Էլեկտրաշարժումը՝ Ռոսատոմի նշանակալի և արագ զարգացող նոր բիզնես է: Կառուցվում են մարտկոցների արտադրության երկու խոշոր գործարան, հաջորդ տարվանից կսկսի գործել էլեկտրաշարժիչների արտադրության գործարանը, մշակվում է էլեկտրական լիցքավորման ենթակառուցվածքը։ Այս ամենը նպաստում է Ռուսաստանում էլեկտրական մեքենաների լիարժեք ոլորտի զարգացմանը։
Ռոսատոմը սկսել է զբաղվել էլեկտրամոբիլային թեմայով 2019թ-ին։ Շեշտադրումն այն էր , որ այս ուղղությունը արագորեն կաճի։ Էլեկտրամոբիլությունը օգնում է բարելավել քաղաքներում բնապահպանական իրավիճակը, նվազեցնում աղմուկի մակարդակը՝ դրանով իսկ բարելավելով մարդկանց կյանքի որակը: Բացի այդ, էլեկտրամոբիլները՝ էլեկտրաէներգիայի նոր և գնալով ավելի նշանակալից սպառող է: Կարևոր է, որ այս էլեկտրաէներգիայի աղբյուրը մաքուր լինի: Ռոսատոմի դեպքում դա հենց այդպես է, քանի որ պետկորպորացիայի ատոմակայանները արտադրում են առանց ածխածնի էլեկտրաէներգիա։
Հաշվի առնելով բոլոր գործոնները՝ Ռոսատոմը որոշեց մշակել տարբեր բաղադրիչներ և ապրանքներ էլեկտրամոբիլային սեգմենտի համար։ Առանցքային ուղղություններից մեկը՝ տարբեր տեսակի էլեկտրական մեքենաների և էլեկտրաէներգիայի պահեստավորման համակարգերի արտադրությունն է արդյունաբերության և էներգետիկայի ձեռնարկությունների համար: Առայժմ ձեռնարկությունների արտադրական հզորությունը փոքր է՝ տարեկան 450 ՄՎտ/ժ։ Սակայն 2025 եւ 2026 թթ. երկու գործարանների գործարկումից հետո (Կալինինգրադում և Մոսկվայում) այն կաճի մինչև տարեկան 8,5 ԳՎտ/ժ։ Դրանով հնարավոր կլինի մարտկոցներ ապահովել մոտ 100 հազար էլեկտրական մեքենաների համար։ Կան նաև երեք գիտահետազոտական կենտրոններ, որոնք ստացել են ավելի քան 100 արտոնագրեր:
Արդեն պարզ է, որ մարտկոցները մեծ պահանջարկ կունենան էլեկտրամոբիլների ռուսաստանյան արտադրողների կողմից։ Մարտկոցը կազմում է նման մեքենաների արժեքի մոտ 40%-ը, ուստի Ռոսատոմն իր գործընկերների հետ միասին մշակում է «մարտկոցը որպես ծառայություն» կոնցեպտը. մարտկոցը կհանվի էլեկտրական մեքենայի գնից, իսկ սեփականատերը դրա դիմաց կկատարի ամսական լիզինգային վճար։ Որոշակի աստիճանի քայքայվելուց հետո մարտկոցը կվերադարձվի արտադրողին, որն այնուհետև կարող է օգտագործել այն անշարժ օգտագործման համար՝ լիցքավորման և լիցքաթափման ավելի մեղմ ռեժիմներում: Այսպիսով, արտադրողը կկարողանա ավելի արդյունավետ և էկոլոգիապես օգտագործել մարտկոցը՝ երկարացնելով դրա օգտակար ծառայության ժամկետը։ Սպառողն իր հերթին կստանա ավելի հարմարավետ գնման պայմաններ և վստահություն, որ ցանկացած պահի կկարողանա մարտկոցը փոխարինել նորով` երկարացնելով իր էլեկտրական մեքենայի կյանքը։
Հումքից մինչև ավտո
Տեխնոլոգիական անկախության ապահովման համար կառուցվում է ամբողջական արտադրական շղթա՝ սկսած լիթիումային հումքից։ Ռուսաստանում Ռոսատոմի հանքարդյունաբերական ստորաբաժանումը մշակում է Մուրմանսկի մարզում գտնվող Կոլմոզերսկի լիթիումի հանքավայրի հիման վրա լիթիումային միացությունների արտադրության նախագիծ: Արտասահմանում Ռոսատոմի կառուցվածքում լիթիումային ուղղությունը զարգացնում է Uranium One Group ընկերությունը: Անցյալ տարի այն շրջանակային համաձայնագիր է ստորագրել բոլիվիական YLB (Yacimientos de Litio Bolivianos) պետական ընկերության հետ՝ լիթիումի կարբոնատի արտադրության արդյունաբերական համալիր ստեղծելու վերաբերյալ։ Վառելիքային ստորաբաժանումը զբաղվում է վառելիքի բջիջների արտադրության համար անհրաժեշտ նյութերի՝ կաթոդների, անոդների և էլեկտրոլիտների ստեղծմամբ։
