Қаңтар айының соңында Қазақстан Президенті Қасымжомарт Тоқаев үкіметке республикада ядролық кластер құруға кірісуді тапсырды. Росатом – Қазақстан үшін ядролық технологияларды әлеуетті жеткізушілердің қысқа тізіміне енген төртеуінің бірі. Қаңтар айының соңында қазақстандық Энергетика министрлігі АЭС салу технологияларын таңдау үшін бірқатар сапарларын аяқтады. Соңғы нүкте Ресейдегі Ленинград АЭС болды.
Қонақтарға III+ буын ВВЭР-1200 су-сулы реакторларының, станцияны блоктық басқару пунктінің, турбиналық бөлімшенің және зертханалық кешеннің, энергия блоктарын салқындату жүйесінің жұмысы көрсетілді. Делегация сонымен қатар Росатомның қолдауымен қоғамдық кеңістіктер ашылатын, спорттық және білім беру жобалары іске асырылатын АЭС – Сосновый бор спутниктік қаласының (Ленинград облысы) заманауи инфрақұрылымын бағалады.
«Өсіп келе жатқан энергия тапшылығы аясында бірінші АЭС құрылысын жеделдету және тұтастай алғанда елде ядролық кластер құруға кірісу керек. Бұл еліміздің ілгерілеуін қамтамасыз ету үшін маңызды мәселе», – деп атап өтті Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев.
«Ленинград АЭС-іне бару қоршаған ортаны қорғауды және жергілікті тұрғындардың әл-ауқатын қамтамасыз ететін технологиялармен және қауіпсіздік шараларымен егжей-тегжейлі танысуға мүмкіндік берді», – деді Қазақстанның энергетика министрі Алмасадам Сатқалиев.
Ленинград АЭС — III + буынды су-сулы реакторлары бар энергия блоктарын пайдалану басталған әлемдегі алғашқы атом электр станцияларының бірі, деп еске салды Ленинград АЭС директоры Владимир Перегуда.
«АЭС-тің екі энергоблогы жыл сайын Ресейдің энергия жүйесіне өзінің тиімділігін растай отырып, шамамен 16 млрд кВт.сағ электр энергиясын жеткізеді. ВВЭР-1200 технологиясы барлық халықаралық қауіпсіздік стандарттарына сәйкес келеді және жетекші шетелдік нарықтарға экспортталады», — деп атап өтті Владимир Перегуда.
Сондай-ақ қаңтар айының соңында Ресейдегі төтенше және өкілетті елші Дәурен Абаев бастаған Қазақстан делегациясы «Петрозаводскмаш» зауытына барды (Росатомның машина жасау дивизионына кіреді). Қонақтар зауыттың заманауи өндірістік базасымен және машина жасауда цифрлық технологиялар мен жасанды интеллектті пайдалану саласындағы соңғы жетістіктермен танысты. «Ресей атом технологиялары саласындағы әлемдік көшбасшылардың бірі болып табылады. Сондықтан мен үшін елші ретінде оның осы саладағы тәжірибесі қызықты», – деп атап өтті Дәурен Абаев.
Су-сулы реакторлар – әлемдегі ең көп таралған: бұл түрге іс жүзіндегі реакторлардың 70% дейін жатады. Олар Ресейдегі барлық атом энергетикасының 50%-дан астамын қамтамасыз етеді.
ВВЭР жүйесі екі тізбекті қамтиды. Біріншісінде реактор (жылу нейтрондарын қолданатын), төрт негізгі айналым күрмегі және бу қысымының орнын толтыруға арналған құрылғы орналасқан. Мұнда су сорғылардың арқасында айналады. Екінші тізбекте радиоактивті материалдар жоқ және бу генераторының, сондай-ақ салқындату және сүзу жүйелерінің жұмысын қамтамасыз етеді. Конструкцияның бірегейлігі суды жылу тасымалдағыш ретінде де, бәсеңдеткіш ретінде де пайдалану болып табылады.
ВВЭР-1200 реакторы – Росатомның флагмандық жобасы. Қазір осы технология негізінде алты энергия блогы жұмыс істейді: төртеуі – Ресейде және екеуі Беларусь Республикасында. ВВЭР-1200 реакторлары бар энергия блоктары Бангладеште, Венгрияда, Египетте, Түркияда, Қытайда салынуда.
ВВЭР-1200 бар энергия блоктары әлемдегі ең тиімді, экологиялық таза және қауіпсіз болып табылады. Олар белсенді және пассивті қауіпсіздік жүйелерінің кешенімен жабдықталған, олардың көпшілігі бірегей болып табылады. Бұл, мысалы, балқыма тұзағы: жоғары температураға төзімді конус тәрізді болат ыдыс. Оны құрбан материалмен толтырады. Апат болған жағдайда тұзақ реактордың белсенді аймағының балқытылған радиоактивті материалдарының қоршаған ортаға түсуіне жол бермейді.
ВВЭР-1200 қызмет ету мерзімі тағы 20 жылға ұзарту мүмкіндігімен 60 жылды құрайды. Реактор отынды ауыстыруды қажет етпестен 18 ай бойы жұмыс істей алады.
