Rosatom, nükleer hizmetten çıkarma pazarındaki varlığını genişletiyor. Rosatom’un hizmet dışı bırakma entegratörü TVEL, Aralık ayının ilk haftası birkaç yeni anlaşmaya imza attı. TVEL’in yan kuruluşu NUKEM Technologies, İsveç’te bulunan Barsebäck-1 Nükleer Güç Santralinin reaktör basınç kabının sökülme işleminin tamamladığını duyurdu.
Atıkların bertaraf edilmesi için el sıkışıldı
Rosatom’un nükleer yakıt üreticisi ve nükleer hizmet dışı bırakma entegratörü TVEL, Paris’te düzenlenen Küresel Nükleer Enerji Fuarında (World Nuclear Exhibition-WNE) nükleer hizmetten çıkarma ve nükleer malzeme yönetimi konusunda çeşitli mutabakat zaptlarına imza attı.
Bu anlaşmalardan biri Fransız D&S Groupe şirketiyle yapıldı. 2004 yılında kurulan D&S Groupe, nükleer risk yönetimi hizmetleri sunan yedi şirketten oluşuyor. Taraflar, ilgili teknolojilerin geliştirilmesi konusunda ortak çalışma konusunda anlaştı.
TVEL, bir diğer mutabakat zaptını ise yine bir Fransız şirketi olan ROBATEL Industries ile imzaladı. 1830 yılında kurulmuş olan ve büyük bir makine mühendisliği şirketleri grubu olan ROBATEL Industries şirketinin hâlihazırdaki temel faaliyetleri, nükleer endüstri için radyoaktif atık konteynerleri ve diğer özel ekipmanların tasarımı ve imalatını içeriyor. TVEL ve ROBATEL arasındaki anlaşma, uluslararası projelere ortak katılım ve potansiyel müşteriler için farklı hizmet seçenekleri sağlıyor.
TVEL Devre Dışı Bırakma Programlarının Direktörü ve NUKEM Denetim Kurulu Başkanı Vadim Sukhikh, “TVEL Yakıt Şirketi, kendini uluslararası pazarda daha iyi tanıtmak için Avrupalı şirketlerle ortaklık yapıyor” dedi.
Reaktör Halkalarının Efendisi
TVEL’in Almanya’da faaliyet gösteren mühendislik yan kuruluşu NUKEM Technologies ve Fortum Uniper Anlagenservice şirketinden oluşan konsorsiyum, İsveç’teki Barsebäck-1 NGS’deki reaktör çukurundan reaktör basınç kabının sökülmesi ve çıkarılması işlemlerini tamamladı.
2019 yılında konsorsiyum sıfatıyla faaliyet gösteren iki şirket Barsebäck ve Oskarshamn, nükleer santrallerindeki ikişer reaktör basınç kabının söküm işlemleri için anlaşma imzaladı. İlk reaktör ünitesine yönelik çalışma sayesinde, teknoloji ve operasyonlar mümkün olan en düşük maliyete ve en güvenli hale getirildi. Barsebäck NGS’de kazanılan tecrübe, aynı tesisin ikinci güç ünitesinde ve Oskarshamn NGS’de de kullanılacak.
İlk reaktör basınç kabı, Alman nükleer istasyonlarında kullanılan ısıl kesme tekniğiyle söküldü. Reaktör kabı, ilk olarak 0,9 ila 1,8 metre yüksekliğindeki 13 halkaya bölündü. Daha sonra halkalar ve taban, reaktör çukurundan, paketleme kaplarına daha iyi sığacak şekilde daha küçük parçalar halinde kesilmek üzere segmentasyon sonrası alana çıkarıldı. Toplamda 430 ton ekipman sökülmüş olup, işlemler yaklaşık 13 ay sürdü.
Dört reaktörün de 2024 yılına kadar sökülmesi planlanıyor.
Vadim Sukhikh, yaptığı açıklamada, “İsveç’teki reaktör basınç kabı söküm işlemleri, ticari kaynar su reaktörlerini hizmet dışına çıkarma konusunda ilk ve daha da önemlisi başarıyla gerçekleştirdiğimiz bir operasyon oldu. Çalışmalarımıza diğer reaktörlerle devam etmeyi dört gözle bekliyoruz. Yaptığımız çalışma, dünyaya nükleer hizmet dışına çıkarma işlemlerinin artık bir sorun olmaktan çıktığını ve sıradan, düşük maliyetli bir sürece dönüştüğünü gösteriyor” dedi.
IAEA internet sayfasında ise, “Hizmetten çıkarma, bir nükleer tesisin bir dizi düzenleyici kontrollerin kaldırılmasını sağlamak için yapılan idari ve teknik eylemleri de ifade eder. Bu eylemler, arındırmayı, sökümü ve radyoaktif materyal, atık, bileşen ve yapıların bertarafını içerir. Bu hizmetten çıkarma işlemleri sırasında güvenliği sağlamak için önceden planlama ve değerlendirme prensipleri temel alınmaktadır” ifadelerine yer veriliyor.
Rosatom iştiraki TVEL yakıt şirketi, 2019’da nükleer tesislerin hizmetten çıkarılması ve radyoaktif atık yönetimi için Rus nükleer endüstrisinin entegratörü olarak belirlendi. 2021 yılı itibariyle TVEL bünyesindeki işletmeler, nükleer hizmet dışı bırakma, radyoaktif atık depolarının inşası ve saha rehabilitasyonu alanlarında 39 benzersiz projeyi hayata geçirdi.
Alzenau, Almanya merkezli NUKEM Technologies şirketi, radyoaktif atık ve kullanılmış nükleer yakıt yönetimi, nükleer hizmetten çıkarma, mühendislik ve danışmanlık hizmetleri sunuyor. NUKEM Technologies, 2021 yılında TVEL iştiraki oldu.