Երկրորդ ուղղությունը՝ էլեկտրամոբիլների համար էլեկտրական շարժիչների արտադրությունն է։ Հաջորդ տարի Ռոսատոմը կսկսի էլեկտրական տրանսպորտի մեկ այլ կարևոր բաղադրիչի՝ քարշակային ինտեգրված էլեկտրական շարժիչների զանգվածային արտադրությունը։ Առաջին էլեկտրական շարժիչները կտեղադրվեն «Ատոմ» էլեկտրամոբիլի վրա, որը կարտադրվի «Մոսկվիչ» ավտոմոբիլային գործարանում 2025 թվականից։
Գործունեության երրորդ ուղղությունը՝ էլեկտրոնային բլոկերի արտադրությունն է։ Չորրորդը՝ մեքենաների կառուցումն է, կոմպոզիտային նյութերից թափքի նախագծումն ու ստեղծումը։ Նման փոխադրամիջոցի կոնցեպտը՝ ֆուտուրիստական դիզայնով վերջին մղոնի առաքման ֆուրգոն ներկայացվել է «Ատոմէքսպո-2024» ցուցահանդեսի ընթացքում։ Կոնցեպտի առանձնահատկությունը՝ ունիվերսալ հարթակն է, որի հիման վրա տնտեսապես շահավետ է մեքենաներ արտադրել նույնիսկ փոքր ծավալներով (տարեկան մոտ 2-10 հազար միավոր):
Վերջապես, հինգերորդ կարևոր ուղղությունը՝ էլեկտրական լիցքավորման ենթակառուցվածքի ստեղծումն է։ Անցյալ տարի Ռոսատոմին միացավ շուկայի առաջատար «Պարուս Էլեկտրո»-ն, որն ունի արտադրական հզորություններ և իրավասություն էլեկտրական լիցքավորման համալիրներ արտադրելու համար: Դրանց հիման վրա Ռոսատոմը նախատեսում է զարգացնել ինչպես արագ, այնպես էլ դանդաղ լիցքավորման ցանցեր:
Միաժամանակ մշակվում է այլընտրանքային ուղղություն՝ մարտկոցի ռոբոտային արագ (2-ից 10 րոպե) փոխարինման համակարգի ստեղծում։ Հաճախորդներից մեկի հետ մեկնարկել է պիլոտային նախագիծ, մշակվում են աշխատանքային պարամետրերը և նախապատրաստական աշխատանքներ են տարվում մասշտաբավորման համար։
Ռոսատոմը ներկայացված է էլեկտրաշարժունակության շուկայի բոլոր հիմնական հատվածներում, սակայն աշխատում է գործընկերների հետ սերտ համագործակցությամբ: Պետական գերատեսչությունների հետ համատեղ այն մշակում է կարգավորող դաշտ և մասնակցում քաղաքային նախագծերին՝ էլեկտրական լցակայանների ցանցի զարգացման համար: Էլեկտրական մեքենաների արտադրողների հետ մշակվում են համագործակցության մոդելներ, որոնք, ինչպես ակնկալվում է, էլեկտրական մեքենաներն ավելի մատչելի կդարձնեն և դրանով իսկ կմեծացնեն շուկայի այս հատվածը: Վերջապես, Ռոսատոմը հանրայնացնում է էլեկտրաշարժունակությունը սպառողների շրջանում և ուսումնասիրում օգտատերերի փորձը՝ փորձելով այն հնարավորինս հարմարավետ դարձնել:
Արտասահմանյան գործընկերների հետ համագործակցության օրինակներ կան։ Այսպիսով, Ռոսատոմը բելառուսական տրոլեյբուսներ արտադրողներին մատակարարում է պահուստավորման սարքեր՝ մեծացած ինքնավար ճանապարհորդություններով, որոնք, իրենց հերթին, համալրում են Սանկտ Պետերբուրգի ուղևորափոխադրումների պարկը: Էլեկտրաշարժունակության սեգմենտի լուծումներով արտաքին շուկաներ դուրս գալն՝ այս բիզնեսի խնդիրներից է։ «Մեր բոլոր ուղղությունները ենթադրում են ելք դեպի րտաքին շուկաներ։ Սա կարևոր է, քանի որ դա նշանակում է, որ մենք մրցունակ ենք համաշխարհային մասշտաբով», — «Ատոմէքսպո»-ում ասել է Ռոսատոմի ՏՎԷԼ վառելիքային ընկերության նախագահ Նատալյա Նիկիպելովան:
