Belarus NGS’nin ilk ünitesi 10 Haziran’da işletmeye alındı. Bu makalenin baskıya girdiği sırada santral Belarusluların temiz enerji kullanarak evlerini ısıtmalarına ve yemeklerini pişirmelerine çoktan yardımcı olmaya başlamıştı.
Rosatom Genel Müdürü Alexey Lihaçev işletime alma töreninde şunları söyledi: “Tarihi bir olaya tanıklık ediyoruz. Rosatom tarafından yurt dışında inşa edilen en yeni Nesil III+’nın ilk ünitesi ticari faaliyetine başladı. Bu durum, bu iki ülkenin en üst düzey uzmanlarından oluşan ekibin çetin çalışmalarının bir sonucu”.

Belarus NGS, Ostrovets (Astravets) kentinde bulunan ülkenin ilk nükleer güç santrali. Santralin VVER-1200 reaktörü içeren iki güç ünitesi var ve toplam kapasitesi 2.400 MW. Santralin çekirdek teçhizatı, hizmet ömrünü 20 yıl uzatma imkanına sahip ve 60 yıl çalışacak şekilde tasarlandı.

1’inci Ünite ticari faaliyetine başlamadan önce Rosatom mühendisleri sistemleri ve teçhizatı kontrol ve test etmek için çok çalıştı ve her şeyin çalışmaya hazır olduğundan emin olmak amacıyla çalışanlara brifing verdi. Devreye alındığı andan santral için resmi kabul belgesi imzalanana kadar güç ünitesi yaklaşık 3 milyar kilovat-saat elektrik üretmişti.
Gıda ve ısı için güç

Belarus NGS’nin yıllık olarak 18,5 milyar kWh civarında üretim yapması bekleniyor. Gelecekte, santralin üreteceği elektrik yeni teknolojilerin ve üretim tesislerinin konuşlandırılmasında kullanılacak. Ülkenin Ekonomi Bakanı Birinci Yardımcısı Yuri Chebotar, Belarus medya organı Ctv.by’ye şu demeci verdi: “Planlar yaptık, nükleer santralden elde edilecek elektrik gücünün nasıl kullanılacağını biliyorduk… Birçok ülke çalışan başına ne kadar elektrik gücüne sahip olduğunu hesaplar. Bu gösterge, endüstriyel tesislerin veya hane halklarının ne kadar elektrik kullanabileceğini gösterir. Çalışan başına daha fazla elektrik, ülkenin ileri teknolojiler kullandığı anlamına gelir. Elektriği kimler tüketir? Robotlar, gelişmiş teçhizat ve elektrikli araçlar tüketir. Bu nedenle, nükleer güç santralinin işletime alınması yeni endüstrilerin gelişmesi için birçok fırsat doğurur”.

Şimdilik temiz enerji, Belaruslulara göre evleri ısıtmak, yemek pişirmek ve sıcak su temin etmek gibi hiç de azımsanmayacak pratik amaçlar için kullanılıyor.

Belarusian NPP Unit 1 with latest Gen III+ VVER-1200 PWR on board has been officially commissioned. Abundance of energy, clean air, tech development boost, new jobs and all the lovely things are also there. P.S. This is the first nuclear power unit in Europe since 2007! pic.twitter.com/daFQYNOixr

— Rosatom Global (@RosatomGlobal) June 10, 2021

Yetkili makamlar, artan talebe karşı kuruluşla ilgili ve teknolojik altyapıyı oluşturmak ve yükseltmek için çaba sarf ediyor. 2019 yılından 2021’in birinci çeyreğinin sonuna kadar devlete ait güç nakil şebekesi operatörü Belenergo’nın yerel ofislerine, ısıtma ve sıcak su temini amaçlı elektriği kullanmak amacıyla hane halklarının güç nakil şebekesine bağlanması için 47.550 başvuru yapıldı. Yapılan tüm başvurulara yetişebilmek için Belaruslu yetkililer yeni tarifeler belirledi ve kapsamlı bir güç nakil şebekesi yükseltme programı başlattı. Enerji Bakanı Yardımcısı Mikhail Mikhadyuk şunları söyledi: “Şu an yaklaşık 1.700 km güç iletim hattını yükseltiyoruz. Mümkün olduğunca çok başvuruya yanıt verebilmek için gelecek yıl yükseltilen güç hatlarının uzunluğunu 2.700 km’ye çıkarmayı planlıyoruz”. 2021– 2025 döneminde ülke sadece 0,4–10 kV havai enerji hattının iyileştirmesine yaklaşık 1,5 milyar Belarus rublesi tahsis edecek.

Mikhail Mikhadyuk, Belarus’un sonraki beş yılda ısıtma, sıcak su ve pişirmenin elektrikle sağlanacağı 2 milyon metre karenin üzerinde mesken alanı inşa edecekleri güvencesini de verdi.

Güvenlik desteği

14–15 Haziran’da IAEA, Belarus’a bir çevrimiçi misyon organize etti. ABD ve Arjantinli uzmanlar Belarus NGS’nin, ön OSART misyonunun kapsamındaki Teknik Destek ve Operasyonel Deneyim unsurlarıyla ilgili önerileri ve teklifleri nasıl karşıladığına ilişkin öz-değerlendirme raporunu inceledi. IAEA uzmanlarının görüş ve önerileri ülkeyi Ekim 2021’de ziyaret edecek yinelenen ön OSART misyonuna hazırlanmak için kullanılacak.

Belarus bu yaz ülkeye IAEA’nın bir IPPAS (Uluslararası Fiziksel Koruma Danışmanlık Hizmeti) misyonunun gelmesini de bekliyor. Eylül ayında Belarus NGS, Avrupa Nükleer Güvenlik Düzenleyicileri Grubu (ENSREG) uzmanları tarafından incelenecek. Önceki ENSREG misyonu santrali Şubat 2021’de
ziyaret etmişti. 2021’in dördüncü çeyreğinde Belarus, 2016’da yapılan önerilere uyulup uyulmadığını kontrol edecek olan bir takip IRRS (Entegre Düzenleyici İnceleme Hizmeti) misyonunu ağırlayacak