Akkuyu NGS’nin 1’inci Ünitesi devreye alma izni aldı. Bu arada, Türk hükümeti nükleer kapasite artırımını değerlendiriyor. Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom da bu yeni projelerde yer almaya hazır olduğunu açıkladı.

Aralık ayında, Türkiye Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) AKKUYU NÜKLEER A.Ş’ye santralin ilk güç ünitesini faaliyete geçirmesi için izin verdi.

AKKUYU NÜKLEER A.Ş Genel Müdürü Anastasia Zoteeva, konuya ilişkin olarak “NDK’nın kararı, nükleer güç santrallerinin inşası için Türk mevzuatının ve uluslararası standartların tüm gerekliliklerinin tarafımızca yerine getirildiğini ve ilerlemeye hazır olduğumuzu teyit etmektedir” dedi.

Verilen bu izin, NGS inşaatının son aşaması olan ve santralin güvenli bir şekilde işletilmesine temel teşkil eden devreye alma çalışmalarının başlatılmasını mümkün kılıyor. Bir sonraki aşama ise 1’inci Güç Ünitesi’nin işletilmesi için gerekli lisansın alınması olacak. Bu lisans, nükleer yakıtın reaktöre yüklenmesini ve devreye alma öncesi kontrol işlemlerine başlanmasını sağlayacak.

Aralık ayında Akkuyu NGS inşaat sahasında modern bir kimya laboratuvarı da hizmete girdi. VVER-1200 reaktörlerinin en önemli güvenlik özelliklerinden birini, farklı devrelerdeki suyun birbirine karışmasını önleyen çift devreli buhar üretimi oluşturuyor. Kimya laboratuvarının uzmanları, ultra saf tuzdan arındırılmış suyun göstergelerini modern uluslararası gerekliliklere uygunluk açısından analiz edecek. Laboratuvar, reaktörün ilk kapalı devresinde yani reaktör ünitesi ile buhar jeneratörü arasında sirkülasyonu sağlamak için tasarlandı.

Akkuyu NGS’nin Genel Müdür Birinci Yardımcısı ve Yapı İşleri Direktörü Sergey Butckikh, kimya laboratuvarının devreye alınmasıyla ilgili olarak şunları söyledi: “Laboratuvar uzmanları şimdiden, ilk güç ünitesinin devreye alınmasına hazırlık olarak Akkuyu NGS’nin teknolojik sistemlerinin ekipman ve boru hatlarının yıkanması için gerekli olacak tuzdan arındırılmış suyun kimyasal analizini yapıyorlar. Laboratuvarda hem deneyimli Rus mühendislerin hem de bilgi, deneyim ve modern kimyasal izleme teknolojilerini benimseyen genç Türk uzmanların çalıştığını da belirtmeliyim.”

Rus şirketleri, Türkiye’nin ilk nükleer güç santrali için yenilikçi ekipmanları zamanında üretmeye ve tedarik etmeye devam ediyor. Kasım ayı sonunda, Rosatom’un enerji mühendisliği bölümü AtomEnergoMash’ın Saint Petersburg’daki üretim tesisinden Akkuyu NGS’nin 1’inci Ünitesi için iki yatay nem separatorü yeniden ısıtıcı sevk edildi. Sevk edilen ürünlerin toplam ağırlığı 640 tona ulaştı.

Adından da anlaşılacağı üzere nem separatörü yeniden ısıtıcı, nemi ayırmaya ve yüksek basınçlı silindirden çıkan ve türbinin orta basınçlı silindirine giren buharı yeniden ısıtmaya yarıyor. Bu cihaz, güç ünitesinin türbin odasında bulunuyor ve türbinin verimliliğini ve güvenilirliğini artıran yardımcı sistemlere ait olma özelliği taşıyor.

Dünyanın en büyük nükleer inşaat projelerinden biri olan Akkuyu, kamuoyunun ilgi odağında. Nükleer santral düzenli olarak Açık Kapı Günleri etkinliği düzenliyor. Kasım ayı sonunda Akkuyu NGS bir kez daha kapılarını inşaat sahasını görmek isteyenlere açtı. AKKUYU NÜKLEER A.Ş’nin üst düzey yöneticileri, video bağlantısıyla projenin gidişatı hakkında bilgi verdi ve katılımcıların sorularını yanıtladı.

