Çek Cumhuriyeti
TVEL, VVER-440 reaktörleri için model yakıt tertibatı RK3+ üzerinde dayanıklılık testleri gerçekleştirmeye devam ediyor. Testler, Dukovany ve Temelin enerji santrallerini işleten kamu kuruluşu ČEZ tarafından yapılıyor. Bu testler, Rosatom’un mühendislik birimi AtomEnergoMash’ın bir bölümü olan OKBGidropress tesislerinde gerçekleştiriliyor.
Yeni modifikasyon, takımda yakıt çubukları arasındaki mesafenin artması ve bir kanalın bulunmaması ile farklılık gösteriyor. Bu da köşebentli bir çerçeve yapısı ile değiştiriliyor. Yakıt takımının kesit zenginleştirme profili de optimize edilerek farklı bir şekilde zenginleştirilmiş yakıt çubuklarının takımda yeniden düzenlenmesi sağlanıyor.
Dayanıklılık testleri, yeni düzeneklerin özelliklerini incelemeyi amaçlayan kapsamlı bir test programının parçası. Testin amacı, gerçeğe en yakın koşullarda yakıt tertibatı bileşenlerinin mekanik dayanıklılığını değerlendirmek.
Dayanıklılık testlerinden önce, yakıt tertibatının hidrolik direncini değerlendirmeyi amaçlayan hidrodinamik testler de yapıldı. Bir sonraki adım ise, titreşim testi olacak. Araştırmacılar aynı zamanda, Dukovany NES’te RK3+ yakıt tertibatı kullanımı için bir güvenlik durumu da hazırlıyor. TVEL, testleri 2020 sonlarında veya 2021 başlarında tamamlamayı ve RK3+ için bir lisans ve 2021 sonlarında Dukovany’de kullanmak için bir izin almayı planlıyor.
Modifikasyonların temel amacı, yakıt ikmal aralığını uzatmak. Uzatılmış zaman aralığı, yakıt ikmal maliyetlerini düşürerek nükleer enerji santralinin genel işletimini daha uygun maliyetli hale getirecek. Modifiye edilmiş yakıt düzeneklerinin bir diğer avantajı da Dukovany’nin ısı üretim kapasitesini artırma olasılığı. Çek nükleer istasyonu, en başından beri Rus yakıtıyla çalışıyor.
Bulgaristan
Rosatom, Bulgaristan’daki Belene NGS projesinde stratejik yatırımcı rolü için teklif verirken, işbirliği yapmak üzere Framatome SAS ve GE Steam Power ile mutabakat anlaşmaları imzaladı.
Belene için bir stratejik yatırımcı seçme prosedürü Mayıs 2019’da başlatıldı. Aynı yılın Ağustos ayında Rosatom işleme katılmak için başvuruda bulundu. Stratejik yatırımcı rolü için son elemeye kalanların listesinde Çin Ulusal Nükleer Şirketi (CNNC) ve Kore Hidro & Nükleer Enerji A.Ş. (KHNP) de yer alıyor.
Rosatom Belene Nükleer Enerji Santralinin stratejik yatırımcısı olursa, General Electric Arabelle buhar türbinleri de dahil olmak üzere türbin adası ekipmanının potansiyel bir tedarikçisi olarak kabul edilecek. Böylece Framatome SAS, bir ölçü ve kontrol (I&C) teknoloji satıcısı olarak görülecek.
Rosatom Kurumsal Geliştirme ve Uluslararası İş Genel Yönetici Yardımcısı, Kirill Komarov da konuya ilişkin olarak, “İmzaladığımız protokoller şirketlerimiz arasında her zaman yüksek bir güven seviyesinin bir işaretidir. Küresel liderler arasındaki nükleer teknoloji alanındaki işbirliğinin Belene projesinin gerçekleşmesi için en uygun mali ve teknik koşulları yaratacağından eminiz.” diye konuştu.
Belene bu üç şirket arasındaki ilk işbirliği örneği değil. Framatome SAS, Macaristan’da Paks II ve Finlandiya’da Hanhikivi1 için I&C (Ölçü & Kontrol) sistemlerinin tedarikçiliğini yapıyor. General Electric de, AtomEnergoMash (Rosatom’un mühendislik bölümü) ile ortak bir girişimde, Türkiye’deki Akkuyu nükleer enerji santrali ve Mısır’daki El Dabaa için türbin adası ekipmanlarının tek tedarikçisi konumunda bulunuyor.
Macaristan
30 Haziran’da aynı isimli nükleer santral projesinin sahibi Paks II Ltd., Macaristan Atom Enerjisi Kurumuna (HAEA) inşaat ruhsatı için başvuruda bulundu.
Başvuru, güvenlik değerlendirme raporu, VVER-1200 teknolojisini açıklayan bir dizi destekleyici belge ve çevre lisansı da dahil olmak üzere daha önce alınmış lisansları içeriyor. Macar düzenleyicinin belgeleri analiz etmek için 12 ayı bulunuyor ve bunu IAEA uzmanları tarafından üç ay daha bağımsız bir değerlendirme izliyor. Bu süre zarfında, HAEA uygulamayı inceleyecek ve gerekirse ek belgeler ve bilgiler talep edecek. Başvuru değerlendirilirken, AtomStroyExport, proje için inşaat mühendisliği belgeleri geliştirecek ve bir şantiye inşa edecek. Sahadaki hazırlık çalışmalarının 2021 yılında başlaması bekleniyor. İlk olarak, Paks II şantiyesi Tuna’dan uzak olmadığı için işçiler, bir temel çukuru kazacak ve daha sonra ana tesislerin altındaki toprağı stabilize edecekler.
Paks I’in dört ünitesi (her biri VVER-440) Macaristan’da %50’ye varan oranda elektrik üretiyor, ancak bu ünitelerin tamamı 2030’larda faaliyetten kaldırılacak. Hizmeti sonlandırılan kapasitenin yerini Paks II ‘nin iki ünitesi devralacak ve ulusal enerji karmasının karbonsuz enerji payını %60’a yakın bir orana yükseltecek. Şu anda Macaristan’da tüketilen elektriğin bir kısmı komşu ülkelerden ithal ediliyor. Yeni nesil kapasite, Macaristan’ı enerji ithalatına daha az bağımlı hale getirecek.
Paks II, nükleer projelerde uluslararası işbirliğine iyi bir örnek olma özelliğini taşıyor. Yukarıda belirtildiği gibi, türbin adası için makine ve ekipman GE tarafından sağlanırken, I&C (ölçü & kontrol) sistemleri Framatome ve Siemens konsorsiyumu tarafından sağlanacak.
Çek Cumhuriyeti, Bulgaristan ve Macaristan’dan gelen nükleer mühendisler Rus iş arkadaşlarıyla çalışma konusunda deneyim kazandı. Uluslararası işbirliği her zaman Sovyet/Rus sivil nükleer politikasının ayrılmaz bir parçası oldu. (ayrıntılar için aşağıdaki İşbirliği Zaman Çizelgesine bakınız). Rosatom bu yıl, Rus nükleer endüstrisinin 75. yıldönümünü kutluyor.
İşbirliği Zaman Çizelgesi
