Bir önceki yılı gözden geçirmek için ocak ayı en doğru zaman. Bu bölümde, geçen yılın en canlı olaylarına ve elbette hızla büyüyen Akkuyu projesinin önemli kilometre taşlarına değineceğiz.
İnşaat
Ocak ayının sonlarında Akkuyu NGS’nin 1’inci Ünitesinin iç muhafaza kabuğunun 5. katmanının montajı tamamlandı. Kabuk, reaktörü koruyan önemli bir güvenlik bileşeni olma özelliği taşıyor, boruların ve kutup vincinin giriş yapıları için destek görevi görür şubat ayında, 1’inci Güç Ünitesinin reaktör binasında, reaktör tesisinin bazı ana ekipman bileşenlerinin kurulumu tamamlandı. Mart ayı sonlarında, reaktör, buhar jeneratörleri ve soğutma sıvısı pompalarını birbirine bağlayan ana sirkülasyon boru hattındaki kaynak çalışmaları devam etti. Mayıs ayı sonunda, ana sirkülasyon boru hattının kaynak işlemleri tamamlanırken, boru hattının 28 bağlantı yeri 68 günde birbirine bağlandı. Her bir kaynak dikiş yeri, ultrasonik, sızdırmazlık ve diğer kontrol yöntemleri kullanarak bağlantı yerlerinin kalitesi değerlendirildi. Nisan sonunda, 1’inci Güç Ünitesinde drenaj kanalı ve sifon kuyusu birleştirildi. Bu iki yapı, nükleer santral ekipmanlarının soğutulmasının ardından tuzdan arındırılmış deniz suyunun boşaltılmasını sağlıyor. Ağustos ayında, reaktör bölmesinin iç koruma kabuğunun montajı, teknik ekipmanın montajı ve açık reaktör üzerindeki boru hatların kontrol amaçlı hazırlığı gibi diğer aşamaların da gerçekleşmesini sağlayacak kutup vincinin kurulum işlemleri tamamlandı.
Eylül ayı sonlarında, reaktör basınç kabı kurulumu tamamlandı. Basınç kabı, reaktör kritik hale geldiğinde veya sıcaklık değiştiğinde ana soğutma sıvısı devresi içinde basınç oluşturmak ve bu basıncı korumak için tasarlandı. Ekim ayında iç koruma kabuğunun altıncı katmanının montaj işlemleri tamamlanırken, yıl sonunda, 1’inci ünitenin reaktör kubbesi kapatıldı ve reaktör kabının suyla temizlenme işlemlerine devam edildi. Bu, ana devre ekipmanını birbirine bağlayan boruların verimlerini kontrol etmek için tuzdan arındırılmış su ile yıkandığı en kritik prosedürlerden biridir.
Öte yandan, diğer üç ünitedeki inşaat faaliyetleri de tüm hızıyla devam etti. 2’nci ünitede iç koruma kabuğunun üçüncü katmanının kurulum işlemleri tamamlanırken, reaktör çukuru kaplaması işlemi de tamamlandı. Geçen yılın önemli kilometre taşlarından biri de reaktör basınç kabı (RPV) kurulum işlemleriydi. Kabul edilebilir azami yatay sapmanın milimetrenin onda birinden daha az olması gerektiğinden, basınç kabı kurulumu adeta bir cerrah hassasiyet gerektiriyor. Ekim ayı sonlarında, bu ünitenin reaktör binasına bir basınç kompansatörü kuruldu ve iç koruma kabuğunun altıncı kademesinin montaj işlemleri tamamlandı, bu sayede reaktör binası 51,5 metre yüksekliğe ulaştı.
3’üncü ünitenin ek güvenlik sisteminin ana unsurlarından biri olan ve Rus nükleer şirketinin bilgi birikiminin bir ürünü olan kor tutucu reaktör şaftındaki tasarım konumuna yerleştirildi. Bununla beraber iç koruma kabuğunun ikinci kademesinin kurulumu da tamamlandı.