Anastasia Zoteeva, Nisan ayında ilk parti taze nükleer yakıtın sahaya teslim edilmesi ve Ekim ayında Türkiye’nin nükleer sektör çalışanlarına yönelik ilk eğitim merkezinin faaliyete geçmesi nedeniyle 2023’ün projedeki önemli gelişmeler açısından rekor bir yıl olduğunu belirtti.

AKKUYU NÜKLEER A.Ş. İnşaat Müdür Yardımcısı Dmitry Romanets de ilk ünitede devam eden çalışmalar hakkında ayrıntılı bilgi verdi. 2024 yılına kadar yakıtın yüklenmesi ve ilk kilovat-saat elektriğin üretilmesi planlanıyor. Bir NGS ünitesinin işletime alınmasının çok aşamalı bir operasyon olduğunu belirten Romanets, her aşamanın nükleer güvenlik gerekliliklerine uygun olarak yerine getirileceğini söyledi.

Etkinlik kapsamında genç Türk nükleer mühendisler, Akkuyu NGS sahasında sanal bir tur gerçekleştirdi. İzleyiciler, 1’inci Ünite’nin türbin adasını, taze nükleer yakıt deposunu ve eğitim merkezini ziyaret etme şansı buldu.

Büyük beklentiler

Rusya ve Türkiye arasında nükleer alandaki iş birliği devam edebilir. Rosatom, 17. Uluslararası Kongre ve Fuarı Energy Is Future (EIF) 2023’te Türkiye’ye yeni iş alanlarını da kapsayan çok disiplinli teklifini sundu.

Rosatom, Kasım ayında İstanbul’da düzenlenen etkinliğin ana ortağı oldu. EIF, Orta Doğu ve Kuzey Afrika enerji sektörü için Türkiye’nin en büyük fuarlarından biri olma özelliği taşıyor. Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu temsilcileri, kara ve deniz tabanlı küçük modüler reaktörlerindeki son gelişmeler, Rosatom’un enerji üretim teknolojisine odaklanarak Türkiye pazarı için sunduğu kapsamlı ürünler ve su tuzdan arındırma, arıtma ve saflaştırma çözümleri hakkında bilgi verdi.

Enerji, Türkiye ile Rusya arasındaki iş birliğinde önemli bir rol oynuyor. Bu konu, Rusya Başbakan Yardımcısı Alexander Novak tarafından Rusya-Türkiye Hükümetlerarası Ticari ve Ekonomik İş Birliği Komisyonu toplantısının ardından dile getirildi.

Akkuyu NGS’nin Rusya’nın sivil nükleer enerji sektöründeki amiral gemisi projesi olduğunu vurgulayan Alexander Novak, “Rosatom’un nükleer enerjinin barışçıl amaçlarla kullanımı konusundaki uzmanlığının Sinop’ta yeni bir nükleer enerji santrali inşa etmek için kullanılabileceğine inanıyoruz. Küçük nükleer reaktörler alanında da ortaklık teklif etmeye hazırız.”

Akkuyu Nükleer A.Ş. Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Anton Dedusenko, DÜNYA gazetesine verdiği demeçte, Rosatom’un Türkiye enerji sektöründe yeni yatırımlar yapmaya istekli olduğunu söyledi. Türkiye’de yeni projelerin ve yeni ortaklık fırsatlarının en üst düzeyde değerlendirildiğini belirten Anton Dedusenko, “Türk ortaklarımızla iş birliğimizi genişletme fırsatlarını görüşmeye her zaman açığız ve teknolojik potansiyelimizi ve üretim kapasitemizi göz önünde bulundurarak, Türk tarafının ülkede yeni nükleer üretim kapasitelerinin inşasına yönelik önerilerini değerlendirmeye ve karşılığında etkili ve karşılıklı fayda sağlayan çözümler sunmaya hazırız” diye konuştu.