Ռոսատոմը երկար ժամանակ արդյունավետ համագործակցում է Հայաստանի հետ. սա ոչ միայն Հայկական ԱԷԿ-ի շուրջ համատեղ աշխատանք է, այլ նաև բժշկության, էկոլոգիայի, ինչպես նաև ապագայում նոր միջուկային բլոկների կառուցման նախագծեր։ Այս հարցերը մայիսին քննարկվել են Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և «Ռոսատոմ»-ի ղեկավար Ալեքսեյ Լիխաչովի հանդիպման ընթացքում։
Բանակցությունների ընթացքում առաջնահերթ է անվանվել Հայկական ԱԷԿ-ի գործող էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի երկարաձգման խնդիրը։ Նիկոլ Փաշինյանն ու Ալեքսեյ Լիխաչովը համաձայնեցրել են կոնկրետ քայլեր, որոնք թույլ կտան այդ աշխատանքները սկսել մինչև այս տարվա վերջ։
Կողմերը քննարկել են նաև «Նաիրիտ» արդյունաբերական տարածքում կուտակված բնապահպանական վնասների վերացման հարցը։ Ալեքսեյ Լիխաչովը խոսեց Ռոսատոմի փորձի մասին՝ համալիր արդյունաբերական օբյեկտները անվտանգ վիճակի բերելու հարցում. օրինակ, պետկորպորացիան այժմ հաջողությամբ վերամշակում է «Ուսոլյեխիմպրոմ» արդյունաբերական հարթակը Ուսոլյե-Սիբիրսկոյում: Աշխատանքներն իրականացվում են առաջանցիկ տեմպերով, ձեռնարկության տարածքից հեռացվել և ոչնչացման են հանձնվել II, III և IV վտանգավորության դասի թափոններ։ Ռոսատոմի ղեկավարն ընդգծել է, որ պետկորպորացիան պատրաստ է վնասազերծել հայկական «Նաիրիտի» տարածքում վտանգավոր թափոնները։
Բացի այդ, քննարկվել են նաև Հայաստանում միջուկային բժշկության զարգացմանն առնչվող հարցեր։
Կողմերն անդրադարձել են նաև նոր միջուկային բլոկների կառուցման թեմային։ Ալեքսեյ Լիխաչովն ասել է, որ Ռոսատոմը պատրաստ է առաջարկել ռուսական նախագծման ատոմակայաններ ВВЭР ռեակտորներով, որոնք առանձնանում են բարձր անվտանգությամբ և տնտեսական արդյունավետությամբ։
Ատոմային էներգետիկան ներառված է երկրի վառելիքաէներգետիկ համակարգի զարգացման 2024-2050 թվականների ծրագրում, «Голос Армении»-ին տված հարցազրույցում ասաց Էներգետիկայի ռազմավարական հետազոտական ինստիտուտի տնօրեն Վահան Սարգսյանը։ «Ծրագիրը մշակվել է ՀՀ կառավարության խնդրանքով։ Ուրախալի է, որ վերլուծությունների արդյունքում ծրագրի վրա աշխատած մասնագետները եկել են այն եզրակացության, որ Հայաստանի համար ատոմային էներգետիկան գործնականում այլընտրանք չունի և զարգացման պարտադիր պայման է»,- ընդգծեց Վահան Սարգսյանը։
Ռոսատոմը սպասում է նոր բլոկների շինարարության մեկնարկի վերաբերյալ պաշտոնական որոշմանը, հարցազրույցում ասել է գլխավոր տնօրենի տեղակալ-միջազգային գործունեության բաժնի տնօրեն Նիկոլայ Սպասկին։ «Ռոսատոմը, իհարկե, ներգրավված է այս նախագծում: Բայց քանի դեռ որոշումը չի ձեւակերպվել, մենք նախապատրաստական աշխատանքներ ենք տանում մեր հայ գործընկերների հետ, առաջին հերթին՝ Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության հետ»,- ընդգծեց նա։
