«MIFI» Milliy yadro tadqiqotlari universiteti Toshkent filialida yangi o‘quv yili boshlanib ketdi. Bu tayanch oliy ta’lim muassasasining ilk xorijiy filiali hisoblanadi. Uning asosiy vazifasi O‘zbekistonning atom sanoatini rivojlantirish uchun yuqori malakali muhandis-texnik kadrlarni tayyorlashdan iborat.

Filialda talabalar to‘rtta yo‘nalish bo‘yicha ta’lim olmoqda: «Yadro energetikasi va issiqlik fizikasi», «Yadro fizikasi va texnologiyalari», «Elektr energetikasi va elektrotexnika», «Issiqlik energetikasi va issiqlik texnikasi».

2025-yil yozida TF NIYaU MIFI uchinchi marta bitiruvchilarni tayyorladi. 44 nafar yosh mutaxassis o‘z diplom ishlarini muvaffaqiyatli himoya qildi. Ular yadro texnologiyalaridan tortib issiqlik energetikasi, gidro va atom energetikasi, shuningdek, qayta tiklanadigan energiya manbalarigacha bo‘lgan turli xil mavzularda bitiruv malakaviy ishlarini taqdim etdilar. Imtihon komissiyasi a’zolari diplom ishlarining sifati yuqori darajada saqlanib qolayotganini, ularning ayrimlari esa mamlakatimiz energetikasida amaliy qo‘llanishga mo‘ljallanganini ta’kidladilar. 44 ta ishning 15 tasi korxonalar va ilmiy tashkilotlar bilan hamkorlikda bajarilgan bo‘lib, ular orasida «O‘zenergoinjiniring» AJ, O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining Yadro fizikasi instituti, «O‘zbekiston MET» AJ va boshqalar bor.

Ta’lim darajasi

Moskvadan tashrif buyurgan mutaxassislar filial talabalarining sa’y-harakatlari va ta’lim sifatining yuksalishini e’tirof etdilar: «Eng muhimi, bu tushuntirish xatining matnida yoki slaydlarda yozilgan narsalar emas, balki talabaning o‘z ishini qanchalik tushunishi. Himoya paytida komissiya savollariga berilgan javoblar buning yaqqol dalilidir. Bu javoblar talabaning mavzuga qanchalik chuqur kirib borganini ko‘rsatadi,» – dedi MIFI Milliy Yadro Tadqiqotlari Universiteti Elementar zarralar fizikasi kafedrasi dotsenti Yevgeniy Soldatov (Moskva).

«Talabalarning aksariyati yaxshi va a’lo baholar oldi, ko‘pchiligi esa magistraturada o‘qishni davom ettirishga tavsiya etildi. Davlat komissiyasi a’zolari, shu jumladan turli sohalardan taklif etilgan mutaxassislar, mavzularning chuqur ishlab chiqilganligini hamda matematika va fizika bo‘yicha mustahkam fundamental tayyorgarlikni alohida ta’kidlashdi,» – deya qayd etdi NIYAU MIFI Tomsk filialining vaqtincha direktori vazifasini bajaruvchi Yuriy Maslov.

Yuriy Maslovning aytishicha, atom stansiyalarini loyihalashtirish, modernizatsiya qilish va ulardan foydalanish, shu jumladan O‘zbekistonda qurilishi rejalashtirilgan kelajakdagi energiya bloklariga oid loyihalar alohida e’tibor tortdi. Ayrim talabalar zamonaviy 3+ va hatto 4-avlod prototiplari asosida yangi reaktorlarning loyihalarini taqdim etishdi. Ular orasida gaz issiqlik tashuvchili ishlanmalar ham mavjud bo‘lib, bular kelajakda O‘zbekiston uchun dolzarb ahamiyat kasb etishi mumkin.

Ishonchli natijalar ko‘rsatgan talabalar orasida Eduard Shin ham bor. U O‘zbekistonning yagona energiya tizimiga kichik quvvatli (330 MVt) atom elektr stansiyasini ulash sxemasini ishlab chiqdi. Uning ishi korxonada o‘tkazilgan ikki oylik diplomoldi amaliyoti natijalariga asoslangan edi.

«Ikki oy davomida «O‘zenergoinjiniring» loyiha institutida ishladim. Men sxemalarni ishlab chiqish, uskunalarni tanlash va professional dasturiy ta’minotdan foydalanish jarayonlarida ishtirok etdim. Birinchi kundan boshlab o‘zimni haqiqiy muhandislik ishiga yaqin sharoitda his qildim. Dastlab oson bo‘lmadi: nazariyadan amaliyotga keskin o‘tish qiyin edi, ammo aynan shu jarayonda asosiy tushuncha shakllandi. Eng muhimi, ish hajmidan qo‘rqmaslik, chuqurroq kirishish, sinab ko‘rish va savollar berishdir. Bu shunchaki diplom himoyasi emas, balki kasbga, real hayotga tashlangan qadamdir,» – dedi Shin.

Ko‘plab talabalar o‘z ta’limlarini magistratura dasturlarida davom ettirishni rejalashtirmoqda. Filial tashkil etilganidan buyon 161 kishi bakalavr darajasini qo‘lga kiritdi. Bu yil 28 nafar bitiruvchi magistraturani yakunlaydi, 26 nafari esa o‘qishni davom ettirmoqda. Bunday o‘sish dinamikasi asosiy ta’lim bilan ta’lim dasturining ilmiy davomi o‘rtasidagi mustahkam aloqani ko‘rsatib turibdi.

Bitiruvchilarni ishga joylashtirish

Filial ma’lumotlariga ko‘ra, bu yilgi ayrim bitiruvchilar ish takliflarini olishgan. Ko‘plab bitiruv ishlari energetika, yadro tadqiqotlari va muhandislik sohalaridagi real loyihalar hamda milliy ustuvor yo‘nalishlarning tarkibiy qismiga aylangan.

«O‘zatom» agentligi TF NIYaU MIFI bitiruvchilari orasidan kadrlar zaxirasini shakllantirmoqda. Tashkilot har yili filialning bakalavr va magistr bitiruvchilari bilan suhbat o‘tkazadi. Uchrashuv davomida yosh mutaxassislar o‘zlari egallagan bilimlar, ilmiy-tadqiqot loyihalari va kasbiy qiziqishlari haqida so‘zlab berishadi, shuningdek, karyeralarini qayerda boshlashni istayotganlarini ham aytib o‘tishadi.

Agentlik va sohaga oid tashkilotlar rahbarlari bitiruvchilarga fikr-mulohaza bildirib, ularning O‘zbekistondagi kelajak kasbiy faoliyati istiqbollarini, jumladan, AES qurilishi loyihasi doirasidagi imkoniyatlarni muhokama qiladilar. Uchrashuv yakunida tegishli tashkilotlarga ishga joylashtirish to‘g‘risida bayonnoma tuziladi.

Suhbatdan muvaffaqiyatli o‘tgan yigit-qizlar bir qator sohaga oid tashkilotlarga, jumladan «O‘zatom» agentligi va AES qurilishi bo‘yicha direksiyaga ishga qabul qilingan.