Hızla büyüyen bir pazar segmenti olan elektromobilite, Rosatom için önemli bir yeni iş kolu haline geldi. İnşa halindeki iki büyük batarya fabrikası, gelecek yıl üretime geçecek bir elektrikli motor fabrikası ve büyüyen elektrikli araç şarj ağı ile Rosatom, Rusya’daki elektromobilite endüstrisinin tam teşekküllü gelişimine katkıda bulunuyor.
Pazarın ileride hızla büyüyeceğine inanan Rosatom, elektromobilite pazarına ilk olarak 2019’da yöneldi. Emisyonları ve gürültüyü azaltarak çevre üzerinde olumlu etkisi bulunan elektromobilite böylece şehirlerdeki yaşam kalitesini artırıyor. Ayrıca, elektrikli araçlar yeni ve giderek daha önemli bir elektrik tüketicisi olarak kendini gösteriyor. Bu amaçla temiz bir elektrik kaynağına sahip olmak büyük önem taşıyor. Sahip olduğu nükleer santraller karbonsuz elektrik enerjisi ürettiğinden Rosatom, bu konuda öne çıkıyor.
Bu düşünceyle Rosatom, elektromobilite segmentine yönelik ürün ve çözümler pazarına girmeye karar verdi. Kuruluşun başlıca ürünleri arasında elektrikli araçlar için traksiyoner aküler ile enerji sektörü ve endüstriyel uygulamalar için ticari güç depolama sistemleri yer alıyor. Şu ana kadar yılda 450 MWh gibi düşük bir üretim kapasitesine sahip olan kuruluşun üretim kapasitesi, 2025 ve 2026 yıllarında Kaliningrad ve Moskova’da iki fabrikanın faaliyete geçmesinin ardından yılda 8,5 GWh’ye yükselecek. Bu, yaklaşık 100 bin elektrikli otomobil için akü tedarik etmek adına yeterli. Rosatom ayrıca 100’den fazla patent almış 3 Ar-Ge merkezi işletiyor.
Akülerin Rus elektrikli otomobil üreticilerinden yüksek talep göreceği çok açık. Elektrikli bir araçta akü, üretim maliyetinin yaklaşık %40’ını oluşturuyor, bu nedenle Rosatom ve ortakları “akü abonelik hizmeti” dağıtım modeli üzerinde çalışıyor. Bu modelde akü, elektrikli otomobilin fiyatından hariç tutulacak ve araç sahibi bunun için aylık kira ödemeleri yapacak. Akü belirli bir noktada azalmaya başladıktan sonra, daha az şarj ve deşarj döngülerinde sabit uygulamalar için kullanılmak üzere üreticiye iade edilecek. Bu yaklaşım, akülerin kullanım ömrünü uzatarak verimliliği ve sürdürülebilirliği artırıyor. Böylece tüketiciler daha iyi bir satın alma deneyimi yaşayarak aküyü istediklerinde yenisiyle değiştirebileceklerinden emin olabilecek ve elektrikli araçlarının kullanım ömrünü uzatabilecekler.
Hammaddeden araca
Rosatom, lityum hammaddesiyle başlayan uçtan uca üretim zinciri oluşturarak teknolojik bağımsızlık için gayret gösteriyor. Madencilik bölümü, Rusya’nın Murmansk Bölgesi’ndeki Kolmozerskoye lityum yatağında bir lityum üretim projesi geliştiriyor. Rosatom’un yan kuruluşu Uranium One Group yurtdışında lityum alanında faaliyet gösteriyor. Geçen yıl Uranium One ve Bolivya devlet şirketi Yacimientos de Litio Bolivianos (YBL), Bolivya’da bir lityum karbonat üretim tesisi kurmak için çerçeve anlaşma imzaladı. Rus nükleer kuruluşunun yakıt bölümü, yakıt hücrelerinde kullanılan katot, anot ve elektrolit malzemelerinin geliştirilmesi konusunda faaliyet gösteriyor.
Elektrikli araçlar için elektrikli tahrik üretimi, Rosatom’un elektromobilite konusundaki faaliyetlerinin ikinci ayağını oluşturuyor. Rosatom seneye bir başka önemli bileşen olan entegre çekiş tahrikini seri üretime geçirecek. İlk elektrikli tahrikler, 2025 yılından itibaren Moskvich otomobil fabrikasında üretilecek Atom markalı elektrikli otomobillere monte edilecek.
Üçüncü faaliyet alanını elektronik bileşenlerin üretimi oluşturuyor. Dördüncü alan ise elektrikli araçların tasarımı ve mühendisliği ile kompozit gövdelerin geliştirilmesi. Atomexpo 2024’te fütüristik bir son kilometre teslimat minibüsü konsepti sunuldu. Konsept, küçük partiler halinde bile (yılda yaklaşık 2 ila 10 bin araç) araç üretmeyi ekonomik olarak mümkün kılan evrensel bir platform olma özelliği taşıyor.
Elektrikli şarj altyapısı, elektromobilite segmentindeki son ancak çok önemli iş kolu olma özelliği taşıyor. Geçen yıl Rosatom bünyesine, elektrikli şarj noktaları üretmek için üretim kapasitesine ve yetkinliklere sahip elektrikli araç şarj pazarında lider olan Parus Elektro katıldı. Rosatom bunları hem hızlı hem de yavaş şarj ağlarının geliştirilmesinde kullanmayı planlıyor.
Buna paralel olarak geliştirilmekte olan alternatif bir seçenek de hızlı (2 ila 10 dakika) akü değişimi için robotik sistem. Operasyon süreçlerini kolaylaştırmak ve çözümü ölçek büyütmeye hazır hale getirmek için müşterilerden biriyle ortak bir pilot proje başlatıldı.
Rosatom, ortaklarıyla yakın temas halinde çalışarak elektromobilite pazarının önemli her segmentinde yer alıyor. Kuruluş, düzenleyici çerçevenin geliştirilmesinde devlet kurumlarına yardımcı oluyor ve bir elektrikli şarj istasyonları ağı kurmak için şehir projelerine katılıyor. Elektrikli araçları daha uygun fiyatlı hale getirmek ve böylece bu pazar segmentini genişletmek için elektromobilite üreticileriyle ortaklık kuran Rosatom, son olarak tüketiciler arasında elektromobiliteyi teşvik ediyor ve bunu mümkün olduğunca konforlu hale getirmek için kullanıcı deneyimlerini değerlendiriyor.
Yabancı ortaklarla iş birliği örnekleri de bulunuyor. Örneğin Rosatom, Belarus’taki menzili artırılmış troleybüs üreticilerine enerji depolama sistemleri sağlıyor ve bunlar da St. Petersburg’daki yolcu taşıma filosunu yenilemek için tedarik ediliyor. Elektromobilite çözümleriyle dış pazarlara girmek de bu iş kolunun hedeflerinden biri. Rosatom’un yakıt şirketi TVEL’in Başkanı Natalia Nikipelova Atomexpo Fuarı’nda yaptığı açıklamada, “Tüm iş kollarımız yabancı pazarlara girmeyi içeriyor. Bu, küresel anlamda rekabetçi olduğumuz anlamına gelmesi bakımından önemli” dedi.
