«Atomekspo-2024» da 80 dan ortiq turli shartnomalar imzolandi. Bu avvalgi forumdagidan deyarli ikki baravar ko’p va tadbir davomida mutlaq rekorddir. Shartnomalar ishtirokchilarining geografiyasi keng bo`lib, hamkorlik yo’nalishlari xilma-xildir. Nima haqda kelishilganini aytib o`tamiz.
XItoy
TVEL (Rosatomning yoqilg’i divizionida) Limac Company LTD va Dalian Baoyuan Nuclear Equipment Co. LTD kompaniyalari bilan Radioaktiv chiqindilarni (RACH) ekspluatatsiya qilish va boshqarish bo’yicha o’zaro anglashuv memorandumini imzoladi. Hamkorlar RACHni qayta ishlash va chiqindilarni tashish uskunalarini birgalikda ishlab chiqarishni ko’rib chiqmoqdalar.
«TVEL», radioaktiv chiqindilarni boshqarish bo’yicha milliy operator (Rosatom tarkibiga kiradi), Rossiya Fanlar Akademiyasining Atom energetikasini xavfsiz rivojlantirish muammolari instituti va Pekin uran geologiya tadqiqot instituti chiqindilarni yakuniy izolyatsiya qilish bo’yicha o’zaro anglashuv Memorandumini imzoladilar. Rossiya tashkilotlari Xitoyda MONEH xalqaro ilmiy loyihasida ishtirok etishni rejalashtirmoqda. U «Beyshan» yer osti laboratoriyasi inshootlari majmuasini qurish va ishlatish paytida tog’ jinslarining gidrogeologik xususiyatlarini kuzatish va baholashni o’z ichiga oladi.
“Rosatom Sog’liqni saqlash texnologiyalari” va Xitoyning China Isotope & Radiation Corporation и CNNC Medical Industry Co., Ltd. kompaniyalari o’zaro anglashuv memorandumini imzoladilar. Tomonlar, xususan, radiofarmatsevtikalarni birgalikda ishlab chiqish va ishlab chiqarish, yadroviy tibbiyot uchun uskunalar ishlab chiqish, kadrlar tayyorlash, tibbiy infratuzilma obyektlarini, xususan, Rossiya-Xitoy do’stligi tibbiy markazlarini yaratish niyatida.
“Rusatom servis” (Rosatom elektr energetikasi divizionida) va Jiangsu yadro energetikasi korporatsiyasi (Jnpc, Xitoy) Tianvan AESning 1, 2, 3 va 4 – sonli energiya bloklaridan foydalanishni kompleks texnik qo’llab-quvvatlash va xuddi shu energiya bloklaridagi reaktor korpuslaridan nurlangan namunalarini kesib olish bo’yicha ishlarni bajarish uchun ikkita shartnoma imzoladilar.
Belarus
Rosatom Belarus fan va texnologiyalar Davlat qo’mitasi bilan atom energiyasi bo’lmagan va atom bo’lmagan loyihalar sohasida hamkorlikning kompleks dasturini imzoladi. Umumiy maqsad — mustahkam kooperatsiya zanjirlarini yaratish orqali Ittifoq davlatining texnologik suverenitetini ta’minlashdir.
TVEL Belarus radioaktiv chiqindilar bilan ishlash tashkiloti (BelRCHBI) korxonasi bilan yo’l xaritasini imzoladi. Belarusiyadagi radioaktiv chiqindilarni yo’q qilish punktida ishlaydigan mutaxassislarni tayyorlash va malakasini oshirish dasturlari amalga oshiriladi.
Belarus Milliy fanlar akademiyasi (Belarus MFA) bilan tez neytronli ko’p maqsadli tadqiqot reaktori (MSI MBIR) negizida xalqaro tadqiqot markazi loyihasi bo’yicha hamkorlik to’g’risida bitim imzolandi. Tomonlar MBIR bo’yicha mumkin bo’lgan tadqiqotlar ro’yxatini belgilaydilar, ko’p tomonlama tadqiqot dasturlarini birgalikda ishlab chiqadilar, konsortsiumning ilmiy va tashkiliy faoliyatida ishtirok etadilar va hokazo.
Belarus MFA bilan yana bir kelishuv kadrlar tayyorlash, istiqbolli va amaliy ilmiy tadqiqotlar, loyiha-qidiruv ishlarini bajarish kabi ilmiy-texnik hamkorlikni nazarda tutadi.
Rosatom va «Giprosvyaz» kompaniyasi (Belarusning aloqa tarmoqlari va tizimlarini loyihalash bo’yicha yetakchi tashkiloti) strategik hamkorlik to’g’risida bitim tuzdilar. Hujjat Belorusiya va boshqa bozorlarga olib chiqish uchun telekommunikatsiya uskunalarini rivojlantirishning kompleks dasturini ishlab chiqishni, yangi uskunalar namunalarini loyihalash, ishlab chiqish va sinovdan o’tkazishni nazarda tutadi.
Qirg’iziston
RF va Qirg’iziston Respublikasi hukumatlari uran qazib olish va tog’ – kon sanoati ta’siriga uchragan Qirg’iziston hududlarini reabilitatsiya qilishda hamkorlik to’g’risida bitim imzoladilar.
