Eğitim: Nükleer Enerjinin Arkasındaki İtici Güç
Bültene Abone Olun
Abone ol
#292Ağustos 2025

Eğitim: Nükleer Enerjinin Arkasındaki İtici Güç

içindekilere geri dön

Rosatom, dünyanın dört bir yanından profesyonellere eğitim veriyor ve bunların çoğu nükleer sektörde çalışacak. 2019-2024 yılları arasında 60’tan fazla ülkeden 1.900’den fazla kişi, yalnızca uluslararası programlar kapsamında eğitim aldı. Bu programlar, Rosatom Teknik Akademisi (Rosatom Tech) tarafından IAEA iş birliğiyle yürütülüyor, ancak Rosatom Tech kendi kurslarını da düzenliyor. Rosatom Tech Rektör Yardımcısı Maria Khaletskaya, konuyla ilgili daha fazla bilgi paylaşıyor. 

— Rosatom Tech’in IAEA ile iş birliği konusunda bilgi verebilir misiniz?

— Nükleer altyapı odaklı eğitim oturumları düzenlemeye başladığımız 2011 yılından bu yana IAEA ile aktif olarak çalışıyoruz. 2018 yılında Rosatom Tech, IAEA ve Rosatom Acil Durum Müdahale Merkezi, nükleer güvenlik, radyasyondan korunma ve acil durum müdahalesi alanlarındaki yetkinliklerimizi güçlendirmek için bir iş birliği anlaşması imzaladı. Bu anlaşma kapsamında ortak bir Yetkinlik Geliştirme Merkezi kurduk.

2019 yılında, nükleer enerji, nükleer güvenlik ve nükleer enerjinin enerji dışı uygulamaları olmak üzere üç alanda küresel nükleer profesyonellere eğitim veren ilk ve hala tek IAEA İş Birliği Merkezi olduk. Ekim 2024’te Rosatom Tech, IAEA ile ortaklığını genişletirken, İş Birliği Merkezi statüsünü de uzattı.

Rosatom Tech ve IAEA her yıl Nükleer Enerji Yönetimi ve Nükleer Bilgi Yönetimi Okulları düzenliyor. Ayrıca, nükleer altyapı geliştirmeye odaklanan bir IAEA projesi olan INT2024 ve küçük modüler reaktör (SMR) teknolojilerinin gelişimini destekleyen INT2023 kapsamında eğitim veriyoruz.

— Katılımcılar nereden geliyor?

— Katılımcılar dünyanın dört bir yanından, özellikle Asya, Afrika ve Orta Doğu’dan geliyor. Küba ve Kuveyt’ten katılımcılar ilk kez 2024’te aramıza katıldı, ardından 2025 yılında Myanmar’dan katılımcılar geldi. Bu ülke, Rus tasarımı dört küçük modüler reaktör inşa etmeyi planlıyor. En büyük gruplar genellikle Rosatom’un büyük nükleer santraller inşa ettiği ülkelerden geliyor. Bunlar Mısır, Türkiye, Bangladeş ve Beyaz Rusya.

— Ne tür eğitim programları sunuluyor?

— Programlarımız dört ana kategoriye ayrılıyor. İlk olarak, katılımcılara yönetişim modelleri, altyapı ve insan kaynakları gelişimi dahil olmak üzere nükleer endüstriye dair geniş bir bakış açısı sunan eğitimler düzenliyoruz. Bunlar, nükleer sektöre stratejik bir bakış açısı geliştirmek isteyen genç profesyoneller ve kariyerlerinin başlarında ve ortalarındaki yöneticiler için en uygun olanlardır.

İkinci kategori, teknik konulara çok fazla derinlemesine girmese de, pratik konuları ele alan ve temel bilgileri pekiştiren daha fazla odaklı dersleri kapsıyor. Bu dersler, farklı geçmişlere sahip geniş bir katılımcı yelpazesine açık.

Üçüncü kategori, belirli bir konu alanında daha derinlemesine bilgi edinmek isteyen deneyimli profesyoneller için uygulamaya yönelik atölyelerden oluşuyor. Bu programlar genellikle gerçek dünya vaka çalışmalarını kapsıyor ve meslektaşlar arasında uygulamalı deneyim paylaşımını teşvik ediyor.

Son olarak, ileri düzey kitlelere yönelik olarak tasarlanan ve katılımcı ülkelerin özel ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde özelleştirilmiş bilimsel ziyaretler var.

Tüm programlarımızı öne çıkaran en önemli özellik, program konusuyla ilgili nükleer tesislere teknik saha turlarının dahil edilmesi.

— Bu yıl hangi dersler var?

— Bu yıl, nükleer tesisler için yer seçimi ve küçük modüler reaktörler için fizibilite çalışmalarından bilgi yönetimine, paydaş ilişkilerine, kapalı nükleer yakıt çevrimine, radyoaktif atık yönetimine, stratejik karar alma süreçlerine ve IV. Nesil reaktör teknolojileri için dijital çözümlere kadar her şeyi kapsayan çeşitli eğitim programları sunuyoruz.

Örneğin, bu mayıs ayında, küçük nükleer reaktörler (SMR) dahil olmak üzere nükleer güç santralleri için yer seçimi sürecine adanmış bir kurs düzenledik. Kurs, aralarında Ermenistan, Brezilya, Kazakistan, Sri Lanka ve Zambiya’nın da bulunduğu 18 farklı ülkeden 20’den fazla katılımcıyı bir araya getirdi. IAEA uzmanları, nükleer güç santral inşasına verilen destek hakkında konuştu ve üye devletlerle ilgili deneyimlerini paylaştı. Katılımcılar ise kendi ülkelerindeki nükleer programlarından edindikleri bilgileri paylaşarak, karşılaştıkları engelleri ve bunları nasıl çözdüklerini anlattılar. Kurs kapsamında Kalinin Nükleer Güç Santrali’ni de ziyaret ettiler.

— Kurslar yüz yüze mi yapılıyor?

— Çoğunlukla evet. Ancak ihtiyaç duyulduğunda video konferans yoluyla uzaktan veya karma formatlarda da eğitim sunuyoruz.

— Nasıl başvuruda bulunulabilir?

— Yalnızca IAEA’nın resmi platformu InTouch+ aracılığıyla. Rosatom Tech ve IAEA, konuları, tarihleri, formatları, müfredatı ve eğitmenleri koordine ederek kursların gerçek dünya uzmanlığı sunmasını sağlıyor.

— Kurslar sınavla mı bitiyor?

— IAEA ile ortak programlarımızda final sınavı yoktur. Katılımcılara kurs sonunda tamamlama sertifikası veriliyor.

— Rosatom Tech ayrıca kendi eğitim programlarını da yürütüyor. Bunlar neler?

— Nükleer Eğitim Transferi proje ofisimiz, yurt dışından üniversite öğretim üyeleri ve lisansüstü öğrenciler için tasarlanmış kısa süreli Eğitmen Eğitimi kursları düzenliyor. Hem teknik bilgi hem de öğretim metodolojimizi paylaşarak, yabancı üniversitelerin kendi nükleer eğitim programlarını oluşturmalarına yardımcı oluyoruz.

— Bu kurslar hangi konuları kapsıyor?

— Büyük VVER-1200 reaktörleri ve RITM-200 küçük modüler reaktörleri dahil olmak üzere Rosatom’un temel ihracat teknolojilerinin yanı sıra nükleer tıp, çok amaçlı ışınlama merkezleri, araştırma reaktörleri ve siklotronlar gibi nükleer enerjinin enerji dışı uygulamalarına odaklanıyoruz. Son yıllarda, nükleer altyapı konusunda eğitimler ekledik. Ayrıca, yeni katılan ülkeler için radyoaktif atık bertaraf tesisleri ve stratejik enerji planlaması konularında pilot kursları başarıyla uyguladık. İleriye dönük olarak, yenilenebilir enerji teknolojileri ve enerji arzı senaryo modellemesi alanlarına genişlemeyi ve nükleer enerji programı uygulayıcı kuruluşu (NEPIO) konusunda yeni bir kurs geliştirmeyi planlıyoruz.

Eğitmen Eğitimi kursları; yüz yüze, çevrimiçi, karma ve kendi temponuzda ilerleyebileceğiniz tüm formatlarda sunuluyor. Bu yıl, Somali ve Malavi gibi yeni gelen ülkeler dahil olmak üzere 40’tan fazla ülkeden katılımcımız oldu.

— Hangi konulara daha çok talep var?

— En fazla ilgiyi araştırma reaktörleri, SMR’ler ve nükleer tıp konusundaki kurslar görüyor.

— Kurslar nasıl organize ediliyor?

— Kurslar genellikle sektörel bir müşterinin talebi üzerine düzenleniyor. Kayıtlar genellikle 2-3 ay önceden açılıyor. Çoğu kurs 1-2 hafta sürüyor; daha ileri düzey programlar giriş sınavı gerektirebiliyor. Sonunda, gerekirse tekrar alma şansı olan bir final değerlendirmesi yapılıyor.