için gerekli yaklaşık 90 ileri teknoloji cihazla donatıldı.
Laboratuvarın gururu, nükleer yakıtın temel parametrelerini (izotopik bileşim ve uranyum ile plütonyumun kütle kesirleri) ölçen üç katı faz kütle spektrometresi ve kutu tipi tasarıma sahip endüktif eşleştirilmiş plazma optik emisyon spektrometreleridir. Bu spektrometreler, milyonda bir parçaya kadar kesinlikle yaklaşık 17 metalik safsızlığı aynı anda tespit edebilir.
MUPN Yakıt Çubukları ve Yakıt Tertibatları konsolide projesinin yöneticisi Mikhail Skupov, “Fabrika/yeniden üretim modülündeki laboratuvar, dünyanın hiçbir yerinde endüstriyel olarak üretilmemiş olan karışık uranyum-plütonyum nitrür yakıtını analiz eden ilk laboratuvar. Kütle spektrometrisi için numunelerin hazırlandığı ve sürekli ölçümlerin yapıldığı kromatografik ayırma bölümü de türünün tek örneği. Seversk’teki laboratuvar, çözdüğü görevlerin karmaşıklığı açısından, nükleer yakıt üretim tesislerindeki tüm fabrika laboratuvarları arasında lider konumda bulunuyor” diye konuştu.
Proryv Projesi’nin, küresel nükleer enerji endüstrisini yeni bir seviyeye taşıması bekleniyor. Projenin nihai hedefi, aynı sahada bulunan hızlı nötron reaktörleri ve yakıt geri dönüşüm tesisleriyle kapalı nükleer yakıt çevrimini uygulanabilir bir teknoloji haline getirmek. Ayrıca, nükleer üretimin güvenliğini artırmayı, doğal uranyumda bulunan enerjinin daha eksiksiz bir şekilde kullanılmasını sağlamayı ve radyoaktif atıkları azaltmayı hedefliyor. ODEK, IV. Nesil enerji sistemleri arasında yer alıyor.
Rusya, ODEK’in yanı sıra Beloyarsk Nükleer Güç Santrali’nde 1.200 MW’lık sodyum soğutmalı hızlı reaktörlü bir güç ünitesi inşa etme projesi üzerinde de çalışıyor.
