Օգոստոսին տեղի ունեցավ «Ռոսատոմ»-ի 6-րդ միջազգային արկտիկական արշավախումբը դեպի Հյուսիսային բևեռ՝ «Գիտելիքների սառցահատը»։ Ատոմային սառցահատում մասնակիցներին շատ հետաքրքիր բաներ եր ապսավում. դասախոսություններ միջուկային և տիեզերական արդյունաբերության գիտնականների և մասնագետների կողմից, գիտական փորձեր, որոնք հնարավոր են միայն հյուսիսային լայնություններում, էքսկուրսիաներ սառցահատով, Արկտիկայի գեղեցիկ տեսարաններ և նրա բնակիչների՝ սպիտակ արջերի, կետերի, արկտիկական թռչունների կյանքի դիտարկում։ Եվ, իհարկե, մասնակիցների՝ 21 երկրներից 66 տաղանդավոր դպրոցականների միջև շփում։
«Գիտելիքների սառցահատը» անցկացվում է վեցերորդ անգամ և երկրորդ անգամ միջազգային ձևաչափով (առաջինը անցյալ տարի էր)։ Արշավախմբին մասնակցելու իրավունքի համար մրցել են 21 երկրներից 14-16 տարեկան ավելի քան 67 հազար դպրոցականներ, այդ թվում՝ մոտ 4 հազար օտարերկրյա մասնակիցներ։ Ամենաշատ օտարերկրյա դիմումները ստացվել են Բանգլադեշից (841), Հնդկաստանից (492) և Ղրղզստանից (471)։ Հաղթողները ընտրվել են բազմափուլ ընտրության արդյունքների, ինչպես նաև «Մեծ ընդմիջում» մրցույթի, «Սիրիուս» կրթական ծրագրերի, «Գիտելիքներ. խաղ» ինտելեկտուալ խաղերի Ռուսաստանի առաջնության և «Ռոսատոմ Ջունիորս» շարժման մասնակիցների միջև ընտրության արդյունքների հիման վրա։
«Հաղթանակի 50 տարի» ատոմային սառցահատի վրա արշավախմբային ծրագրի կարևոր կետերից մեկը խոստումնալից շարժական հարթակների՝ մոլորակային մոլորակագնացների պարզեցված մոդելների համատեղ ինքնավար թռիչքներն էին: Դրանք հասցվում են Արեգակնային համակարգի օբյեկտներ՝ վերջինների երկրաբանական կառուցվածքն ուսումնասիրելու համար: Հետազոտությունները կատարել են «Ռոսկոսմոս»-ի և «Ռոսատոմ»-ի աշխատակիցները: «Ռոսկոսմոս»-ի և «Ռոսատոմ»-ի տեխնոլոգիաների միաձուլումը խորհրդանշականորեն համակցված է այստեղ՝ Հյուսիսային բևեռում: Բևեռի շնորհիվ մենք մոդելավորում ենք հսկա մոլորակների այն արբանյակների պայմանները, որոնց կարելի է հասնել ապագայում՝ միջուկային տեխնոլոգիաների շնորհիվ: Հեռակառավարվող օպերատորների կամ արհեստական բանականության կողմից կառավարվող ամենագնացները կաշխատեն սառցե ծածկույթով այլ մոլորակների մակերեսին: Սա մեզ թույլ կտա ակտիվորեն սկսել ուսումնասիրել Արեգակնային համակարգը, դրա այն սահմանները, որտեղ կարող է կյանք գոյություն ունենալ», — բացատրել է փորձարկող տիեզերագնաց, «Գիտելիքների սառցահատ — 2025» գիտակրթական ծրագրի փորձագետ Անդրեյ Բաբկինը:
«Ռոսատոմի» մասնագետները ոչ միայն դասախոսություններ էին կարդում մասնակիցների համար, այլև շատ էին շփվում նրանց հետ. «Ճանապարհորդության ընթացքում ես խոսեցի կոմպոզիտների մասին՝ ինչ են դրանք, որտեղ են օգտագործվում, բայց նաև կառավարման մասին՝ ինչպես դառնալ մենեջեր, ինչպես է կառուցված ղեկավարի աշխատանքային օրը։ Երեխաները աներևակայելի տաղանդավոր են, ակտիվ, խելացի, նրանց հետ շատ հետաքրքիր էր։ Նրանք խորը, համակարգային հարցեր էին տալիս այն մասին, թե որտեղ գնալ սովորելու, ինչպես կարիերա կառուցել։ Ես զգուշորեն պատասխանում էի՝ առանց նրանց ուղղակիորեն խորհուրդ տալու, որ իրենք ընտրություն կատարեն», — կիսվեց «Ռոսատոմ»–ի կոմպոզիտային ստորաբաժանման գործադիր տնօրեն Ալեքսանդր Տյունինը։