Նիկոլայ Սպասկին նշել է նաև, որ Ռոսատոմը հայ գործընկերներին է փոխանցել ապագա կայանի նախագծի տեխնիկատնտեսական հիմնավորումը, փաստաթուղթը պարունակում է գրեթե 2000 էջ։ Նրա խոսքով, Հայաստանի կառավարությունը պետք է մի շարք կարևոր որոշումներ կայացնի՝ բլոկների քանակի, դրանց հզորության, ապագա ատոմակայանի ֆինանսատնտեսական մոդելի և այլնի վերաբերյալ։ Նիկոլայ Սպասկին նաև նշել է, որ կայանի կառուցման ժամանակ նախատեսվում է առավելագույնս օգտագործել հայ կապալառուներին. «Սա ոչ միայն շինմոնտաժային աշխատանքներն են, այլև սարքավորումների արտադրություն։ Հայաստանն ունի շատ լավ ձեռնարկություններ, շատ լուրջ կոմպետենցիաներ, լոգիստիկա, իսկ Հայաստանում սարքավորումներ արտադրելը ավելի էժան է, հարմար, հեշտ։ Մեր համատեղ աշխատանքի հաջորդ փուլում մեր հայ գործընկերների հետ կանցկացնենք Հայաստանի մեքենաշինական ձեռնարկությունների տեխնիկական աուդիտ, որպեսզի հասկանանք, թե ինչ կարելի է առավելագույնս արտադրել այստեղ»,- ընդգծեց Նիկոլայ Սպասկին։
Բացի ատոմային էներգետիկայի զարգացումից, Ռոսատոմը մտադիր է ընդլայնել համագործակցությունը Հայաստանի հետ միջուկային բժշկության ոլորտում։ Երկրի առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանը մայիսին «Ռուսատոմ Հելսքեա» ԲԸ (Ռոսատոմի մաս) ղեկավար Իգոր Օբրուբովի հետ հանդիպմանը քննարկել է առողջապահության ոլորտում համագործակցության ռազմավարական ուղղություններին վերաբերող հարցեր․ բժշկական ենթակառուցվածքների զարգացում, բարձր տեխնոլոգիական բժշկական սարքավորումների և նոր ռադիոդեղագործական դեղամիջոցների ներդրում՝ ախտորոշման և թերապիայի համար:
«Մենք Հայաստանի հետ ռազմավարական գործընկերության զարգացման զգալի ներուժ ենք տեսնում միջուկային բժշկության տեխնոլոգիաների զարգացման և ներդրման գործում։ Մեր ընդհանուր նպատակն է արդյունավետ բարձր տեխնոլոգիական լուծումները հասանելի դարձնել մեր երկրների բժիշկների և բուժառուների լայն շրջանակի համար՝ մարդկանց կյանքի տևողությունը ավելացնելու և որակը բարելավելու նպատակով», — մեկնաբանեց Իգոր Օբրուբովը:
Հանդիպման արդյունքում կողմերը հաստատել են միջուկային բժշկության ոլորտում փոխշահավետ համագործակցության հետագա զարգացման պատրաստակամությունը, մասնավորապես՝ յոդաբուժության (I-131) և ռուսական արտադրության սամարիում-153 օքսաբիֆորով պալիատիվ թերապիայի ոլորտներում։
Ռոսատոմը շաբաթական կտրվածքով Հայաստանի վեց բուժհաստատություններ է մատակարարում տեխնեցիում-99m գեներատորներ: Գեներատորների օգնությամբ հնարավոր է արտադրել ռադիոդեղամիջոցներ՝ ուռուցքաբանական, սրտաբանական, նեյրոէնդոկրին և այլ հիվանդությունների ախտորոշման համար՝ միաֆոտոնային էմիսիոն համակարգչային տոմոգրաֆիայի (SPECT) պրոցեդուրաների ժամանակ։ Տեխնեցիում-99m-ը միջուկային բժշկության մեջ ամենապահանջված իզոտոպն է, որի հիման վրա կատարվում է ախտորոշիչ պրոցեդուրաների ավելի քան 80%-ը։
