Rosatom’un elektrik mühendisliği birimi AtomEnergoMash’in bir parçası olan Atommash, geçtiğimiz Nisan ayı sonunda nükleer enerji santralleri için iki reaktör ve sekiz buhar jeneratöründen oluşan iki set temel ekipmanı sevk etti. Üretim tesisinden bu çapta bir sevkiyat, küresel nükleer endüstri tarihinde bir ilk olma özelliği taşıyor.
Ön hazırlıklar
Atommash, bu tür zorlu işler öncesinde ön hazırlık yapar. Söz konusu sevkiyat öncesinde de kapsamlı ve çok boyutlu bir hazırlık çalışmasına imza atıldı. Üretim tesisleri iyileştirilip yeniden donatıldı, üretim süreçleri bilgisayar ortamına aktarıldı, iş süreçleri modernize edildi, üretim ekiplerine ise yeni beceriler kazandırıldı.
Atommash, 2018’den bu yana envanterine onlarca yeni kaynak ve metal kesme makinesi, test ve kalite kontrol cihazı eklerken, bir yandan da bu makineleri sürekli iyileştirdi. Örnek vermek gerekirse, 2020 yılında 600 tonluk 40 metrelik çalışma tablalı CNC yatay freze ve delme makinesi devreye alındı. Atommash, yenilenen makine takımları sayesinde buhar jeneratörleri ve reaktörlerin demir levhalarının ve kazanlarının işlenme sürecini de hızlandırmış oldu.
2016-2022 yılları arasında çalışan sayısı bir buçuk kattan fazla artış gösterdi. İşe yeni çalışanlar alındı ve personel, mesleki gelişim programları kapsamında bir dizi eğitimden geçti. Üretimin iyileştirilmesi kapsamında rehberlik ve proaktif eğitim teknikleri de kullanıldı.
Atommash ayrıca, ürünlerin yüzey şeklini kontrol etmek için üç boyutlu tarama, tesis içi lojistiği optimize etmek için de bir bilgi sistemi kullanmaya başladı. Buhar jeneratörü üretim akışı, üretim planları ve çizelgelerinin yapılması ve bunlara göre gerçek performansın takip edilmesi için simülasyon modellemesini kullanıyor. Dijital sistemler ve sunulan çözümler sayesinde çalışanların hareketleri, temel sağlık göstergeleri, kişisel koruyucu ekipman kullanımı gibi birtakım veriler takip ediliyor.
Atommash ayrıca dijital modelleme araçlarını da kullanıyor. Ürünlerinin yüzde 90’ından fazlası üç boyutlu modellere sahipken, bu ürünler montajlanabilme açısından da kontrolden geçiriliyor. Üretim süreçleri, Direktör Paneli web uygulaması üzerinden yönetiliyor. Bu bilgi sistemi, temel ekipman kullanımına ilişkin verileri toplarken, sözleşme performansını ve aylık üretim planlarının bölüm bazında yerine getirilmesini takip ediyor ve diğer performans göstergelerini de analiz ediyor.
Verimli kapasite yönetimi
Sadece bir reaktöre yönelik ekipman üretilmesi için iki yıldan fazla zamana ihtiyaç duyuluyor. Bu karmaşık üretim süreci, çok sayıda kritik kontrol noktası sayesinde yönetiliyor. Örneğin, bir reaktör basınç kabı için buna benzer yaklaşık 300 kritik kontrol noktası bulunuyor. Süreçler arası geçiş, bir noktadan diğerine geçilmesiyle mümkün olur. Bu kritik kontrol noktaları, ekipman kullanımının değerlendirilmesine ve etkili sıralama ilkesine dayalı olarak en uygun planın oluşturulmasına yardımcı oluyor. Bir ürün bir üretim aşamasından geçtikten sonra bir başka ürün devreye alınabiliyor. Şirketin üretim yetenekleri, bir dizi işlemin paralel olarak yürütülmesine ve birkaç ekipmanın tek seferde son aşamaya ulaşmasına olanak tanıyor.
Ekipman nerelere sevk edildi?
Ekipman setlerinden biri, inşası devam eden Kudankulam Nükleer Güç Santrali’nin (NGS) 5’inci Güç Ünitesi’ne kurulmak üzere Hindistan’a gönderildi. Çin’e gönderilen bir diğer ekipmanın ise Tianwan NGS’nin 7’nci Güç Ünitesi’ne kurulması planlanıyor. Teslimatı yapılan ekipmanların toplam ağırlığı 3400 ton.
Kudankulam NGS, Hindistan’ın güney bölgesinde yer alan Tamil Nadu eyaletinde inşa ediliyor. VVER-1000 tipi reaktörleri ile donatılmış olan dört güç ünitesinin inşası devam ediyor. Tianwan NGS ise Çin’in Jiangsu Eyaletinde bulunuyor. Rosatom, Tianwan’da 3+ Nesil VVER-1200 tipi reaktöre sahip iki güç ünitesi inşa ediyor.
Reaktörler nasıl taşındı?
Reaktörler ilk olarak Volgodonsk’ta bulunan fabrikadan Tsimlyansk Rezervuarı (Don Nehri) kıyısındaki özel bir limana karayolu ile sevk edildi. Trafik sıkışıklığına neden olmamak için TIR’lar sadece geceleri hareket etti. Taşınan yükün oldukça büyük boyutlarda olması, belediyenin güzergâhtaki yolları kapatmasını ve hatta elektrik hatlarını kesmesini kaçınılmaz kıldı. TIR’lar saatte 2–7 km hızla ilerledi.
Bu devasa kargo, 27 ve 29 Nisan’da, nehir yoluyla Saint Petersburg’a ulaştırılmak üzere mavnalara yüklendi. Mavnaların 3500 km yol kat ederek Saratov, Samara, Kazan, Nizhny Novgorod, Shlisselburg ve diğer şehir kıyılarından geçmesi planlandı.
Mavnaların, Saint Petersburg’da yükseltilmiş köprülerin altından geçerek Neva Nehri boyunca ilerlemesi, Baltık Denizi ve Kuzey Denizi, Cebelitarık, Akdeniz, Süveyş Kanalı, Kızıldeniz ve Umman Denizi’nden varış limanlarına doğru yol alması öngörüldü.
Yeni rekorlara
AtomEnergoMash A.Ş, 2023 yılında da rekor kırmaya devam edecek. Rosatom’un enerji mühendisliği bölümü şirketleri, üç nükleer reaktör (yine Atommash fabrikasından) ve nükleer güç santralleri ve buzkıran reaktörleri için diğer önemli ve yardımcı ekipmanların yanı sıra düzinelerce farklı ekipman parçası göndermeyi de planlıyor. Sonuç olarak, AtomEnergoMash A.Ş’nin planladığı listede LNG projeleri, gemi yapımı, petrokimya, petrol arıtma, çelik üretimi ve diğer endüstriler için ekipmanların yanı sıra farklı ülkelerdeki 23 reaktör için nükleer ada ekipmanı sözleşmeleri de yer alıyor.
AtomEnergoMash (AEM), Rosatom’un enerji mühendisliği birimidir. AEM, nükleer, termal, petrol, gemi yapımı ve çelik yapımı endüstrileri için makine ve ekipman tasarımı, üretimi ve tedarikinde kapsamlı çözümler sunan Rusya’nın en büyük güç makineleri üreticilerinden biri olma özelliği taşıyor.
