Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom’un tıp alanında faaliyet gösteren birimi Rusatom Healthcare A.Ş, 36’ncı Avrupa Nükleer Tıp Birliği Kongresine (EANM 2023) katıldı. Şirket, küresel pazar liderlerinden biri olan Rus nükleer enerji kuruluşu tarafından üretilen tıbbi izotopları tanıttı.
Kongre hakkında
9-13 Eylül tarihlerinde Viyana’da düzenlenen EANM Kongresi’ne yüzden fazla ülkeden 7 binin üzerinde nükleer tıp uzmanı katıldı. Ele alınan konular arasında radyasyonla teşhis ve tedavi alanındaki gelişmeler öne çıktı. Kongrede özellikle parçacık hızlandırma ve siklotron teknolojisinin geliştirilmesi ve günümüzde radyofarmasötik olarak tercih edilen radyonüklitler olarak bilinen alfa yayan radyoaktif nüklidlerin (α-yayıcılar) nükleer tıp alanındaki kullanımı tartışıldı.
Kanada, Japonya ve bazı Avrupa ülkeleri, alfa yayan radyonüklid olarak Astatin-211’i ön plana çıkarıyor. Keşfinden önce bile sentezlenen Astatin-211, doğal koşullarda neredeyse nadir görülen bir element olma özelliği taşıyor. Ancak en etkili alfa yayıcı olarak hala Aktinyum-225 radyoaktif izotopunu kabul eden piyasadaki çoğu katılımcı Aktinyum-225’e büyük ilgi göstermeye devam ediyor. Halihazırda Rusya’daki bazı klinikler de dahil olmak üzere dünya çapında 50’den fazla tıbbi kurum, Aktinyum-225 üzerinde araştırmalar yürütüyor. Bu anlamda Rusya’da tek olan Rosatom, aynı zamanda Aktinyum-225’in küresel çaptaki ilk üç üreticisinden biri olma niteliğine de sahip. Aktinyum-225 son derece düşük miktarlarda üretildiğinden dünya çapında yılda yalnızca birkaç yüz hasta bu izotop ile tedavi edilebiliyor.
En yaygın kullanılan beta yayıcı olan Lutesyum-177, ameliyat edilemeyen metastatik prostat kanseri gibi bir dizi onkolojik hastalığın tanısında ve hedefe yönelik tedavisinde oldukça etkili. Kongre devam ederken Rusya Federasyonu Federal Çevre, Sanayi ve Nükleer Denetim Kurumu (Rostechnadzor), Rosatom bünyesindeki Leningrad NGS’nin 3 ve 4’üncü güç ünitesinde aynı anda Lutesyum-177 üretilmesi izni verdi. Radyonüklitlerin pilot serilerinin bu yılın sonuna kadar üretilmesi planlanıyor.
Kongrede ayrıca nötron yakalama, foton yakalama ve diğer yakalama teknikleri gibi temelde yeni tekniklerin geliştirilmesi konuları da ele alındı.
Rosatom’un katkısı
Kongrede V/O İzotop standında Rus izotop ürünlerine ilişkin bilgiler verilirken, mevcut ortaklar ve potansiyel müşterilerle toplantılar da yapıldı.
Kongrenin sonuçlarına dair değerlendirmelerde bulunan V/O İzotop Ticari İşlerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Anton Shargin, “Kongrede Rosatom’un izotop teknolojisindeki yetkinliğinin üst düzeyde olduğu bir kez daha teyit edildi. İşbirliğimizi sürdürmek ve genişletmek için uzun vadeli ortaklarımızla anlaşmalar yaptık. Ayrıca heyetimiz önemli izotop ürünlerinin tedariği konusunda da yeni sözleşmelere imza attı” ifadelerini kullandı.
Bu yılın başlarında V/O İzotop, izotop ürünlerinin ilk sevkiyatını İtalya’ya, galyum jeneratörlerinin sevkiyatını ise Kazakistan ve Hindistan’a yaptı. Galyum-68, PET taramasıyla çok çeşitli kanserlerin teşhisinde kullanılıyor. Dünya çapında bu radyonüklid, her yıl 100 binin üzerinde teşhis yapılmasını sağlıyor.
V/O İzotop ayrıca Belarus ile Teknesyum-99m jeneratör ihtiyaçlarının tamamının karşılanmasına yönelik olarak uluslararası bir sözleşme imzaladı ve ilk teslimatlar da gerçekleşti.
Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom ile Cezayir Atom Enerjisi Komisyonu (COMENA) arasında geçtiğimiz eylül ayının sonlarında bir mutabakat zaptı imzalandı. Söz konusu mutabakat kapsamında taraflar, tıbbi projelerin uygulanması ve nükleer tıbbın ilerlemesi alanında iş birliği yapılmasına dair anlaşmaya vardı.
Tedavi temeli olarak izotop
Rosatom, kararlı izotoplar için dünyanın en büyük dört üretim tesisinden ikisini ve radyoizotopların ticari üretiminde yer alan reaktör filosunun ise en az %30’unu işletiyor. Rus nükleer şirketi ayrıca Avrupa’nın en büyük radyofarmasötik fabrikasını da inşa ediyor. Fabrikanın 2025 yılında devreye girmesiyle birlikte 21 proses hattında 25’ten fazla farklı radyofarmasötik üretilmesi bekleniyor. Bu yılın başında başlayan ve planlanan takvimin ilerisinde giden fabrika sahasındaki inşaat çalışmalarında binanın yerinde dökme beton çerçevesi de neredeyse hazır.
Fabrikanın ilk bölümünde yirmiden fazla hastalığa yönelik teşhis ilaçlarının üretimine yönelik Teknesyum-99m jeneratörü ile çocuklarda tiroit bezi ve nöroblastomun tedavisine yönelik iyot-131, ağrı sendromunu azaltmak ve çeşitli kanser türlerinde kemik dokularına metastazı baskılamak için samaryum-153 ve kastrasyona dirençli prostat kanseri olan hastalarda kemik metastazlarının tedavisine yönelik radyum-223 bazlı ilaçların üretilmesi planlanıyor. Fabrikada ayrıca, ameliyat edilemeyen metastatik kanser türlerinin tedavisi için taşıyıcı ilaveli ve taşıyıcı ilavesiz lutesyum-177, aktinyum-225, toryum-227 ve diğer izotoplara dayalı yeni radyofarmasötikler üretilmesi de hedefleniyor.
Rosatom aynı zamanda yenilikçi radyofarmasötiklerin geliştirilmesi konusunda da çalışmalar yapıyor. Örneğin, Rosatom’un bir parçası olan Atom Reaktörleri Araştırma Enstitüsü ve Federal Tıbbi Radyoloji ve Onkoloji Araştırma ve Klinik Merkezi tarafından ortaklaşa geliştirilen Radyum-223 bazlı bir ilacın, prostat kanserinin kemik metastazlarının tedavisinde klinik deneyler sırasında güvenli ve etkili olduğu kanıtlandı. Kalite açısından diğer ülkelerin ürettiği ilaçların gerisinde kalmayan bu ilacın fiyatı rakiplerine göre daha düşük. Yeni Nükleer Uzman (Novy Atomny Ekspert) dergisine konuşan Izotop’un CEO’su Maxim Kushnarev, “Herhangi bir radyofarmasötiğin üretim zincirine baktığınızda her halkasında Rosatom’un bulunduğunu görürsünüz” dedi.
