Қыркүйек айының ортасында Боливияның Ла-Пас қаласында «Ураниум Уан Груп» компаниясы (Росатом құрамына кіреді) Боливияның YLB мемлекеттік компаниясымен (Yacimientos de Litio Bolivianos – «Боливияның литий кен орындары») келісімшартқа қол қойды. Келісім-шарт аясында Росатом Потоси департаментінде Уюни тұзды батпағында литий карбонатын өндіретін өнеркәсіптік кешен салады. Шарт екі елдің өзара тиімді ынтымақтастығын дамытуды жалғастыруда.
Технологияның артықшылықтары
Жоба 2025 жылдың екінші жарты жылдығында өндірістік модульді іске қосуды көздейді, оның қуаттылығы ұлғаяды және жобалық модульге– жылына 14 мың тонна литий карбонатына біртіндеп жетеді. Өндіріс теңіз деңгейінен 3650 м биіктікте құрылады.
Кен орнын игеру кезінде ресейлік мамандар әзірлеген литийді тікелей сорбциялық алу технологиясы пайдаланылады, ол Боливия саларларының тұзды ерітінділерінде жоғары тиімділік пен қауіпсіздікті көрсетті. Технологияның маңызды артықшылықтары – агрессивті реагенттерден бас тарту. Оның орнына – жабық айналымдағы тұщы су. Бұл пайдаланылған су қоршаған ортаға төгілмейді, технологиялық процеске қайта тартылады дегенді білдіреді. Өңдеуден кейін пайдаланылған тұзды ерітінді өзінің химиялық құрамы бойынша бастапқы табиғи түрінен іс жүзінде ерекшеленбейді (әрине, алынған литийден басқа), сондықтан экожүйеге әсер етпейді. Бұл қоршаған ортаны сақтау үшін маңызды. Ресейлік технологияның дәстүрлі галургиялық түрінен тағы бір түбегейлі айырмашылығы – біріншісі климаттық жағдайларға байланысты емес, өйткені онда екіншідегідей күннен булану пайдаланылмайтыны болып табылады. Соңында, технологиялық процесс толығымен автоматтандырылған.
Боливия контекстінде
Боливия ұлттық литий өнеркәсібінің бірнеше есе өсуіне және экономиканы индустрияландыруды тереңдетуге бағытталған. Бұл жолда боливиялық серіктестер Росатом ұйымдарының және басқа да жетекші ресейлік өнеркәсіптік компаниялардың инженерлік шешімдеріне, жинақталған тәжірибесіне, өндірістік құзыреттеріне және технологиялық ноу-хауына сүйенеді.
2023 жылы «Ураниум Уан Груп» пен Томас Фриас Автономиялық университеті (UATF) арасында жасалған келісім аясында сарапшылар қауымдастығымен ынтымақтастық белсенді дамып келеді. Техникалық топ іргелі ғылыми зерттеулер саласында жұмыстар жүргізеді, сондай-ақ гидроминералды шикізаттан литийді іріктеп алу технологияларын әзірлейді және жетілдіреді. Бұл жұмысқа университеттің түрлі мамандықтарының оқытушылары, ғылыми қызметкерлері мен студенттері қатысады.
«Ураниум Уан Груп» YLB-мен бірге Боливияда гуманитарлық және қайырымдылық жобаларын жүзеге асырады, жергілікті қауымдастықтар, кәсіподақтар, қоғамдық ұйымдар, білім беру мекемелері және жергілікті қауымдастықтар үшін іс-шаралар өткізеді, онда литий жобаларының аймақ тұрғындарының әл-ауқатын жақсарту үшін маңыздылығы туралы айтылады.
Литий жобаларын дайындау және іске қосу Боливиядағы әртүрлі деңгейдегі бюджеттерге салықтардың түсуін қамтамасыз етеді, көлік және энергетикалық инфрақұрылымды жақсартады, жергілікті мамандарды кәсіби даярлауға ықпал етеді, Боливиялық Альтиплано ілеспе бизнесінің (оның ішінде туристік) және мәдениетінің дамуына серпін береді. Мұның бәрі – екі елдің де көп жылдық табысты ынтымақтастығын нығайту және кеңейту үшін жақсы кепілдік екеніне сенеді «Ураниум Уан Груп».
Салалық контексте
Росатом бүгінде литий кенішінен бастап литий негізіндегі жоғары технологиялық өнімдерге дейінгі толық технологиялық тізбекті құруда. Мемлекеттік корпорация Ресейде және шетелде литий өндіруді ұйымдастыру жобаларына қатысады. Ресейде – бұл Мурманск облысындағы әлемдік өлшемдер бойынша ірі Колмозер литий кен орнының шикізат базасын игеру бойынша «Норильск никелі» ТМК»-мен серіктестік жоба. Онда геологиялық барлау жұмыстары аяқталды, өнеркәсіптік инфрақұрылым объектілерін жобалауды қоса алғанда, жобаның техникалық-экономикалық параметрлері пысықталуда.
Шетелде Боливиядағы литий бағдарламасынан басқа, Росатом Малидегі серіктестік мүмкіндіктерін қарастыруда. Биылғы жылы «Ресей энергетикалық апталығы» форумында Малидің экономика және қаржы министрі Алуссени Сану 6-7 жыл ішінде литий-иондық батареяларды жасауға жеткілікті деңгейге жетіп, литийді өндіру және қайта өңдеу үшін Ресеймен стратегиялық серіктестік орнатуға ниетті екенін айтты.
Сонымен қатар толық интеграциялық тізбектің қабылданған тұжырымдамасын жүзеге асыру аясында Росатом Ресейде литий-иондық аккумуляторлар шығаратын екі кәсіпорын салуда. Росатом құрылымында бірнеше компаниялар литий-иондық аккумуляторларды энергетикалық және көліктік қолдану бағытын дамытуда. Сондай-ақ Росатом – тазалығы жоғары литий металын шығарудағы әлемдік көшбасшылардың бірі.
Осылайша, литий бағыты Росатомның бизнес құрылымында барған сайын үлкен орын алады және ресейлік және шетелдік серіктестермен өзара тиімді ынтымақтастық осы кеңейту логикасында тұр. Бұл тұрғыда боливиялықтармен жасалған келісімшарт – бұл елде литий өнімін өндіру бойынша өндірісті бірлесіп құруға және мүдделерді өзара құрметтеуге негізделген ұзақ мерзімді серіктестік құруға бағытталған Ресей-Боливия литий бағдарламасының маңызды кезеңі.