Temmuz ayının ikinci yarısında 4’üncü Güç Ünitesinin inşaatına başlandı. Temel atma törenine Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, üst düzey Türk yetkililer ve Rosatom’un üst düzey yöneticileri katıldı.
Yapımı devam eden nükleer santralin inşa ve bakım faaliyetleri için yardımcı tesislerin inşasına devam edildi. Ağustos sonunda, Akkuyu NGS sahasında yedek kazan dairesi için üretilen teknik ekipmanın montaj işlemlerine başlandı. Bu ekipmanlar, nükleer santralin devreye alınma aşamasında üniteler için buhar üretimini sağlayacak. Ayrıca sahada geçici tuzdan arındırma tesisi ve havalandırma sistemleri için metal borulardan oluşan hava kanalları üretimine yönelik bir atölye faaliyete geçirildi.
Sonbaharda, “başlangıç” radyasyon seviyesini ölçmek için inşaat sahasında “sıfır ölçüm” etkinliği düzenlendi. Söz konusu ölçümler, işletme aşamasında arka plan radyasyonunun düzenli ölçümleri için bir başlangıç noktası olacak.
İş etkinlikleri
Ocak ayı ortasında, Rus nükleer şirketinin üst düzey yöneticileri ve Türk yetkililer, Dubai’de düzenlenen EXPO 2020’de Rosatom Haftası’na katıldı. Akkuyu’daki inşaatın ilerleyişi, Türkiye’nin neden nükleer santrale ihtiyacı olduğu ve bunun ne gibi avantajlar sağlayacağı World Expo’da detaylıca ele alındı.
İstanbul, 2022’de, iki önemli endüstri etkinliğine ev sahipliği yaptı. Haziran’da IV. Nükleer Santraller Fuarı ve VIII. Nükleer Santraller Zirvesi NPPES-2022 ile Ekim ayında 15’inci Uluslararası Enerji Kongresi ve Fuarı EIF-2022 düzenlendi. AKKUYU NÜKLEER A.Ş., Türkiye enerji ve nükleer sektörlerinin önemli oyuncularını ve diğer ülkelerden enerji sektörü temsilcilerini bir araya getiren bu küresel etkinliklerde ana partner oldu. Rosatom, Novovoronej NGS’ye sanal turlar düzenlerken, Akkuyu Nükleer satın alma müdürleri, Akkuyu projesinin potansiyel tedarikçileri ile ellinin üzerinde iş görüşmesi gerçekleştirdi. Firmanın söz konusu iki fuardaki standı, Rosatom’un faaliyetleri ve uluslararası projeleri hakkında bilgi sundu. NPPES 2022 kapsamında Akkuyu tedarikçilerine yönelik bir de seminer düzenlendi.
2022 Ağustos ayının sonlarında, Türkiye’nin Samsun şehri, Türkiye’nin her yerinden 1 milyon 250 binden fazla kişinin katıldığı, ülkenin en büyük havacılık ve teknoloji festivali olan TEKNOFEST’e ev sahipliği yaptı. Festivalde Akkuyu Nükleer de yer aldı. Standı ziyaret edenler, bir mobil uygulama sayesinde Akkuyu NGS’nin ana tesisleri ve ekipmanlarının yanı sıra NGS’nin çalışma prensiplerini interaktif bir 3D modeli ile görme fırsatı yakaladılar. Stantta özellikle çocuklar ve gençler için nükleer enerji ve çevre duyarlılığı ile ilgili sorular içeren interaktif bir bilgi yarışması düzenlendi. Stanttaki diğer bir bölümde ise Akkuyu Nükleer A.Ş.’den genç uzmanlar ziyaretçilere Akkuyu NGS’nin personel eğitim programını, NGS şantiyesindeki çalışma deneyimlerini ve nükleer enerjinin Türkiye’nin teknolojik gelişimine olan katkısını anlattılar.
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk nükleer güç santrali Akkuyu NGS Açık Kapı Günü etkinliğiyle kapılarını Kasım ayında bir kez daha açtı. Canlı olarak yayımlanan Türkiye’nin pek çok ilinden yaklaşık 1000 kişinin katıldığı sanal turda, izleyicilere sahada bulunan ana inşaat alanları gösterilirken, projenin ilerleyişi hakkında bilgi verildi ve soru cevap kısmına yer verildi.
Türkiye, Kasım ayı sonlarında Rusya’da düzenlenen 12’nci Uluslararası Atomexpo-2022 Forumu’na kilit aktörlerden biri olarak katıldı. Forumun en önemli etkinliklerinin tamamında Türk temsilciler yer aldı. Fuardaki Türkiye standı büyük ilgi gördü.
Kamusal hayat
Akkuyu Nükleer, nükleer santral inşaat sahasının çevresindeki topluluklarda düzenlenen sosyal faaliyetlerde aktif rol alıyor. Mart ayında, Müslümanların kutsal Ramazan ayı arifesinde, Akkuyu Nükleer A.Ş., bölge sakinleri için Gülnar Kaymakamlığı tarafından düzenlenen Sosyal Destek Fonu kapsamında gıda kolisi dağıttı. Temmuz ayında Akkuyu Nükleer, Kurban Bayramı’nı kutlamak için geleneksel şenlikler düzenledi.
AKKUYU NÜKLEER A.Ş., 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı dolayısıyla Akkuyu NGS projesinde görev alan çalışanların çocukları için etkinlikler düzenledi. Ağustos ortasında kutlanan “İnşaatçılar Günü” kapsamında, Türkiye’nin ilk nükleer santral projesine ve inşaatçılık mesleğinin ideallerine bağlılıkları ve titiz çalışmaları nedeniyle ödül töreni yapıldı.
AKKUYU NÜKLEER A.Ş., 2022 yılından bu yana Göksu Nehri Deltası’ndaki korunaklı doğal alanda nesli tükenmekte olan deniz kaplumbağalarının izleme ve koruma projesinin ortaklığını yapıyor. Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) çalışanlarının da yaşadığı Taşuçu mahallesi yakınında düzenlenen etkinlik kapsamında, deniz kaplumbağalarının yuvalandığı alanda temizlik etkinliği de düzenlendi. Etkinliğe Akkuyu NGS Projesi’nde görev yapan 100’den fazla kişi, araştırmacı ve gönüllü katıldı.
Ekim ayında Mersin, Rosatom tarafından uzun süredir desteklenen uluslararası yardım misyonu “Ruhun Yelkenleri” isimli yarışmaya ev sahipliği yaptı.
AKKUYU NÜKLEER A.Ş., Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin (NGS) inşa edildiği bölgede yer alan Gülnar ve Silifke Belediyelerine yaklaşık 10 milyon liralık bağış yapılırken, ilgili bağış, bölgedeki önemli sosyal projelerin hayata geçirilmesi için kullanılacak.
Aralık ayında Mersin, Türkiye Satranç Federasyonu (TSF) ve Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom iş birliğiyle düzenlenen ROSATOM Bölgesel Satranç Turnuvası’na ev sahipliği yaptı. Mersin bölgesinin genç satranç sporcuları arasında yapılan ilk özel bölge satranç şampiyonası ve bölgenin en büyük turnuvalarından biri olma özelliği taşıyan turnuvaya yaklaşık 800 sporcu katılırken, yarışmada dereceye girenlere çeşitli ödüller ve hediyeler verildi. Ayrıca turnuvanın düzenlendiği ilçelere gönderilmek üzere 150 adet satranç takımı ve 75 adet satranç saati hediye edildi.
AKKUYU NÜKLEER A.Ş. NGS İnşaat Direktör Yardımcısı Dmitry Romanets, turnuvaya ilişkin, “Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom, bir bilgi kuruluşudur, çalışanlarımızın entelektüel potansiyelinin geliştirilmesi şirketin önemli misyonlarından biridir. Bu nedenle, Türkiye Satranç Federasyonu ile böyle bir satranç turnuvası düzenlemekten memnuniyet duyuyoruz” dedi.
Turnuvanın ardından tüm finalistler ve velileri için Akkuyu NGS şantiyesine özel bir ziyaret düzenledi.
