Küçük modüler reaktörlerin (SMR’ler) hem Rosatom hem de küresel toplum için önemli bir konu haline gelmesi sebebiyle Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu, BM İklim Değişikliği Konferansı COP28’de küçük ölçekli nükleer güç santrallerine adanmış özel bir etkinlik olan SMR Günü’nü düzenledi. SMR’lerin inşası için müzakereler yürüten, anlaşmalar yapan, tasarımlar geliştiren ve belgeler hazırlayan Rosatom, SMR’lerin işletme ve bakım özelliklerini diğer ülkelerden nükleer uzmanlarla da paylaşıyor.
Rosatom’un COP28’deki programı kapsamında yer alan önemli etkinliklerden biri olan SMR Günü, Yakutistan’da inşa edilen ve Kuzey Kutbu ekosistemine dikkatle entegre edilen kara tabanlı SMR’nin muazzam bir multimedya sunumu ile başladı.
Etkinliğin konukları ayrıca Rusya’nın en kuzeyinde yer alan Çukotka bölgesindeki Pevek kentine elektrik ve ısı sağlayan Akademik Lomonosov yüzer nükleer güç santralinde sanal bir tura katılma fırsatını yakaladılar. Okuyucularımızın hatırlayacağı üzere, geçen sayımızda dünyanın bu tek açık deniz nükleer güç santraline ilk yakıt ikmalinin yapıldığından bahsetmiştik.
SMR Günü katılımcılarına video mesajla hitap eden Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhachev, “Rosatom’un küçük modüler reaktörler alanındaki önerilerinin, çeşitli nedenlerle daha önce nükleer enerji üretimini düşünmemiş ülkeler için etkili ve çevre dostu bir seçenek olacağından eminim” dedi.
Anlaşmalar
Birçok ülke Rus SMR’leriyle oldukça ilgileniyor. Moğolistan devlet şirketi Monatom’un Genel Müdürü Dalaijargal Dorjbal, COP28’de Moğolistan’da inşa edilebilecek bir kara tabanlı SMR konseptini sundu.
Daha önce, Kasım ayı ortasında, Aleksey Likhachev ve Nornickel Başkanı Vladimir Potanin, Norilsk sanayi bölgesinde ulusal elektrik şebekesinden izole bir SMR inşasına ilişkin niyet ve iş birliği anlaşması imzalamışlardı. Taraflar, mevcut seçenekleri inceleyecek, karada SMR için öncelikli sahayı, konumu ve reaktörün inşası ve işletimi için gerekli altyapıyı belirleyecek ve en uygun proje teslim planını seçecek.
Vladimir Potanin konuyla ilgili olarak, “Nornickel ve Norilsk sanayi bölgesi gelişiyor, bu nedenle 2030’dan sonra daha fazla elektriğe ihtiyacımız olacak” değerlendirmesinde bulundu.
Aleksey Likhachev de konuyla ilgili olarak şunları söyledi: “En yeni RITM-400 reaktörüne dayalı yüksek teknolojili bir nükleer güç santrali öncelikli olarak düşünülebilir. Düşük güçlü tasarımlarımız uzun vadede ve öngörülebilir bir maliyetle güvenilir bir elektrik kaynağı sunmaktadır. Ayrıca nükleer enerji, CO2 emisyonuna neden olmaması nedeniyle iklim değişikliğiyle mücadeleye önemli bir katkı sağlayabilir. Tüm bu avantajlar SMR teknolojisini büyük endüstriyel tesisler için rağbet gören bir seçenek haline getirmektedir.”
10 küçük reaktör
Aralık ayı başında, Rosatom’un enerji mühendisliği bölümünün bünyesindeki ZiO-Podolsk, yeni nesil Project 22220 nükleer buzkıranlar için 10’uncu RITM-200 reaktörünü üretti. Bu reaktör, Saint Petersburg’daki Baltık Tersanesi’nde Rosatom’un siparişi üzerine inşa edilen 4’üncü seri buzkıran Çukotka’ya monte edilecek.
Aleksey Likhachev konuya ilişkin olarak, “RITM-200 reaktörleri, Kuzey Deniz Rotasında seyrüseferi daha verimli hale getiren yeni evrensel nükleer buzkıran gemilerimize güç sağlayarak kendini kanıtladı. Aynı reaktörler 5’inci ve 6’ncı seri nükleer enerjili buzkıranlara da monte edilecek. Bu reaktörleri inşa etme kararı Rus Hükümeti tarafından daha önce verilmişti” ifadelerini kullandı.
Eğitim
Kasım ayında, Rosatom Teknik Akademisi’nin Saint Petersburg şubesinde küçük modüler reaktörlerin güvenliğine ilişkin UAEA eğitim programı tamamlandı. Nükleer enerji programlarına başlayan 13 ortak ülkeden uzmanlar, SMR teknolojisi ve ilgili UAEA güvenlik kılavuzları hakkında bilgi edindiler ve bu kılavuzların farklı küçük modüler reaktör türlerine nasıl uygulanacağını öğrendiler.
Eğitim, Rus denetim kurumu Rostechnadzor, RITM reaktör tasarımcısı OKBM Afrikantov ve Rosatom Teknik Akademisi’nden uzmanlar tarafından verildi. Rus uzmanlar, küçük modüler reaktörlerin inşası ve işletilmesi konusundaki deneyimlerini paylaştılar, nükleer altyapı, lisanslama, nükleer ve radyasyon güvenliği konularındaki soruları yanıtladılar.
Eğitim alanlar, Akademik Lomonosov ve OKBM Afrikantov’un sanal turlarının yanı sıra Rosatom’un Acil Durum Merkezi’nde düzenlenen tura da katıldılar. Katılımcılara nükleer kaza önleme ve yönetim sistemleri gösterildi ve acil durum müdahale ekiplerinin müşterek çalışmaları hakkında bilgi verildi.
Önemli tasarım değerlendirmesi
Rosatom’un enerji mühendisliği bölümü AtomEnergoMash uzmanları tarafından sunulan RITM-200N reaktörü, AS-14-15 çekirdeği ve bileşenlerinin teknik tasarımları Rosatom Bilimsel ve Teknik Konseyi tarafından önemli bir değerlendirmeden geçti. RITM-200N, Yakutistan’daki küçük ölçekli nükleer güç santraline kurulacak.
Konsey, tasarımların ayrıntılı bir şekilde hazırlandığını ve iş kapsamı gerekliliklerini karşıladığını belirtti. Reaktör ekipmanı için detaylı tasarım, işletim ve kabul belgelerinin hazırlanması çalışmaları sürüyor.
