Կարևոր նորություն միջուկային բժշկության աշխարհում՝ շագանակագեղձի քաղցկեղով առաջին բուժառուներն անցել են լյուտեցիում-177 կիրառմամբ ռադիոնուկլիդային թերապիա: Բոլորի մոտ դիտարկվում է դրական դինամիկա։ Պատմում ենք Ռոսատոմի իզոտոպային ուղղության այս և այլ նորությունների մասին։

Լյուտեցիումի մասին

Թերապիան իրականացվել է Ռուսաստանի Դիմիտրովգրադի բժշկական ռադիոլոգիայի և ուռուցքաբանության դաշնային գիտակլինիկական կենտրոնում (ԲՌՈՒԴԳԿԿ): նեյրոէնդոկրին ուռուցքների և շագանակագեղձի քաղցկեղի դեմ պայքարելու լյուտեցիում-177-ի վրա հիմնված դեղամիջոցը ստեղծվել է Ատոմային ռեակտորների գիտահետազոտական ​​ինստիտուտի (ԱՌԳՀԻ, Ռոսատոմի գիտական ​​ստորաբաժանման մաս) մասնագետների մասնակցությամբ: Դեղըանիջոցն անցել է որակի հսկողության բոլոր փուլերը։

«Մենք՝ որպես հումք արտադրող, ի վիճակի ենք ապահովել ռուսաստանյան բուժհաստատությունների բոլոր կարիքները և կատարել բոլոր ստացվող պատվերները, որակյալ և ամբողջ ծավալով»,- ասել է գյուտի հեղինակներից մեկը, ԱՌԳՀԻ ռադիոնուկլիդային աղբյուրների և դեղամիջոցների բաժանմունքի ղեկավար Օլեգ Անդրեևը: Ռուսաստանում դեղամիջոցը մատակարարվում է չորս բժշկական կենտրոն։

Ինչպես տեղեկացրել է Միջուկային բժշկության կենտրոնի ղեկավար, ԲՌՈՒԴԳԿԿ բժիշկ-ռադիոլոգ Պետր Սիչյովը, բուժման պրոցեդուրան հաջող է անցել, և բուժառուներից ոչ մեկի մոտ կողմնակի ռեակցիաներ չեն գրանցվել:

Ընթացակարգը հետևյալն է՝ նախ բժիշկները համոզվում են, որ բուժառուն հակացուցումներ չունի, հետո դեղամիջոցը ներարկում են ներերակային։ Պրոցեդուրան իրականացվում է երկու ամիսը մեկ անգամ։ «Մեր հիվանդներն ավարտել են բուժման առաջին կուրսը, և բոլորի մոտ նկատվում է շագանակագեղձի հատուկ հակագենի սպիտակուցի մակարդակի նվազում և նրանք իրենց լավ են զգում», — նշել է Պետր Սիչյովը:

Ինչպես նշել է «Իզոտոպ» համատարածաշրջանային միավորման (Ռոսատոմի իզոտոպային արտադրանք մատակարարող ընկերություն) գլխավոր տնօրեն Մաքսիմ Կուշնարևը «Վեստնիկ Ատոմպրոմա» ամսագրին տված հարցազրույցում, բժշկական լյուտեցիում-177 իզոտոպերը 2021 թվականից մատակարարվում են Բրազիլիա:

Այս տարվա սեպտեմբերին Լենինգրադի ատոմակայանը լուտեցիում-177 արտադրելու լիցենզիա է ստացել։ Այսպիսով, այն ընդլայնեց թողարկվող իզոտոպերի արտադրատեսակները՝ Լենինգրադի ԱԷԿ-ը արտադրում է նաև յոդ-131, մոլիբդեն-99 և կոբալտ-60:

Կոբալտի մասին

Նոյեմբերի կեսերին Լենինգրադի ԱԷԿ-ը կատարեց կոբալտ-60-ի տարեկան արտադրության պլանը։ Այն օգտագործվում է արդյունաբերական ճառագայթման կայանների գամմա ճառագայթման աղբյուրների արտադրության մեջ: Արդյունքը ձեռք է բերվել Սմոլենսկի և Կուրսկի ԱԷԿ-երի հետ ԼԱԷԿ-ի համագործակցության շնորհիվ։ «Հաջորդ տարի մենք պետք է կատարենք նույնքան հավակնոտ պլան կոբալտ-60 մատակարարման առումով», — ասաց Լենինգրադի ԱԷԿ-ի տնօրեն Վլադիմիր Պերեգուդան: «Ռուսաստանյան ԱԷԿ-ի էներգետիկ միջուկային ռեակտորներում արտադրվող մանրէազերծման կոբալտի մասնաբաժինը այս տարի կկազմի կոբալտ-60 համաշխարհային շուկայի մոտ 30%-ը», — նշեց «Ռոսէներգոատոմ»-ի գլխավոր տնօրենի տեղակալ և բիզնեսի զարգացման տնօրեն Նիկիտա Կոնստանտինովը:

Կոբալտ-60-ն արտադրվում է արհեստականորեն. կոբալտի կլանիչները բեռնվում են ռեակտորային կայանքում և ճառագայթվում 5 տարվա ընթացքում:

Միջազգային համագործակցության մասին

Այս տարի «Իզոտոպ» ՀՄ-ը հաղթել է Բելառուսի կլինիկաներին տեխնեցիումի գեներատորների ամբողջական մատակարարման մրցույթում, ավելացրել է դրանց մատակարարումները Հայաստան և Ղազախստան և աշխատում է Ղրղզստան և Ադրբեջան մատակարարումներ սկսելու ուղղությամբ:

Ռոսատոմն ընդլայնում է իր ներկայությունը նաև ոչ ԱՊՀ երկրներում։ Հուլիսին Մոսկվայում տեղի ունեցավ ԲՌԻՔՍ երկրների միջազգային փորձագիտական ​​համաժողով, որտեղ բազմաթիվ մասնակիցներ ներկայացել են անձամբ, միանում էին  նաև առցանց։ Այնուհետև օգոստոսին Հարավային Աֆրիկայում կայացած համաժողովում որոշվեց ստեղծել միջուկային բժշկության  ԲՌԻՔՍ աշխատանքային խումբ: «Մենք ակնկալում ենք, որ Ռուսաստանը և մասնավորապես Ռոսատոմն առաջատար դեր կխաղան այս աշխատանքային խմբում։ Սա միայն մեր գնահատականը չէ, շատ հաճելի էր, երբ Հարավային Աֆրիկայի ներկայացուցչի զեկույցում ասվում էր, որ ԲՌԻՔՍ-ում վերաբաշխման ողջ շղթան՝ սկսած մեկնարկային իզոտոպերից մինչև ռադիոդեղագործական միջոցներ, հասանելի է միայն Ռոսատոմում։ Եվ աշխարհում մենք այն սակավաթիվ ընկերություններից ենք, որոնք համախմբում են կոմպետենցիաները յուրաքանչյուր գործընթացում», — մեկնաբանում է Մաքսիմ Կուշնարևը:

Ռուսաստանյան  գերմանիում-68/գալիում-68 գեներատորները սկսեցին մատակարարվել Հնդկաստան և Ղազախստան։ Վերսկսվել են նաև մոլիբդենի մատակարարումները Հնդկաստան, որոնք երկու տարով ընդհատվել էին լոգիստգիկ դժվարությունների պատճառով։ Չինաստան մատակարարումներն աճում են ոչ միայն բժշկական, այլև արդյունաբերական իզոտոպերի շնորհիվ։ Սա, օրինակ, հելիում-3 իզոտոպն է, որն օգտագործվում է օդանավակայաններում։ Սպասվում է, որ մինչև տարեվերջ Չինաստանի հետ շրջանառությունը կավելանա մեկուկես-երկու անգամ։

Ինչպես նշել է Մաքսիմ Կուշնարևը, եվրոպացի գործընկերները չեն հրաժարվել մատակարարումներից, և աստիճանաբար հաղթահարվել են բոլոր առաջացած դժվարությունները։ Քննարկվում է պայմանագրային արտադրության ստեղծման հարցը։ Շարունակվում են նաև առաքումները Հյուսիսային Ամերիկա։

Իզոտոային սեգմենտում Ռոսատոմի զարգացման նախագիծը՝ GMP գործարանի կառուցումն է Օբնինսկում, որտեղ կարտադրվեն ռադիոդեղամիջոցների և ակտիվ նյութերի լայն տեսականի, ներառյալ ինչպես ամենապահանջվածները՝ հիմնված յոդ-131, սամարիում-153, մոլիբդեն-99իզոտոպերի վրա, այնպես էլ հեռանկարայիները՝ լյուտեցիում-177, ակտինիում-225, ռադիում-223 և այլերի հիման վրա: