Маусымның соңында «Ураниум Уан Груп» (Росатомға кіреді) Yacimientos de Litio Bolivianos (YBL) боливиялық мемлекеттік компаниясымен Потоси боливиялық департаментінде литий карбонатын табу және өндіру бойынша өнеркәсіптік кешенді құру туралы шекті келісіміне қол қойды. Литий-ионды жинақтағыштардың сегментіне шығу бойынша ауқымды жоспарларды іске асырып жатқан Росатом үшін — бұл литийді өндіру бойынша алғашқы ауқымды шетелдік жоба.
Конкурс
Келісім — YLB 2021 жылғы 30 сәуірде жариялаған литийді тікелей сорбциялық шығару бойынша технологиялар конкурсының қорытындысы. Конкурсқа әртүрлі елдерден 20 астам компания қатысты. Олар алып шығару технологиясын көрсету үшін Уюни, Пастос Грандес және Койпаса танымал боливиялық гидроминералдық кен орындарынан (салар) тұзды суларды алды. Технологияларды сынау нәтижелері бар техникалық есептер пайдалы құрауыш пен қоспалардың әртүрлі құрамы бар тұзды судан литийді сорбциялық алып шығару технологияларының тиімділігін, жоспарланатын жобалардың қаржылық-экономикалық, заңды және экологиялық параметрлерін бағалаған конкурстық комиссияға жіберілді.
Қатысушылар технологияның ерекшеліктерін көрсетті: операциялардың реттілігі, жабдықтың жұмыс режимдері, технологиялық процестің параметрлері және тағы басқасы. Ресейлік технология ерекше сорбенттің арқасында 90% литийді алып шығаруды көрсетті. Онда агрессивті химиялық қосылыстар қолданылмайды, десорбциялау үшін тұщы су қолданылады. Литийді шығарғаннан кейін барлық басқа бастапқы құрауыштар сақталатын тұзды су саларға қайтарылады. Технологиялық процесс суды циклдік қолдануды болжамдайды, сондықтан ол өте аз тұтынылады және салардың және оған іргелес аумақтардың су теңгеріміне әсер етпейді. Соңында, технологиялық процесс толығымен автоматтандырылған.
2022 жылғы маусымда негізгі кезең аяқталды. Финалға алты компания шықты. YLB олардың төртеуін бөліп алды – ресейлік, американдық және екі қытайлық. 2023 жылғы қаңтарда YLB компаниясы CATL, BRUNP және CMOC компаниялары кірген CBC қытайлық консорциумымен Уюни және Койпаса саларларында литий карбонатын өндіру бойынша өнеркәсіптік кешеннің құрылысы бойынша шектік келісімге қол қойды, конкурс қатысушыларымен келіссөздер жалғастырылды, олардың нәтижелері бойынша YLB «Ураниум Уан Груп» және қытайлық CITIC Guoan компанияларымен келісімдерге қол қойды.
«Біз бүгін қол қойған келісім үлкен жобаны іске асыру үшін мүмкіндіктерді тудырады. Заманауи ресейлік технологияларды қолданудың арқасында, жобаны іске асыру елді және боливиялық халықты дамыту игілігіне Боливияның табиғи байлығын берекелі қолдануды қамтамасыз етеді», – деп Lithium One Bolivia компаниясы (Uranium One боливиялық еншілес компаниясы) президентінің рәсімінде Хорхе Альберто Рока Кауффман мәлімдеді.
Болашақ жоба
Ресейлік компаниямен қол қойған келісім теңіз деңгейінен 4600 м биіктікте Анд тауында орналасқан Пастос Грандес саларында жылына қуаты 25 мың тонна литий карбонатын өндіруді болжамдайды. Жобаға инвестициялардың көлемі – $600 млн. Геологиялық-барлау жұмыстарының нәтижелері бойынша кәсіпорынның қуаты ұлғайтылуы мүмкін.
«Біз Боливия тарапының бірінші кезекті ертерек енгізуге және дайын өнімді өндіруді бастауға мүдделілігімен бөлісеміз. Қосымша түрде Росатом білікті кадрлардың дайындығын қамтамасыз етеді», – деп мәлімдеді бас директордың бірінші орынбасары – Мемлекеттік корпорацияның Даму және халықаралық бизнес жөніндегі блогының директоры Кирилл Комаров.
Ынтымақтастықты жалғастыру
Пастос Грандес саларын игеру – Росатом мен Боливияның екінші ірі бірлескен жобасы. Біріншісі – Эль-Альто қаласындағы Ядролық зерттеулер және технологиялар орталығы (ЯЗТО). ЯЗТО боливиялық клиникаларға бірінші радиофармпрепараттарды өндірген және жеткізген. Клиникалық алдындағы циклотронды-радиофармакологиялық кешен жылына 5000 астам емделушіні тексеруді қамтамасыз етіп, Боливияны ядролық медицинаға арналған радиофармпрепараттармен толығымен қамтамасыз етуге көмектеседі. «Біз сенімді серіктеспіз: саяси сипаттағы күрделіліктер де, пандемия кедергілері де бізге уағдаластықтарымызға сәйкес Ядролық ғылым және технологиялар орталығының жобасын іске асыруымызға кедергі келтірмеді», – деп Росатомның бас директоры Алексей Лихачев атап өтті.
Жинақтағыштарға арналған литий
Боливиялық литий аккумуляторлар сегментін дамытуға қажет. Росатом бұл бағытты металдарды өндіруден бастап электр көлігі мен электр энергетиканың қажеттіліктері үшін электр энергиясын жинақтау жүйелеріне дейін дамытады. «Росатомға литий не үшін керек? Біз оны қолданамыз және үлкен өндірістік тізбекте қолдануды жоспарлаймыз. Біз өнеркәсіптік және көліктік мақсаттар үшін энергия жинақтағыштарын құрастыратын өндірістерді жасадық. Калининградта зауыт құрылысы ұйымдастырылуда, бірінші кезекте көлік үшін жинақтағыштар мен батареялардың көлемінің өндірісін ұлғайту бойынша көптеген жоспарлар бар», – деп мәлімдеді Алексей Лихачев. Жаңа өндіріс Боливия үшін де тиімді: ел «литий үшбұрышына» кірсе де (оны литийдің ірі қорларына ие Боливия, Аргентина және Чили құрайды) және оның үлесіне әлемдік қорлардың 21,4% тиесілі болса да, литийдің өнеркәсіптік өндірісі әлі жүргізілмейді.
Литийдің ірі өндірушілері
Аустралия (55%)
Чили (26%)
Қытай (14%)
Аргентина (6%).
