Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu Rosatom’un Rusya’daki madencilik projelerini bir araya getiren ARMZ Group, Rus nükleer şirketinin birimleri arasında çok önemli bir rol oynuyor. ARMZ Group, uranyum ve altın madenciliği işletmeleri, kompleks cevherlerin araştırılması ve nadir metallerin ve nadir toprak minerallerinin üretimi işlerini yürütüyor.

Uranyum

Dünya Nükleer Birliği’ne göre ARMZ, dünya genelindeki en iyi 10 uranyum üreticisinden biri olma özelliği taşıyor. Şirket 2020 yılında 2.846 ton uranyum üreterek 2020 yılının küresel üretiminin %6’sını tek başına sağladı. 2021 verileri, Rus nükleer şirketinin yıllık raporunda açıklanacak. Ayrıca ARMZ tarafından yayınlanan yıllık basın açıklaması, şirketin uranyum üretim hedefini %5 oranında geride bıraktığını gösteriyor. ARMZ tarafından çıkarılan uranyumun tümü, toplam talebin yaklaşık %50’sini karşılayan Rosatom’un nükleer yakıt üretim tesislerine tedarik ediliyor.

ARMZ Group bünyesinde, Kurgan bölgesindeki Dalur, Buryatia Cumhuriyeti’ndeki Khiagda ve Zabaykalsky Krai bölgesindeki Priargunsky Endüstriyel Madencilik ve Kimya Birliği (PIMCU) uranyum maden tesisleri bulunuyor. Dalur ve Khiagda yataklarında, en uygun maliyetli ve sürdürülebilir madencilik süreci olan yerinde özütleme (ISL) tekniğiyle uranyum madenciliği yapılıyor. PIMCU ise, yerel cevherin kendine has özellikleri nedeniyle aynı işlemi uygulayamadığından, bunun yerine yeraltı madenciliği yöntemlerini kullanıyor.

Söz konusu üç şirket, maden arama, maden rezervlerini artırma ve yeni üretim tesisleri inşa etme faaliyetlerine devam ediyor. Örneğin 2021 yılında, Khiagda, Kolichkan yatağında uranyum üretimine başlarken, Dalur, Dobrovolnoe yatağının geliştirilmesi için hazırlıkları tamamladı. Khiagda’nın 2022 yılında en az bir yatak daha geliştirmesi, Dalur’un ise Dobrovolnoe yatağında pilot üretim faaliyetlerine başlaması bekleniyor. PIMCU, U3O8 üretim tesislerine 30 yıl boyunca uranyum tedarik etmek için yeterli rezervlere sahip olan Argunskoe ve Zherlovoe uranyum yataklarını geliştirmek için 6 No’lu Madenin inşasına devam ediyor. Madenin 2026 yılında faaliyete geçmesi planlanıyor.

Nadir metaller ve nadir toprak mineralleri

ARMZ Group, Yeni Malzemeler ve Maddeler Teknolojisi yol haritasına uygun olarak Rus nadir metaller ve nadir toprak mineralleri endüstrisini denetliyor.

Batı Sibirya’da yer alan Tomsk Bölgesi’ndeki Tugansky GOK maden tesisi kısa bir süre önce faaliyete geçti. Rosatom’un %25 hissesine sahip olduğu tesiste, Tuganskoye yatağından gelen hammaddeden zirkonyum, ilmenit, rutil ve lökoksen konsantreleri üretiliyor. Tesisin mevcut işleme kapasitesi yılda 575.000 ton cevher kumu olup, bu kapasite gelecek yıllarda daha da arttırabilir. Kapasite artırımına ilişkin karar 2023’te verilecek. Zirkonyum konsantresinin öncelikle Rosatom’un bir parçası olan Chepetsk Mekanik Tesisine tedarik edilmesi planlanıyor. Titanyum içeren ilmenit konsantresi, dünyanın en büyük titanyum üreticisi Rus şirketi VSMPO-Avisma tarafından satın alınacak. Bu malzemenin bir sonraki öncelikli alıcısı, Rosatom’un nükleer yakıt bölümü TVEL tarafından Seversk’te inşa edilen bir titanyum dioksit üretim tesisi olacak.

Dalur, yan ürün olarak skandiyum üretiyor. Şirket, 2021 yılında 500 kg’dan fazla skandiyum oksit ve 200 kg’dan fazla alüminyum skandiyum alaşımı üretti. Şirket, ürün kapasitesini yılda bir ton skandiyum oksite çıkarmayı hedeflerken, alaşım üretiminin genişletilip genişletilmeyeceğine de karar vermeyi planlıyor.

Rosatom’un düzenleyici iyileştirme çabaları, Tomtor yatağında bir çıkarma tesisi inşaatının başlamasını sağladı. Tesisin müşterek sahibi Polymetal’e göre Tomtor yatağı, dünyanın üçüncü en büyük nadir toprak mineralleri yatağı olma özelliğini taşıyor. Yapılan ilk tahminler, Tomtor yatağının rezervlerinin 0,7 milyon ton niyobyum oksit (%2 ortalama tenor) ve 1,7 milyon ton nadir toprak mineral oksitleri (%14,5 ortalama tenor) dahil olmak üzere 11,4 milyon ton cevherden oluştuğunu gösteriyor. Tomtor cevheri çıkarma tesisi Krasnokamensk’te kurulacak olup, atıklar ise PIMCU’da muhafaza edilecektir.

Altın ve kompleks cevherler

Lunnoe altın yatağının %51 hissesi ARMZ gruba aitken, geri kalan hisseler ise Rus altın üreticisi ve proje operatörü olan Seligdar’a ait. ARMZ ayrıca Sovinoe ve Severnoe yataklarına da sahip. Şirket, 2024 yılında Sovinoe rezervlerini takviye etmeyi planlarken, arama faaliyetlerine de devam ediyor. Öte yandan, ruhsat sahibi Elkonsky GMK, Severnoe yatağında pilot altın üretimine başladı. Severnoe yataklarında 36 ton altın rezervi olduğu tahmin edilirken, yıllık 1.2 ton altın çıkarılması bekleniyor.

Öte yandan ARMZ Group, Novaya Zemlya takımadalarında Pavlovskoe kurşun ve çinko yatağının geliştirilmesi faaliyetlerine yönelik hazırlıklarına da devam ediyor. Şirket, geçtiğimiz Aralık ayında yatağın JORC rezervlerini açıklayan bir basın bülteni yayınladı. Pavlovskoe yatağında 55 milyon ton çinko madeni (%3,6 ortalama tenor) olduğu tahmin ediliyor. Toplam rezervin 19 milyon ton cevher (%3,3 ortalama tenor) olduğu tahmin edilirken, yataktan yılda 2,6 milyon ton maden çıkarılması hedefleniyor.

Ayrıca…

ARMZ Grubu ayrıca VNIPIpromtechnologii ve Rusburmash’ı da kapsıyor. VNIPIpromtechnologii, ARMZ’nin tüm madencilik tesislerine yönelik mühendislik merkezi iken, Rusburmash ise ARMZ ve üçüncü parti müşteriler için madencilik ve inşaat faaliyetleri yürütmektedir. Grup bünyesinde ayrıca, Li-ion pille çalışan madencilik makineleri ve araçlarının üreticisi olan ARMZ Mining Machinery’yi de barındırıyor.

ARMZ Birinci Başkan Yardımcısı Alexey Shemetov, yaptığı açıklamada, “Yaptığımız işleri çeşitlendirdik. ARMZ’nin daha da geliştirilmesi, her şeyden önce, nadir toprak mineralleri ve altın madenciliği projeleriyle ilişkilidir. Pek tabi, uranyum üretimimizi de azaltmayacağız” dedi.