Փետրվարի վերջին Ռոսատոմի գլխավոր տնօրեն Ալեքսեյ Լիխաչովը ելույթ ունեցավ Պետդումայում (ՌԴ խորհրդարանի ստորին պալատ), որտեղ խոսեց Ռոսատոմում ներկայիս իրավիճակի, դրված նպատակների և քննարկվող նախագծերի մասին։
Նոր ռուսական բլոկներ
Ներկայումս Ռուսաստանում գործում է ԱԷԿ-երի 36 բլոկ, այդ թվում՝ աշխարհի միակ լողացող ատոմային ջերմաէլեկտրակայանը։ Ռուսաստանում ատոմային գեներացիայի միջին մասնաբաժինը կազմում է 20%, որոշ շրջաններում գերազանցում է 40%-ը։ Ռոսատոմը նաև զարգացնում է հողմային արտադրությունը և արդեն կառուցել է 9 հողմային հարթակ։ Ռոսատոմի ԱԷԿ-երը և հողմակայանները կանխում են տարեկան մոտ 110 մլն տոննա CO2 արտանետումներ:
Մինչև 2045 թվականը ատոմային էներգիայի մասնաբաժինը Ռուսաստանի էներգետիկ հաշվեկշռում պետք է ավելանա մինչև 25%: Դրան հասնելու համար անհրաժեշտ է կառուցել խոշոր, միջին և ցածր հզորության 42 էներգաբլոկ՝ 33,5 ԳՎտ ընդհանուր ծավալով։ «Մենք ծրագրում ենք ավելացնել Ուրալում ատոմային գեներացիան և գնալ Սիբիր և Հեռավոր Արևելք. այնտեղ կանխատեսվում է սպառման ամենամեծ աճը։ Մենք կունենանք յոթ նոր շրջաններ, որտեղ կգործեն ատոմակայաններ»,- ասել է Ալեքսեյ Լիխաչովը։ Մասնավորապես, քննարկվում է Անդրբայկալյան երկրամասի հարավում եւ Ամուրի մարզի Տինդինսկի մունիցիպալ շրջանում ատոմակայանների կառուցումը։
Հաջորդ սերունդը
Առանձին Ալեքսեյ Լիխաչովը կենտրոնացավ անվտանգության չորրորդ սերնդի միջուկային էներգիայի տեխնոլոգիաների զարգացման վրա. «Մենք միակն ենք աշխարհում, որ գործնականում ստեղծում ենք չորրորդ սերնդի միջուկային տեխնոլոգիաներ։ Միջուկային վթարը ֆիզիկապես անհնար է դառնում ակտիվ գոտու կոնստրուկտիվ առանձնահատկությունների շնորհիվ»: Հիշեցնենք, որ Տոմսկի շրջանի Սեվերսկում Ռոսատոմը կառուցում է փորձնական ցուցադրական էներգետիկ համալիր։ Դրա առաջին բաղադրիչը՝ եզակի խառը նիտրիդային ուրան-պլուտոնիում վառելիքի արտադրության և վերարտադրության մոդուլը, կգործարկվի այս տարի: Արագ նեյտրոններով կապարե ջերմակրիչով իր առաջին կիլովատ/ժամերը կարտադրի 2027 թվականին։
Ալեքսեյ Լիխաչովն ընդգծել է, որ նոր տեխնոլոգիան ապահովում է միջուկային էներգետիկայի երկու ժամանակակից թերությունների լուծում։ Նախ, հումքի պաշարները դառնում են անսահմանափակ՝ վառելիքի ցիկլում ուրան 238 իզոտոպի ներգրավվածության շնորհիվ, որը ներկայում պահեստավորվում է։ Երկրորդ՝ միջուկային վառելիքային ցիկլի փակման շնորհիվ լուծվում է ողջ աշխարհի համար ցավոտ՝ օգտագործված միջուկային վառելիքի կուտակման խնդիրը։ Նպատակը այսպես կոչված ճառագայթման համարժեքությունն է. Բնությանը պետք է վերադարձվի նույն քանաքի ռադիոակտիվություն որքան «վերցվել» է ուրանի արդյունահանման ժամանակ:
Առաջիկա տասնամյակում Ռոսատոմը կսկսի Ռուսաստանում կառուցել խոշոր բլոկներ և ամբողջ էներգետիկ համալիրներ՝ օգտագործելով նոր տեխնոլոգիաներ։ Այս տեխնոլոգիան կառաջարկվի նաև արտասահմանյան գործընկերներին։ «Մեր գնահատականներով, այս ոլորտում մենք առնվազն 10 տարով առաջ ենք մեր մրցակիցներից։ Բայց նրանք նույնպես չեն կանգնում, ուստի պետք է էլ ավելի արագ շարժվել նորարարական նախագծերում»,- եզրափակեց Ռոսատոմի ղեկավարը։
Ռոսատոմի արտասահմանյան գործունեությունը
Ռուսական միջուկային տեխնոլոգիաների առավելությունները Ռոսատոմին թույլ են տալիս լայնածավալ աշխատանք իրականացնել արտաքին շուկաներում։ Պետկորպորացիան առաջատար դիրք է զբաղեցնում միջուկային վառելիքային ցիկլի բոլոր փուլերում, կառուցելով ատոմակայաններ՝ 22 էներգաբլոկ յոթ երկրում։ Ընդհանուր առմամբ, վերջին 8 տարիների ընթացքում Ռոսատոմը արտերկրում կառուցել է 8 էներգաբլոկ։ Պատվերների պորտֆելը ներառում է 33 էներգաբլոկ 11 երկրում։
Բելառուսի և Ռուսաստանի էներգետիկայի նախարարություններն աշխատում են Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի հանձնարարությամբ՝ կապված նոր միջուկային հզորությունների կառուցման հետ։ «Օստրովեցում երրորդ էներգաբլոկի կառուցման տարբերակ կա (այդտեղ է գտնվում Բելառուսի առաջին ատոմակայանը-Խմբ.), կա տարբերակ՝ երկբլոկային ատոմակայան կառուցել Բելառուսի հարավում։ Մենք պատրաստ ենք երկու տարբերակին էլ»,- ասել է Ալեքսեյ Լիխաչովը։
Թուրքիայում նոր ԱԷԿ-ի մշակումն ընթացքի մեջ է. «Նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հրապարակավ հայտարարեց, որ քաղաքական որոշում է կայացվել մեկ այլ հարթակ փոխանցել մեզ։ Ամենայն հավանականությամբ, դա կլինի «Սինոպ» կոչվող տեղանքը։ Այժմ մենք ուսումնասիրում ենք մանրամասները»,- ասել է Ռոսատոմի գլխավոր տնօրենը։
Միջազգային համագործակցության կարևորագույն ուղղությունը՝ նոր միջուկային և ոչ միջուկային բարձր տեխնոլոգիական արտադրանքներն են։ Սրանք ցածր և միջին հզորության ատոմակայաններ են՝ ցամաքային և շարժական տարբերակներով, միջուկային գիտության և տեխնիկայի կենտրոններ, բժշկական սարքավորումներ և ճառագայթման բազմաֆունկցիոնալ կենտրոններ։ Ռոսատոմն աշխարհում արտադրվող իզոտոպների ավելի քան 70%-ն է մատակարարում ավելի քան 50 երկրներ։
«Չեմ կարող չպարծենալ մեր բժիշկների վերջին գյուտով՝ «Հեպատորեն»-ով, որը ռենիումով պիտակավորված եզակի դեղամիջոց է, որը կարող է կանգնեցնել լյարդի ուռուցքների զարգացումը նույնիսկ ամենատարեց հիվանդների մոտ»,- նշել է պետկորպորացիայի ղեկավարը։
Անցյալ տարի Ռոսատոմը ռեկորդային եկամուտ է ստացել արտաքին շուկաներում աշխատանքից՝ 16,4 միլիարդ դոլար, որից ավելի քան 12 միլիարդ դոլարը՝ բարեկամ երկրների շուկաներում։ «Ինչի՞ վրա է հիմնված մեր առաջնորդությունը։ Նախ, սրանք մեր երկրում պարտադիր համարժեքությամբ լավագույն տեխնոլոգիաներն են։ Երկրորդ՝ մեր առաջարկը համապարփակ է։ Սա ոչ միայն ատոմակայան է։ Մենք կառուցում ենք ամբողջ արդյունաբերություն՝ գիտությամբ և կարգավորող դաշտով, արտադրության տեղայնացմամբ և անձնակազմի վերապատրաստման ամբողջական ցիկլով: Մենք ստեղծում ենք տեխնոլոգիական ինքնիշխանություն բարեկամ երկրների մեր գործընկերների համար՝ գործելով հարգանքի և հավասարության հիման վրա։ Միևնույն ժամանակ մենք շարունակում ենք պայքարել ոչ բարեկամական շուկաներում մեր դիրքերի համար»,- ասել է Ալեքսեյ Լիխաչովը։
Ընդհանուր առմամբ, Ռոսատոմը կառուցում է օբյեկտներ, մատակարարում է իր արտադրանքը և այլ կերպ առկա է 57 երկրներում:
