Belarus Cumhurbaşkanı Alexander Lukashenko, Belarus Nükleer Enerji Santrali’nin 7 Kasım 2020’de açılacağını söyledi. Bu, küresel nükleer endüstri tarihine geçecek bir gün olacak. Rusya dışında Avrupa’daki ilk 3+ nesil reaktör ünitesi olan Belarus NGS, son 13 yıldır Rusya dışında Avrupa’da inşa edilen ilk santral ünitesi olma özelliğini taşıyor.
Etkinlikten önce büyük bir çalışma yapıldı. Bu çalışma tamamlandığında istasyon insan ömrüyle kıyaslanabilecek bir süre olan 60 yıl boyunca çalışacak, ve artı 20 yıllık potansiyel bir ek süreye de sahip olabilecek. Büyük bir altyapı projesi olan Belarus Nükleer Santrali hizmete alınmadan önce bile ülke ekonomisini değiştirmeye ve insanların hayatını iyileştirmeye başladı.

Yaşam Kalitesi Nükleer santrale ev sahipliği yapan Ostrovets’te (Astravets) iki yeni konut bloğu, bir itfaiye istasyonu, iki okul, dört anaokulu, bir hastane, bisiklet yolları, parklar, fitness merkezleri ve yerel futbol takımı için bir stadyum inşa edildi. Bunların yanı sıra, şu sıralarda kasabadaki elektrik hatları onarılıyor ve yeni hatlar da inşa ediliyor.
Sürdürülebilir şehirler ve topluluklar, 2015 yılında Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen 17 sürdürülebilir kalkınma amacından (SKA) 11’incisidir.

Temiz Hava

Uzman tahminlerine göre, Belarus Nükleer Santrali devreye alındıktan sonra sera gazı emisyonları yılda 7 milyon tondan fazla azaltılacak. Santral, Yunanistan topraklarının yarısı kadar, yani yaklaşık 6 ila 8 milyon hektarlık kutupaltı ormanının ürettiği oksijenin yol olmasını engelleyecek.

İklim eylemi, BM’in sürdürülebilir kalkınma hedeflerinden 13’üncüsüdür.

Uygun Maliyetli Enerji

Belarus Nükleer Santrali’nin hizmete girmesiyle, ülkenin yerel enerji üretim istasyonlarının işletilmesi için daha az doğalgaz satın alınacak ve bu da enerji üretim maliyetlerini düşürecek. Nükleer santral sayesinde yılda 4,5 milyar metreküplük doğalgaza harcanan paradan tasarruf edilebilir.

3+ nesil VVER -1200 reaktörüne sahip her ünite, günde yaklaşık 27 milyon kilowatt- saat veya yılda 9,8 milyar kilowatt-saatten fazla enerji üretebilecek. Belarus, Nükleer Santrali’nin iki güç ünitesinin de devreye alınmasıyla , elektrik enerjisine yönelik iç talebin yarısını karşılayacak temiz ve güvenilir bir enerji kaynağına sahip olacak. 2019 yılında Belarus 38,3 milyar kW saat elektrik tüketti.

Uygun fiyatlı ve temiz enerji BM’in sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin 7’ncisidir.

Bilgiye Dayalı Endüstrilerin Desteklenmesi

Nükleer santral inşası, inşaat malzemeleri, elektrik mühendisliği ve bilgiye dayalı endüstrilerin üretimini teşvik ediyor. Enerji Bakan Yardımcısı Mikhail Mikhadyuk, Atomexpo2018’de yaptığı açıklamada, “Bir çok Belaruslu şirket yapım aşamasındaki nükleer enerji santrali için makine tedarik etmektedir. Bu şirketler, zaten kendilerini makinelerin kalite gereksinimlerine göre uyarladılar ve bu gereksinimleri yakından takip ediyorlar. Bu trend ilerlemeye devam edecektir” dedi. Enstrümantasyon mühendisliği, nükleer enerji santralinden yararlanan endüstrilerden biri. Belarus Nükleer Santrali 640’tan fazla enstrümantasyon türü kullanıyor ve nükleer tesisler için enstrümantasyon ve kontrol cihazları yerel üreticisi Atomtex büyük bir sözleşme imzaladı. Şirket, nükleer enerji santrali etrafındaki temel radyasyonu ölçmek için bir takım ekipman ve otomatik radyasyon izleme sisteminin üretim ve tedarikini gerçekleştiriyor. Sistem, arka plan radyasyonundaki ve geniş menzilli (acil durum) algılama birimlerindeki en ufak değişiklikleri bile algılayabilen süper hassas akıllı ünitelere sahip 10 otomatik radyasyon izleme istasyonundan oluşuyor.

Belarus’ta elektrik şebekesi altyapısı da gelişiyor. Mikhail Mikhadyuk’a göre, ülkede nükleer santralden gelen elektriği farklı bölgelerdeki topluluklara iletmek için 1700 kilometrelik yüksek gerilim hattı inşa edilmiş durumda.

Dayanıklı altyapı inşası, sürdürülebilir endüstrileşme ve inovasyonun teşvik edilmesi BM’nin 9’uncu sürdürülebilir kalkınma hedefidir.

İnsana Yakışır İş Fırsatları

Belarus Nükleer Santrali’nin inşası hem tesiste hem de hizmet veren şirketlerde 3 binden fazla kişiye iş fırsatı yarattı. Belarus Cumhuriyeti Enerji Bakan Yardımcısı, Mikhail Mikhadyuk Atomexpo 2018’de; “Nükleer santralin tasarım ömrü 60 yıldır. Bununla birlikte, uluslararası uygulamaların gösterdiği gibi, yaşam süresini 20 yıl daha uzatmak hayal değildir. Bu süre zarfında, tesisin etrafında ve doğal olarak ülke genelinde de bir dizi yeni şirket kurulacaktır.” dedi.

Belarus’ta kurulan nükleer santraldeki ilk reaktörü kritik seviyeye getiren takımın içinde yer alan Nikita ve eşinin hikayesi Belarus’ta nükleer santralin yarattığı iş fırsatlarına iyi bir örnek teşkil ediyor. Bu hikaye Belaruslu bir internet portalında (https://realt.onliner.by) şöyle anlatılıyor: “Nikita, Belarus Eyalet Üniversitesi kimya bölümünden mezun olmuş ve nükleer santralde bir iş bulmuştur. Aynı Kimya Fakültesinden mezun olan eşi Natasha da onu takip etmiş ve o da orada bir iş bulmuştur. Yeni konut bloğunda kiralık bir daire tuttular ve kendilerine iyi bir maaş teklif edildi.”

Ekonomik Büyüme

Uzun ömürlü bir nükleer enerji kaynağına sahip olmak, ülkenin on yıllar boyunca ekonomik kalkınma planları yapmasına, yeni üretim tesisleri kurmasına ve şehirlerde elektrik tedarikini iyileştirmesine olanak sağlıyor. “Belarus’ta elektrikli ulaşım yükselişte. Ulusal Bilim Akademisi Tarım Makineleri Ar-Ge Merkezi tarımsal uygulamalar için elektrikli makineler üzerine araştırmaların başladığını duyurdu. Enerji tasarruflu aydınlatma sistemleri ve akıllı evler Belarus’ta sahneye çıkıyor.”

Nükleer enerji santrali kullanımdan kaldırıldıktan sonra bile ülkeye yarar sağlamaya devam edebilir. Örneğin, santral müzeye dönüştürülebilir. O zamana kadar, Belarus nükleer endüstrisi yeni nesillere ve turistlere gösterilebilecek uzun bir geçmişe sahip olacak. Diğer bir seçenek de tesisin kapsamlı enerji altyapısını kullanmak ve binlerce kalifiye profesyoneli istihdam etmek için santral sahasında yeni üretim tesisleri kurmak olabilir.

İnsana yakışır iş ve ekonomik büyüme BM sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin 8’incisidir.

Belarus için nükleer santral, halkına temiz enerji sağlamak, gelecek on yıllar için güvenilir bir enerji kaynağına sahip olmak, büyüyen şehirlere ve büyük sanayi tesislerine elektrik sağlamak için bir fırsat. Bu görevlerin yerine getirilmesi, aslında gelecek nesillere zarar vermeden herkesin yüksek yaşam kalitesine sahip olmasını amaçlayan BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşılması anlamına geliyor.

Belarus Nükleer Santrali’nin Tarihi

• Ocak 2008– Belarus Güvenlik Konseyi ülkede bir nükleer santral inşa etme kararı aldı.
• Mayıs 2009– Rus Hükümeti ve Belarus Hükümeti, nükleer gücün barışçıl kullanımında işbirliği anlaşması imzaladı.
• Temmuz 2010– Komşu ülkeler de dahil olmak üzere açık görüşmeler ve istişareler tamamlandıktan sonra, Doğal Kaynaklar ve Çevre Koruma Bakanlığı, Belarus Nükleer Santrali ile ilgili çevresel etki değerlendirme raporunun uzman incelemesini gerçekleştirdi.
• Mart 2011– Rusya ve Belarus, AES -2006 tasarımına dayalı bir nükleer enerji santrali inşa etmek için bir anlaşma imzaladı.
• Haziran 2012– IAEA, Belarus’ta Entegre Nükleer Altyapı İnceleme görevini yürüttü.
• Temmuz 2012– Belarus, nükleer enerji santrali için genel bir inşaat sözleşmesi imzaladı.
• Eylül 2013– Acil Durumlar Bakanlığı Nükleer ve Radyasyon Güvenliği Dairesi, Belarus Nükleer Santrali Ünite 1 için özel bir inşaat izni verdi.
• Kasım 2013– Belarus Ünite 1’in inşaat sahasında taban hasır betonlaması başladı.
• Nisan 2014–2. ünitenin inşaatı başladı.
• Nisan 2017– Reaktör basınç kabı Ünite 1’deki son konumuna monte edildi.
• Aralık 2017– Reaktör basınç kabı Ünite 2’deki son konumuna monte edildi.
• Aralık 2019– Belarus Nükleer Santrali Ünite 1’de sıcak fonksiyonel testler başladı.
• Mayıs 2020– Ünite 1 için nükleer yakıt Belarus Nükleer Santrali şantiyesine teslim edildi.
• Haziran 2020– Aktif ve pasif güvenlik sistemlerini ve boru sistemini temizlemek için operasyon öncesi yıkama aşaması Belarus Ünite 2’de başladı.