Мамыр айының ортасында МАГАТЭ бағдарламасы бойынша «Росатом» технеций-99m генераторларын және оларға «суық» жиынтықтарды Ұлттық онкология және гематология орталығына (ҰОГО, Қырғызстан астанасы Бішкекте орналасқан) тұрақты жеткізуді бастады. Жеткізілімдердің арқасында Қырғызстан тұрғындары енді өз елдерінде онкологиялық, кардиологиялық, эндокриндік және басқа да аурулардың кең спектрін диагностикалаудан өте алады. Бұрын мұндай процедуралар үшін басқа елдерге бару керек болатын.
«Изотоп» бүкілөңірлік бірлестігі («Изотоп» Б/Б», «Росатом» ғылыми дивизионына кіреді) Л.Я. Карпов атындағы ҒЗФХИ өндірісінің алғашқы технеций генераторын және «Қырғызстандағы ядролық медицинаны қалпына келтіру» МАГАТЭ техникалық ынтымақтастық бағдарламасының ұлттық жобасы шеңберінде және «Үміт сәулелері» МАГАТЭ бағдарламасының желісі бойынша оған «суық» жиынтығын жеткізді. «Қырғызстанмен ядролық медицина саласындағы ынтымақтастықты дамыту — бұл заманауи технологиялардың қолжетімділігін арттыруға және түрлі ауруларды уақтылы диагностикалауға бағытталған қадам. Бірлескен күш-жігермен біз пациенттердің өмір сүру сапасын жақсартып, онкологиялық аурулардан болатын өлім-жітімді азайта аламыз», – деп атап өтті «Изотоп» Б/Б бас директоры Максим Кушнарев.
ГT-5K типті генераторлар ядролық медицинада ең көп сұранысқа ие радионуклидтердің бірі — технеций-99m алуға мүмкіндік береді. Ол әртүрлі ауруларды анықтау үшін бір фотонды эмиссиялық компьютерлік томографияның (БФЭКТ) диагностикалық процедураларының 80%-ында қолданылады. БФЭКТ көмегімен қалқанша безінің, жүректің, сүйек тінінің және басқа мүшелердің жоғары сапалы суреттері алынады. Суреттерде ісіктер, метастаздар және органдардың басқа патологиялық өзгерістері тіпті ерте кезеңдерде де айқын көрінеді. Оларды дәл анықтау дәрігерлерге дәл диагноз қоюға мүмкіндік береді, емдеу тиімдірек болады. Нәтижесінде, «Росатом», МАГАТЭ, Қырғызстандағы дәрігерлер мен биліктің ынтымақтастығының арқасында ел тұрғындарының көпшілігі өз өмірі мен денсаулығын сақтап, уақыты мен ақшасын үнемдейді: бұрын БФЭКТ-тен өту үшін қырғызстандықтар Түркияға, Ресейге, Қазақстанға баруға мәжбүр болды, бірақ мұндай мүмкіндік бәрінде бірдей болған жоқ.
«МАГАТЭ желісі бойынша «Росатом» мемлекеттік корпорациясымен ынтымақтастық Қырғыз Республикасының ядролық медицина инфрақұрылымын дамытудағы маңызды қадам және ұлттық денсаулық сақтау жүйесі үшін маңызды оқиға болады. Екі жылдан астам уақыт бойы ресейлік сарапшылар бізді бөлімшенің клиникалық жұмысын бастау және жолға қою міндетінде қолдады. Бұл Ресей мен Қырғызстан арасындағы Ядролық медицина саласындағы ынтымақтастықты одан әрі дамытуға әсер етеді және, әрине, ерте диагностикалау нәтижелерін жақсартуға, емдеу тиімділігі мен онкологиялық науқастардың өміршеңдігін арттыруға әкеледі», — деп атап өтті Ұлттық онкология және гематология орталығының Ядролық медицина бөлімінің меңгерушісі Гүлнара Рыспаева.
ҰОГО-дағы Ядролық медицина бөлімшесі 2017 жылы ұйымдастырылды, сол кезде МАГАТЭ-ні қолдау бағдарламалары шеңберінде жабдықтарды, оның ішінде БФЭКТ аппаратын кезең-кезеңімен жеткізу басталды.
2022 жылдан бастап «Росатом» ядролық медицина бөлімшесін пайдалануға беру үшін ҰОГО-на технологиялық қолдау көрсетіп келеді. «Росатом» «Құрылыс технологиялары» дивизионының қызметкерлері МАГАТЭ-нің сараптамалық миссиясы шеңберінде Қырғызстанның қадағалау органдарынан радиациялық қауіпсіздік талаптарына сәйкестікке және радиоактивті заттармен жұмыс істеуге лицензия алу, БФЭКТ бөлімшесін санитарлық-эпидемиологиялық сараптау үшін іс-шаралар кешенін орындады.
2023 жылы «Изотоп» Б/Б» ҰОГО-на технеций-99m бірінші генераторын және оған арналған «суық» жиынтықтарды тегін жеткізді. Олар бөлімше қызметкерлеріне пациенттерді сәулелеу дозаларын есептеу, технеций-99m негізінде радиофармпрепараттарды дайындау әдістемесі, радиациялық қауіпсіздік нормаларын сақтау бойынша тренингтер өткізу үшін қажет болды.
2024 жылы «Росатом» «Құрылыс технологиясы» дивизионының мамандарының қолдауымен ядролық медицина бөлімшесінің техникалық ашылуы өтті, ал осы жылдың мамыр айының ортасында П.А. Герцен атындағы Мәскеу ғылыми-зерттеу онкологиялық институтының радиолог-дәрігерлерінің тәлімгерлігімен тұрақты клиникалық жұмысты бастады және жүзге жуық пациентке БФЭКТ-сцинтиграфия жүргізілді.
Технеций генераторлары мен «суық» жиынтықтарды «Изотоп» Б/Б» МАГАТЭ-нің қолданыстағы келісімшарты шеңберінде жеткізуді 16 ай ішінде орындайтын болады. Осы уақыт ішінде ҰОГО-на 32 технеций-99m генераторы және оларға арналған 23 «суық» жиынтық келеді. «Технеций-99m генераторларын үздіксіз жеткізу және одан әрі ынтымақтастық ҰОГО ядролық медицина бөлімшесінің тұрақты жұмысын қамтамасыз етеді», — деп қорытындылады Елена Еремина.