Արշավախմբին մասնակցող փորձագետների թվում էին Ինդոնեզիայի ազգային հետազոտությունների և նորարարությունների գործակալության (BRIN) ռեակտորային տեխնոլոգիաների հետազոտական կենտրոնի ղեկավար Տոպան Սետիադիպուրան, Վիետնամի ատոմային էներգիայի ինստիտուտի (ՎԻՆԱՏՈՄ) միջուկային ֆիզիկայի ինստիտուտի միջուկային ֆիզիկայի կենտրոնի տնօրեն Սուանգ Չունգ Լեն, «Ռուսաստանի տարվա ուսուցիչ» 2024 համառուսաստանյան մրցույթի հաղթող և «Ատոմային դաս» նախագծի «դեսպան» Լեոնիդ Դեդյուխան և ուրիշներ:
Ամենատպավորիչ պահերից մեկը Ռուսաստանի պետական դրոշի օրվա տոնակատարությունն էր. 21 երկրներից դպրոցականներ և փորձագետներ սառցահատի վրա բացեցին ռուսական մեծ եռագույնը: «Ինձ համար պատիվ էր բոլորի հետ միասին բացել Ռուսաստանի հսկայական դրոշը», — ասաց Եգիպտոսի ատոմային էներգիայի վարչության (EAEA) ճառագայթային հետազոտությունների և տեխնոլոգիաների ազգային կենտրոնի (NCRRT) ռադիոլոգիական արտակարգ իրավիճակների բաժնի ղեկավար և արշավախմբի փորձագետ Մահմուդ Սաիդ Մորսին: Այս տարի տոնը համընկավ արշավախմբի Մուրմանսկ ժամանման օրվա հետ:
Մասնակիցներից ոմանք դարձան իրենց երկրների առաջին ներկայացուցիչները, որոնք հասան մոլորակի գագաթնակետին, իսկ ոմանք նույնիսկ առաջին անգամ տեսան ձյուն: Հարավային Աֆրիկայից Իզաբելլա Այլին Նելը (Isabella Eileen Nell) իր կյանքում առաջին անգամ ձնագնդիկ պատրաստեց Հյուսիսային բևեռում. «Այնքան հիանալի էր: Չեմ կարող նկարագրել, վերցրի մի քիչ ձյուն և սարքեցի ձնագնդիկ: Այն նման էր ամպի, ես սեղմեցի այն, ինձ այնքան դուր եկավ այս սառցե էֆեկտը, որ ուզում եմ կրկին ու կրկին վերադառնալ ձյան մոտ: Ես այնքան երջանիկ եմ», — կիսվեց մասնակիցը:
«Երբ իմացա, որ ես կլինեմ Թուրքիայի միակ ներկայացուցիչը Հյուսիսային բևեռ կատարվող արշավախմբում, ես զգացի անհավանական էներգիայի ալիք: Ինձ համար կարևոր էր տարբեր երկրներից իմ հասակակիցների հետ քննարկել գլոբալ հարցեր, այդ թվում՝ կայուն զարգացման նպատակներին հասնելը», — ասաց Թուրքիայից մասնակից Դենիզ Արդան:
Արշավախումբը՝ Արկտիկայի և Հյուսիսային Սառուցյալ օվկիանոսի ուսումնասիրության և զարգացման բազմակողմանի աշխատանքի մի մասն է։ Այս տարի լրանում է 500 տարի այն օրվանից, երբ Ռուսաստանը սկսեց զարգացնել Հյուսիսային ծովային ճանապարհը՝ ակրտիկ ծովերով Եվրոպայից դեպի Հեռավոր Արևելք տանող երթուղի։ «Մենք երբեք չենք դադարում հպարտանալ մեր հայտնագործողների սխրանքով, ովքեր անվախ, քայլ առ քայլ հաղթահարեցին անհավանական հայտնագործությունների դժվարին ճանապարհը։ Ռուսաստանը աշխարհում միակ երկիրն է, որն ունի միջուկային սառցահատների նավատորմ, և ես վստահ եմ, որ «Գիտելիքների սառցահատ» ճանապարհորդության ժամանակ դպրոցականները կոգեշնչվեն Արկտիկայի անսահմանությամբ, և ապագայում նրանք կդառնան նոր հայտնագործողներ, առաջընթաց տեխնոլոգիաների ստեղծողներ, որոնցով մենք նույնպես կհպարտանանք», — ասաց «Ատոմֆլոտի» (Ռոսատոմի մաս) գործադիր տնօրեն Յակով Անտոնովը։
