Teknik Fizik ve Otomasyon Araştırma Enstitüsü (NIIITFA), 65. yıl dönümünü kutluyor. Radyasyon ekipmanları, radyoizotop termoelektrik jeneratörleri ve tahribatsız muayene cihazları üretmesiyle bilinen enstitü, Brachyum gama terapi sisteminin ihracat versiyonunu geliştiriyor, doku ve organların biyofabrikasyonu üzerinde çalışıyor ve katkı teknolojisi kullanarak titanyum implantlar üretmeye hazırlanıyor.
NIIITFA (eski adıyla Tüm Birlik Radyasyon Mühendisliği Araştırma Enstitüsü, VNIIRT), 6 Ekim 1960’ta kuruldu. Radyasyon mühendisliği ve teknolojileri alanında önde gelen araştırma kuruluşu olarak hizmet veren enstitü hızla büyüdü.
VNIIRT’de araştırmacılar, iyonlaştırıcı radyasyonun çeşitli malzemeler ve gıda ürünleri üzerindeki etkilerini incelediler. Metal yapıların tahribatsız muayenesi için gama radyografi ekipmanı gibi muayene cihazları ve radyoizotop termoelektrik jeneratörler (RTG’ler) gibi güç kaynakları geliştirdiler. RTG’ler, Arktik ve uzayda düşük tüketimli cihazlara güç sağlamak için kullanılır. Tüm Sovyet ve Rus RTG’leri NIIITFA’da geliştirildi.
Enstitünün uzun süredir portföyünde nükleer tıp için tek ürün olan Agat gama terapi sistemi bulunuyordu. Sistem şu şekilde işliyor: Bir doktor ve bir tıbbi fizikçi tarafından geliştirilen ışınlama haritasına göre, izotoplar mekanik olarak tümöre yönlendiriliyor ve tümör daha sonra yüksek enerjili gama kuantaları tarafından yok ediliyor.
Enstitü, 1989 yılında Saransk’ta bir şube kurarak, daha çok Geiger sayaçları olarak bilinen Geiger-Müller gaz deşarj sayaçları ve nötron akısı ölçümleri için iyonlaşma odaları üretmeye başladı.
NIIITFA, bugün ağırlıklı olarak nükleer tıp ekipmanlarının geliştirilmesi ve üretimi konusunda uzmanlaştı. Şirketin amiral gemisi ürünü, pelvik organlar, meme, yemek borusu, nazofarenks ve ağız boşluğunun brakiterapisi için tasarlanmış Brachyum gama terapi sistemidir. Brachyum halihazırda Rus kliniklerine tedarik edilmekte olup, 2025-2026 yıllarında hastanelere 10 adet bu tür cihazdan teslim edilecek.
Enstitünün üretim kapasitesi Rus pazarının ihtiyaçlarını tam olarak karşıladığı için NIIITFA, 2027 yılının sonuna kadar cihazın ihracat versiyonunu üretmeyi planlıyor. Geliştirilmiş tescilli yazılıma sahip olacak cihazın, boyutları ve ağırlığı yaklaşık % 20 oranında azaltılacak. Radyasyon kaynağının yerleştirildiği aplikatörler de iyileştirilecek. İthal aplikatörlerin kullanımını mümkün kılmak için özel adaptörler sunulacak. Geliştirilen özellikler daha sonra Rus versiyonuna dahil edilecek ve kayıt belgelerinin güncellenmesi süreci başladı.
NIIITFA ayrıca 1,5 tonluk bir manyetik rezonans görüntüleme (MRG) tarayıcısı da geliştiriyor. Bu tür tarayıcılar, günlük uygulamada kendini kanıtlamış, tıbbın “esas yükünü çeken” konumundadır. NIIITFA, Rusya pazarının % 25’ini, yani yılda yaklaşık 40 tarayıcıyı tedarik etmeyi planlıyor. İlk üç seri kurulumun 2027 yılında teslimatı ve deneme çalışması yapılması planlanıyor. Enstitü, 2028 yılında 10 MR tarayıcısı üretecek ve 2029 yılında tam üretim kapasitesine ulaşmayı planlıyor.
3 boyutlu implant baskısı, NIITFA’nın faaliyet gösterdiği en ilgi çekici alanlardan biridir. Rosatom’un iştiraki, tozların ve özel yazılımların geliştirilmesinden nihai ürün ve sterilizasyona kadar tedarik zincirinin her aşamasında yer alıyor. Sechenov Birinci Moskova Devlet Tıp Üniversitesi ile iş birliği içinde çalışan NIIITFA, implant entegrasyonunu iyileştiren bir implant kaplaması geliştirmiş olup, osteotropik implantlar geliştiriyor. Ortak araştırma sonuçları, özel ve seri ürünlerin 3 boyutlu baskısını içeren bir yatırım projesi için tasarlandı. Projenin fizibilite çalışması hazırlıkları devam ediyor.
NIIITFA ayrıca doku ve organ biyofabrikasyonu araştırmalarıyla da ilgileniyor. Bilim insanları, bir biyofabrikatörde tavşan kan damarına eşdeğer bir damar yetiştirmeyi başardılar. Bu damar, hayvanın femoral atardamarına başarıyla yerleştirildi. Gelecekte, bu tür teknolojiler hastalarda hasarlı dokuların ve hatta organların değiştirilmesine olanak tanıyacak. Bu alandaki çalışmalar devam ediyor ve bilim insanları, Şubat 2026’da düzenlenecek Gelecek Teknolojileri Forumu’nda yeni gelişmeleri sergilemeyi umuyor.
NIIITFA nükleer enstrümantasyondan da vazgeçmedi. Enstitü, diğerlerinin yanı sıra bor konsantrasyon ölçerleri üretmeye devam ediyor. Bunların da Hintli ve Rus müşterilerin talepleri doğrultusunda güncellenmesi planlanıyor. Mühendisler, özellikle sinyal işleme ünitesini sıcak bölgeden ayrı bir kabine taşıma seçeneğini değerlendiriyor. Enstitü ayrıca RTG teknolojisini daha da geliştirmeyi planlıyor. Bu teknoloji, Kuzey Deniz Rotası’nın devam eden gelişimi ve başta Ay ve Mars olmak üzere uzay araştırmalarıyla birlikte ilerleyecek.
