Қазақстанда АЭС салу мәселесі бойынша референдум өткізіледі. Росатом-Астана қарастыратын ядролық технологиялардың төрт әлеуетті жеткізушілерінің бірі. Қыркүйек айының соңында Ресей мемлекеттік корпорациясы «Иннопром.Қазақстан» халықаралық өнеркәсіптік көрмеге қатысты.
Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев жыл сайынғы Жолдау аясында Парламент палаталарының бірлескен отырысында референдум өткізу туралы тапсырма берді. «Атом электр станциясын салу немесе салудан бас тарту — еліміздің болашағына қатысты өте маңызды мәселе. Сондықтан оны жалпыұлттық референдумға шығаруды ұсынамын. Нақты мерзімдер бойынша кейінірек анықталамыз», – деді президент. Ол әлемдегі уранның ірі өндірушісі ретінде Қазақстанға өзінің атом генерациясы қажет екенін атап өтті.
Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттік (ХАТЭАГ) атом электр станциясын салу жоспарына байланысты Қазақстан билігіне консультациялық қолдау көрсететіндерін мәлімдеді.
Кейінірек қазан айында Қазақстан билігі референдум өткізілгенге дейін Болашақ АЭС үшін ядролық технологиялардың әлеуетті жеткізушілерімен консультациялар тоқтатылатынын хабарлады. Бұл ретте, Энергетика министрлігінің басшысы Алмасадам Саткалиев мұндай жеткізушілер тізіміне төрт қатысушы кіргенін еске салды: Франция, Ресей, Корея, Қытай. Бұған дейін Энергетика министрлігі зерттеу нәтижелері бойынша Алматы облысы Жамбыл ауданы Үлкен ауылының аумағы АЭС құрылысының ең қолайлы ауданы ретінде таңдалғанын хабарлады.
Сарапшылардың пікірінше, Атом генерациясы Қазақстанға генерацияның негізгі көзі ретінде қажет. Басылымға берген сұхбатында Zakon.kz «Ядролық технологиялар қауіпсіздігі» ҒТО атқарушы директоры Ирина Тәжібаева күн және жел электр станциялары ауа-райына тікелей байланысты екенін айтты. Сонымен қатар, мұндай станциялардың сақтау сыйымдылығы болуы керек. Олардан айырмашылығы, атом электр станциялары жылдың кез келген уақытында тәулігіне 24 сағат жұмыс істейді. «Жолдауда президент 2035 жылға қарай электр энергиясының тапшылығы 14 ГВт болатынын айтты. Бұл 14 ГВт тек жаңартылатын энергиямен қамтамасыз ету мүмкін емес. Электр энергиясының базалық көздері міндетті түрде қажет – бұл ЖЭО, АЭС, газ станциялары«, – деп түсіндірді Ирина Тәжібаева.
«Президенттің Жолдауында уәде етілген АЭС бойынша референдум Егемен Қазақстан тарихындағы төртінші референдум болады және ол елдің болашағы үшін тағдырлы мәнге ие болады», – деп жазады «Время» басылымына арналған мақалада экономист, техника ғылымдарының кандидаты Петр Своик. Сарапшы Ұлттық энергетикалық жүйенің оңтүстігінде қазірдің өзінде энергия тапшылығы бар екенін еске салады, бұл болашақта ғана артады. «Балқаш атом электр станциясы 2,4 ГВт береді, егер асықса, 2035 жылға дейін ғана үлгереді. Екінші кезек те шұғыл қажет болады«, – деп түсіндіреді Своик.
Росатом Қазақстанға АЭС салу үшін ең озық технологияларды ұсынады, деп мәлімдеді «Росатом Орталық Азия» өңірлік орталығының басшысы Сергей Громов (Росатом құрамына кіреді).
«Росатом Орталық Азия елдеріне ерекше көңіл бөледі. Қазақстанға келетін болсақ, бұл жерде бізді, әрине, көпжылдық серіктестік пен достық қарым-қатынас байланыстырады. Атом электр станциясының бірлескен құрылысы біздің алдағы онжылдықтардағы стратегиялық ынтымақтастығымыздың локомотиві болуы мүмкін», – деді Sputnik Қазақстан басылымы Сергей Громовтың сөзіне сілтеме жасап.
Қыркүйек айының соңында Росатом «Иннопром.Қазақстан» халықаралық өнеркәсіптік көрмеге қатысты. Мемлекеттік корпорация стендінде энергетика және медицина саласындағы шешімдер ұсынылды.
«Росатом өзінің атом жобаларымен танымал, бірақ Мемлекеттік корпорацияның қызметі бұрыннан Атом энергетикасымен шектелмеген. Бізде бизнесті дамытудың көптеген жаңа бағыттары бар: орасан зор ғылыми және өндірістік әлеует бізге әртүрлі жоғары технологиялық салаларда табысты жұмыс істеуге мүмкіндік береді», – деп атап өтті Росатом бас директорының машина жасау және индустриялық шешімдер жөніндегі орынбасары Андрей Никипелов. Көрмеге келушілердің ерекше қызығушылығын қуаты 2,5 МВт жел энергетикасы қондырғысының моделі тудырды. Ресейдің оңтүстігінде жалпы қуаты 1 ГВт болатын 9 Росатом ЖЭС жұмыс істейді. ЖЭК-тің ең технологиялық күрделі компоненттері Волгодонскідегі (Ростов облысы) Росатом зауытында өндіріледі.
Мемлекеттік корпорацияның стендінде ұсынылған литий-ионды батарея модулі мен әмбебап литий-ионды жасушалар Ресейдің өнеркәсіп және сауда министрі Денис Мантуровтың үкіметтік делегациясын айналып өтуге қызығушылық танытты. Кейінірек пленарлық отырыста ол энергияны жинақтау шешімдерін ең перспективалы үш өнеркәсіптік бағыттың бірі ретінде атап өтті.
Сондай – ақ, стендте медицина саласындағы Росатомның инновациялық өнімі-онкологиялық ауруларды ағзаны үнемдейтін емдеуге арналған «Брахиум» жаңа гамма-терапиялық кешені туралы білуге болады. Бұл шешім Ресейдің бірнеше қалаларының клиникаларынан дәрігерлердің оң пікірлерін алды және Ядролық медицина орталығын құру мүмкіндігі қарастырылып жатқан Қазақстанда сәтті қолданылуы мүмкін. Жақын арада аппаратты шетелге жеткізуді бастау жоспарлануда, Беларусь Республикасына «Брахиумды» жеткізу туралы келісімге қол қойылды.