“Rosatom” va Qirg‘iziston Energetika vazirligi Qirg‘izistonda kichik gidroenergetika loyihalarini – bir qancha hududlarda quvvati 400 MVtgacha bo‘lgan gidroelektr stansiyalarini ishlab chiqish va amalga oshirish bo‘yicha bitim tuzdilar.
Rosatom shamol energetikasi bo’limi va Qirg’iziston energetika vazirligi quvvati 1 Gvtgacha bo’lgan qayta tiklanadigan energetika ob’ektlarini qurish loyihasini ishlab chiqish va amalga oshirish to’g’risida bitim imzoladilar. Birinchi bosqich – Issiqko’l viloyatida quvvati 100 MVt bo’lgan uchuvchi shamol elektr stansiyasini qurish. Ikkinchi bosqichda umumiy quvvati 900 MVt gacha bo’lgan SHES obyektlarini joylashtirishning qo’shimcha maydonchalarini baholash rejalashtirilgan.
Mali va Burkina-Faso
Rosatom rahbari Aleksey Lixachev Mali Respublikasi energetika va suv resurslari vaziri Bintu Kamara va Burkina-Faso Energetika, shaxtalar va karyerlar vaziri Yakuba Zabre Guba bilan tinchlik atomi sohasida muloqotni yo’lga qo’yish bo’yicha yo’l xaritalarini imzoladi. Hamkorlikning xalqaro-huquqiy bazasini shakllantirish yakunlari bo’yicha tomonlar Mali va Burkina-Fasoda atom avlod loyihalarini va qishloq xo’jaligi va tibbiyotda radiatsiya texnologiyalaridan energiyasiz foydalanishni amalga oshirish masalasini ishlab chiqish niyatida.
Serbiya va Qozog’iston
Rosatom va Serbiya Sog’liqni saqlash vazirligi yadro tibbiyoti bo’yicha o’zaro anglashuv va hamkorlik memorandumini imzoladilar. Tomonlar yadro tibbiyotiga e’tibor qaratgan holda sog’liqni saqlashda energiya atom texnologiyalaridan foydalangan holda qo’shma loyihalarni amalga oshirishga kelishib oldilar. Tinch atom texnologiyalaridan foydalangan holda saraton kasalligini tashxislash va davolashga alohida e’tibor beriladi.
Shunga o’xshash memorandum » Rosatom Sog’liqni saqlash texnologiyalari» va Qozog’istonning Jambul viloyati hokimligi Sog’liqni saqlash boshqarmasi tomonidan tuzilgan.
Misr
Rusatom RDS (Rosatom tarkibiga kiradi) va Misrning Med Pharma Group kompaniyasi “Tianoks” tibbiy apparatini Misrda targ’ib qilish bo’yicha hamkorlik bo’yicha yo’l xaritasini imzoladilar. Hamkorlikning yangi bosqichi Misr tibbiyot muassasalariga uskunalar parkini yangilash va aholiga tibbiy yordam ko’rsatish darajasini yaxshilash imkonini beradi.
Vengriya
Rosatom Vengriya jamoat nazorati, axborot va mintaqaviy rivojlanish tashkiloti (TEIT) bilan 2024 yilgi tadbirlar yo’l xaritasini imzoladi. Tomonlar 2014 yildan beri amalda bo’lgan hamkorlik memorandumi doirasida madaniyat, ta’lim, ekologiya va sport sohasidagi loyihalarni rejalashtirdilar.
Nikaragua
«Rosatom sog’liqni saqlash texnologiyalari» va Nikaragua Sog’liqni saqlash vazirligining sog’liqni saqlash departamenti eng zamonaviy texnologiyalarga muvofiq Nikaraguada yadro tibbiyoti markazini qurish bo’yicha qo’shma loyihani amalga oshirish bo’yicha yo’l xaritasini imzoladilar.
Ruanda
Tomsk politexnika universiteti (TPU, Rosatomning tayanch universiteti) va Ruanda atom energiyasi Kengashi o’zaro anglashuv memorandumini imzoladilar. Tomonlar yadro fizikasi va boshqa sohalarda ta’lim, kadrlar tayyorlash va tadqiqotlar olib borishda hamkorlikni rivojlantirishga kelishib oldilar.
Suriya
Rosatom va Suriya atom energiyasi komissiyasi 2020 yil iyul oyida imzolangan anglashuv memorandumini amalga oshirish rejasini imzoladilar. Bu tibbiy radioizotoplar, sanoat nurlanishining radiatsiya texnologiyalari, kadrlar tayyorlash va boshqalarni etkazib berishni yo’lga qo’yishni o’z ichiga oladi.
Armaniston
“Rusatom servis” va “Aykakan atomayin elektrakayan” (ARman AES) ArmAES 2-energiya blokining reaktor bo’limi mas’ul iste’molchilarining sovutish tizimini jihozlash va modernizatsiya qilish bo’yicha shartnoma tuzdilar.
Jazoir
«Rosatom» va Aljir Energetika va kon sanoati vazirligi atom energiyasidan tinch maqsadlarda foydalanish sohasidagi hamkorlik to’g’risida yo’l xaritasini imzoladilar, unda ilmiy-texnik hamkorlikni rivojlantirish va kadrlar tayyorlash bo’yicha tadbirlar, ishchi guruhlar uchrashuvlari, texnik sayohatlar nazarda tutiladi.
