Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu Rosatom’un iştiraki Uranium One Holding N.V., Arjantin’de Tollilar lityum yatağını geliştirmek için ortak girişim kurmak üzere Kanada merkezli Alpha Lithium Şirketi ile bir anlaşma imzaladı. Projenin üretim aşamasına ulaşması, enerji depolama sistemleri için kritik bir unsur olan lityum sayesinde Rosatom’un da “yeşil” ekonomiden pay almasını sağlayacak.
Bu anlaşma, Uranium One tarafından lityum arama ve üretim haklarına sahip bir şirketten hisse almaya yönelik ilk anlaşma özelliği taşıyor. Anlaşma, yeni kurulan Alpha One Lithium B.V. şirketinin hisselerinin %15’inin 30 milyon dolar karşılığında Uranium One şirketi tarafından satın alınmasını öngörüyor. Alpha Lithium Şirketi, Tolillar lityum yatağında arama yapma ve lityum çıkarma haklarını elinde bulunduran Alpha Arjantin S.A.’nın tek hissedarı olan yeni şirkette %85 hisseye sahip olacak. Lisans Arjantin’in kuzeyinde yer alan Salta eyaletindeki Salar Tolillar tuz sahasında toplam 27 bin 500 hektarlık bir alana sahip 10 parseli kapsıyor.
Bu alan, iki ‘lityum üçgeni’ arasında yer aldığı için en umut verici yataklardan biri olma niteliğine sahip bulunuyor. Arjantin’in Jujuy, Salta ve Catamarca eyaletlerinde yer alan bu yataklardan biri, Arjantin, Bolivya ve Şili’nin meydana getirdiği daha büyük bir üçgenin parçası olma özelliğini taşıyor. ABD Jeolojik Araştırma Merkezi (US Geological Survey) tarafından yapılan son tahminler, söz konusu üç ülkenin, küresel çapta 86 milyon ton olan lityum kapasitesinin yaklaşık 50 milyonuna sahip olduğunu gösteriyor.
Projenin sunduğu bir diğer avantaj ise projeye yapılan yatırım miktarını etkileyen çok önemli bir faktör olan enerji ve ulaşım altyapısına görece yakınlığı.
Proje, geliştirme aşamasının başlarında bulunuyor. Şirketin Ekim 2019’da yayınladığı ilk keşif sonuçları, jeolojik veriler ve yapılan analizlerin henüz sınırlı olduğunu gösteriyor. Önümüzdeki iki buçuk yıllık dönemi kapsayan planda ise jeolojik araştırmaya ağırlık verilmesi ve pilot üretim tesisi inşası ile üretim parametrelerinin doğrulanması öngörülüyor. Öte yandan şirket, lityum karbonat üretecek büyük ölçekli bir tesisin fizibilite çalışmasını da yapmayı planlıyor.
Uranium One’ın projedeki payı henüz büyük değil. Ancak fizibilite çalışması tamamlandıktan sonra bu pay artabilir. Projenin ekonomik olarak uygulanabilir olması halinde, Uranium One, 185 milyon ABD doları tutarındaki ortak girişim anlaşmasına göre payını %50’ye çıkarabilir. Bu durumda, Uranium One ürünün %100’üne kadar satın alma hakkına sahip olabilecek.
Anlaşma, tarafların haklarını tam olarak kullanabilecekleri ve yükümlülüklerini yerine getirebilecekleri bir dizi zorunlu şartın karşılanmasına dair hükümleri de içeriyor.
Alpha Lithium’un Başkanı ve CEO’su Brad Nichol “Uranium One ile bir ortaklık başlatmaktan mutluluk duyuyoruz. Şirketin büyük ölçekli endüstriyel projeler sunma becerisi ve madencilik ve işleme operasyonlarındaki kapsamlı küresel deneyimi, Tolillar madeninin başarılı bir şekilde geliştirilmesi ve işletilmesi için çok değerlidir” dedi.
Uranium One Group A.Ş. Başkanı (ana şirket Uranium One Holding N.V.) Andrey Shutov ise “Lityum, geleceğin yeşil ekonomisine kaynak sağlamak için gerekli bir malzemedir. Bu iş alanının geliştirilmesi, Rosatom Devlet Atom Enerjisi Kurumu için stratejik öneme sahiptir. Arjantin’deki proje, sürdürülebilir kalkınma ilkelerine uygun olarak hayata geçirilecektir. Maden yatağını, yerel toplulukların çıkarlarını dikkate alarak, çevre üzerinde minimum etkiye sahip yenilikçi teknolojileri kullanarak, bilimsel ve teknik iş birliği programlarını destekleyerek geliştirmeyi planlıyoruz” ifadelerini kullandı. Shutov, şu anda diğer nadir metal yataklarını da değerlendirdiklerini vurguladı.
Hatırlanacağını üzere Rosatom, lityum iyon pillere dayalı enerji depolama sistemlerinin geliştirilmesine büyük yatırım yapıyor. Rusya ve Güney Kore’de üretim varlıklarına sahip olan RENERA (Rosatom iştiraki TVEL Yakıt Şirketi’nin yan kuruluşu), bireysel pil hücrelerinden çalışmaya hazır enerji depolama sistemlerine kadar tüm değer zinciri boyunca enerji depolama ürünleri üretiyor. RENERA, geçtiğimiz Eylül ayında, Kaliningrad (Baltık) Nükleer Güç Santrali sahasında ‘Rus gigafabrika’ olarak adlandırılan lityum-iyon pil hücreleri ve enerji depolama sistemleri üretim tesisi kuracağını duyurdu. 2026 yılında faaliyete geçmesi planlanan tesisin tam üretim kapasitesi, yılda en az 3 GWh olacak.
Lityum karbonatın bu faaliyet alanı için temel bir girdi malzemesi olması, lityum iyon pillere yönelik artan taleple lityum yataklarına yönelik ilginin de artmasını sağlıyor.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından yapılan tahminler, lityum yönelik 2020 yılında 74 bin ton olan talebin temel durum senaryosunda 2030’da 242.000 tona, sürdürülebilir kalkınma senaryosunda ise 461.000 tona çıkacağını, 2046 yılına kadar ise sırasıyla 373 bin ton ve 1,16 milyon tona ulaşacağını gösteriyor. Ana tüketici, elektrikli araç üreticilerinin yanı sıra enerji endüstrisine yönelik büyüyen enerji depolama sistemleri alanı olacak. Bu tür sistemler, yenilenebilir enerji kaynaklarından gelen ve değişkenlik gösteren elektrik arzını karşılamak adına hem büyük enerji santralleri hem de dağıtılmış üretim için gerekiyor.
TVEL Rosatom’un yakıt birimi ve dünyanın en büyük nükleer yakıt tedarikçisidir. Rusya’daki nükleer güç santrallerinin tek yakıt tedarikçisi olan şirket, tüm güç, filo ve araştırma reaktörlerine yakıt temin eder. Dünyadaki 15 ülkede nükleer güç santrallerine ya da dünyadaki her altı güç reaktörüne yakıt sağlıyor.
Bir Rosatom iştiraki olan Uranium One, TENEX’in sahibi olduğu uluslararası bir şirketler grubu olup, Kazakistan, Tanzanya, Namibya ve ABD gibi dünya çapında çeşitli varlık portföyüne sahip dünyanın en büyük uranyum üreticilerinden biri olma özelliğini taşıyor.
