Eylül ayı başında düzenlenen Doğu Ekonomi Forumu’na (DEF) katılan Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhachev, Asya ülkeleriyle iş birliği ve Kuzey Deniz Rotası için lojistik beklentiler konularına değindi.

Dokuzuncu kez düzenlenen DEF, Rus ve uluslararası toplum arasındaki bağları güçlendirmeyi ve Rusya Federasyonu’nun Uzak Doğu bölgesinin kalkınmasını teşvik etmeyi amaçlıyor. 75 ülkeden 7 binden fazla davetliyi bir araya getiren bu yılki forumda 300’den fazla anlaşma imzalandı.

Forumda Aleksey Likhachev duyduğu güveni, “Asya’da kendimizi çok rahat hissediyoruz” sözleriyle ifade etti. Örnek olarak da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in DEF’in ilk günlerinde yaptığı Moğolistan ziyaretini gösterdi. Rosatom Genel Müdürü Likhachev, “Moğolistan’da bir kez daha uranyum madenciliğinden nükleer enerji santrallerinin inşasına kadar teknolojilerimize ve projelerimize büyük ilgi vardı ve ortaklarımızın bize çok güvendiğini gördük. Nükleer teknolojiler, Moğolistan ile ikili ilişkilerimizi yeni bir düzeye taşıyabilir” dedi. Ülke için bir küçük modüler reaktörün (SMR) teknik tasarımı onaylanmak üzere. Bu küçük santralin, Moğol yetkililerin Cengiz Han İmparatorluğunun eski başkentinin bulunduğu yer olan Yeni Karakurum’a kurularak şehre enerji sağlaması planlanıyor.

Rosatom’un Çin, Hindistan ve Bangladeş ile ilişkilerini geliştirmek için de geniş kapsamlı planları bulunuyor.  Aleksey Likhachev konuyla ilgili olarak, “Genellikle her altı ila yedi yılda bir karşılıklı fayda esasına dayanan çerçeve anlaşmalar imzalıyoruz. Bu anlaşmalar bizim açımızdan nükleer enerji santrallerini, ekipman ve yakıt tedarikini öngörüyor. Öte yandan Rosatom da yeni teknolojik çözümlerin geliştirilmesi ve yerelleştirilmesi sürecine dahil oluyor. Çıkarlarımız bu şekilde dengeleniyor. Çin, Hindistan ve Bangladeş ile olan ilişkilerimizin güncel durumunu değerlendiriyoruz ve gelecekteki hedeflerimizi belirlemek için yeni bir yol haritası üzerinde çalışıyoruz” dedi.

Nükleer sanayi inşası için pek çok ülke ile müzakereler devam ediyor. Bu ülkeler arasında Tayland, Filipinler ve Myanmar bulunuyor. Aleksey Likhachev bu konuda duyduğu güveni dile getirerek, “Ortak niyetlerden ayakları sağlam yere basan eylemlere geçeceğimiz zaman gelecek” diye konuştu. Bu ülkeler adalarda bulundukları ya da uzun bir kıyı şeridine sahip oldukları için hem karada hem de denizde küçük ölçekli üretim tesisleriyle ilgileniyor. Deniz tabanlı çözümler, altyapıdan tasarruf sağladığından potansiyel müşterilere son derece cazip geliyor. Ayrıca Rosatom tarafından sunulan deniz tabanlı nükleer üretim tesisleri yaklaşık 10 yıllık bir yakıt ikmali aralığına sahip. Rosatom Genel Müdürü Likhachev, söz konusu tesisler için “Bu, yıllarca dayanan bir tür nükleer pil” benzetmesini yaptı.

Gençler Rus nükleer projelerine giderek daha fazla ilgi gösterirken uygun mesleki eğitim ve öğretimin sağlanması için daha fazla çaba sarf ediliyor.  Diğer ülkelerden birçok genç yetenek, Rosatom’un sağladığı kontenjanlar kapsamında Rus üniversitelerinde eğitim görüyor.  Aleksey Likhachev bununla ilgili olarak, “Nükleer tohumun henüz filizlenmediği ülkelerde bile nükleer alanda seçkin bir kitle oluşmaya başladı. Myanmar’dan gelenlerin Bangladeş’te çalıştığı ve Bangladeş’ten gelenlerin Türkiye’deki projelerimizde yer aldığı örnekler mevcut” ifadelerini kullandı.

Aleksey Likhachev, “Rusya’yı küresel pazarlardan koparmaya yönelik tüm girişimlere rağmen Asya pazarları bize kucak açıyor. Bu pazarların gelişimini teşvik edebileceğimizden ve en önemlisi onlara oyunun kurallarını değiştirecek teknolojiler sunabileceğimizden eminim. Nükleer programa başlama yönündeki kapsamlı karar, ekonomilerini, eğitimlerini, tıp, araştırma ve tarım alanlarını yepyeni bir düzeye taşıyacaktır” dedi.

Büyük NSR

Rosatom Genel Müdürü Likhachev, nükleer kuruluşun Büyük Kuzey Deniz Rotası’nın (NSR) geliştirilmesine yönelik stratejisinden de bahsetti. Bu rota, Rusya’nın Uzak Doğu’sundaki limanları Kaliningrad ve St. Petersburg’a bağlayacak ticari bir deniz yolu olma özelliği taşıyor. Bu rotadaki liman tesislerinin ve altyapının iyileştirilmesi üç soruna çözüm getirecek.

İlk olarak bu rota Rusya içinde kesintisiz yük taşımacılığı sağlayacak. İkinci olarak, ihracata yönelik Kuzey Kutbu projelerine katkıda bulunacak. Asya ve Doğu Asya pazarları Kuzey Kutbu’nda çıkarılan enerji kaynaklarına ve metallere ilgi gösteriyor. Rosatom Genel Müdürü Likhachev, “Rus madencilik projeleri şu anda yaptırımların güçlü baskısı altında. Kargo sevkiyatlarındaki büyüme bazen azalıyor olsa da önceki büyüme oranlarına dönülmesi için çok çalışıyoruz” diye konuştu. Üçüncü olarak ise uluslararası konteyner taşımacılığı sağlanacak.

Aleksey Likhachev bu konudaki görüşlerini şu sözlerle tamamladı: “Üç işlev birbirini tamamlayıcı şekilde bağıntılı.  Bir yandan, büyüyen gelişmiş nükleer buzkıran filomuzla yıl boyunca seyrüsefer sağlıyoruz, diğer yandan Kuzey Deniz Rotası idaresi son birkaç yıldır rotada seyir güvenliğini ve uzun vadeli planlamayı geliştirmek için elinden geleni yapıyor. Ayrıca Güneydoğu Asya, Doğu Asya, Çin Halk Cumhuriyeti ve Arap Emirlikleri’nden ortaklarımızın yanı sıra Rus operatörler de yük trafiğinin büyümesine doğrudan katkıda bulunuyor.”