Аз қуатты атом станциялары (АҚАС) Росатом үшін де, бүкіл әлем үшін де маңызды тақырыпқа айналды. БҰҰ-ның климаттың өзгеруі жөніндегі конференциясында (СОР – 28) оларға мемлекеттік корпорацияның жеке іс-шарасы, AҚАС күні арналды. Росатом сонымен қатар келіссөздер жүргізеді және келісімдер жасайды, жобалар әзірлейді, АҚАС салу үшін құжаттама дайындайды және басқа елдердің атомшыларын шағын энергетикалық қондырғылардың жұмыс істеу және пайдалану ерекшеліктерімен таныстырады.

AҚАС күні Росатомның СОР-28 бағдарламасындағы негізгі оқиғалардың бірі. Ол Якутияда Арктика экожүйесіне жайлап еніп жатқан жер үсті AҚАС құрылысы туралы жарқын мультимедиялық презентациядан басталды.

Сондай-ақ, іс-шарада қонақтар Певекке (Ресейдегі ең солтүстік жағындағы қала, Чукоткада орналасқан) электр қуаты мен жылуды жеткізетін «Академик Ломоносов» ӨЭҚ-ке виртуалды экскурсияға қатыса алды. Естеріңізге сала кетейік, өткен нөмірде біз әлемдегі алғашқы қалқымалы АЭС-тегі отынның алғашқы шамадан тыс жүктелуі туралы айтқан болатынбыз.

«Росатомның шағын атом энергетикасы саласындағы ұсыныстары бірқатар себептер бойынша бұрын өздері үшін атом генерациясын қарастырмаған елдер үшін тиімді және экологиялық таңдау болатынына сенімдімін», — деп атап өтті бейне үндеуінде Росатомның бас директоры Алексей Лихачев АҚАС күніне қатысушыларға.

Келісімдер

Ресейлік АҚАС басқа елдер үшін шынымен қызықты. СОР-28-де «Монатом» моңғол мемлекеттік компаниясының атқарушы директоры Далайджаргал Дорждабалға Моңғолиядағы жерүсті АҚАС құрылысының тұжырымдамасы тапсырылды.

Бұған дейін қараша айының ортасында Бірыңғай энергожүйеден оқшауланған Норильск өнеркәсіптік ауданында АҚАС салу жөніндегі ниеттер мен ынтымақтастық туралы келісімге Алексей Лихачев пен «Норникель» президенті Владимир Потанин қол қойған болатын. Тараптар нұсқаларды зерттеп, жерүсті АҚАС орналастырудың қажетті алаңын, станцияның конфигурациясын және оны салу мен пайдалану үшін қажетті инфрақұрылымды айқындап, жобаны іске асырудың оңтайлы моделін таңдайды.

«Норникель» және Норильск өнеркәсіптік ауданы дамып келеді, осыған байланысты 2030 жылдан кейін бізге көбірек электр энергиясы қажет болады», – деп түсіндірді Владимир Потанин.

«РИТМ-400 жаңа реакторлық қондырғысының базасында АҚАС жоғары технологиялық жобасы басымдық ретінде қарастырылуы мүмкін. Біздің төмен қуатты жобаларымыз ұзақ мерзімді болжамды тарифпен сенімді электр көзін ұсынады. Сонымен қатар, атом энергетикасы СО2 шығарындыларының болмауына байланысты климаттың өзгеруіне қарсы күресте айтарлықтай үлес қоса алады. Осы артықшылықтардың барлығы АҚАС технологияларын ірі өнеркәсіптік тұтынушылар үшін сұранысқа ие етеді», – деп атап өтті Алексей Лихачев.

10 «кіші»

Желтоқсан айының басында «ЗиО-Подольск» (Росатомның Машина жасау дивизионына кіреді) 22220 атомдық мұзжарғыштардың жаңа буыны үшін оныншы РИТМ-200 реакторын жасады. Бұл реактор Петербургтегі Балтық зауытында Росатомның тапсырысы бойынша салынған төртінші сериялы «Чукотка» мұзжарғышына арналған.

«РИТМ-200 реакторлары біздің жаңа әмбебап атом мұзжарғыштарымызда жақсы жұмыс істеді, бұл Солтүстік теңіз жолында навигацияны тиімдірек етті. Осындай реакторлар бесінші және алтыншы сериялы әмбебап атомдық мұзжарғыштарға орнатылады, оларды салу туралы шешімді Ресей Федерациясының үкіметі қабылдаған», – деді Алексей Лихачев.

Оқыту

Қараша айында Росатом техникалық академиясының Санкт-Петербург филиалында МАГАТЭ-нің шағын модульдік реакторлардың қауіпсіздігі бойынша оқу курсы аяқталды. Жаңа ядролық-энергетикалық бағдарламаларды іске асыруға кірісетін 13 әріптес елдердің мамандары АҚАС технологияларымен және МАГАТЭ-нің олардың қауіпсіздігі жөніндегі ұсынымдарымен танысып, осы ұсыныстарды АҚАС-тың әртүрлі түрлерінде қалай қолдану керектігін зерделеді.

Іс – шараға ресейлік реттеуші-Ростехнадзор, «ОКБМ Африкантов» (әр түрлі орындаудағы РИТМ реакторлық қондырғыларын жасаушы) және Росатом техникалық академиясының мамандары қатысты. Ресейлік сарапшылар шағын модульдік реакторларды салу және пайдалану тәжірибесімен бөлісті, ядролық инфрақұрылым, лицензиялау, физикалық ядролық және радиациялық қауіпсіздік бойынша сұрақтарға жауап берді.

Курс қатысушылары «Академик Ломоносов» және «ОКБМ Африкантов» бойынша виртуалды экскурсияларға, сондай-ақ Росатом апаттық-техникалық орталығы бойынша нақты турға қатысты. Онда олар радиациялық факторы бар апаттарды алдын алу және зардаптарын жою жүйелерін көріп, төтенше жағдайда жедел әрекет ету күштері мен құралдарының өзара іс-қимылының ерекшеліктері туралы білді.

Қорғау

«Атомэнергомаш» (мемлекеттік корпорацияның машина жасау дивизионы) мамандары РИТМ-200Н реактор қондырғысының, АС-14-15 белсенді аймағының және оның құрамдас бөліктерінің техникалық жобаларын Росатомның ғылыми-техникалық кеңесінде қорғады. РИТМ-200Н Якутиядағы АҚАС – та орнатылады.

Сарапшылар жобалар жоғары ғылыми-техникалық деңгейде орындалғанын және сол тапсырмалардың талаптарына жауап беретінін атап өтті. Қазіргі уақытта реактор қондырғысының жабдықтары мен жүйелерінің жұмыс конструкторлық, пайдалану және қабылдау-тапсыру құжаттамасы әзірленуде.